TSK’da Subay ve Astsubaylar “Subay Astsubay Atama Yönetmeliği” Uzman Erbaşlar ise “Uzman Erbaş Yönetmeliğine” göre atamaya tabi tutulmaktadırlar.

Subay Astsubay Atama Yönetmeliği’nde; Kadroya göre atama ilkesi, Hizmet ihtiyacına göre değişik garnizonlara atama ilkesi, Atamada planlı değişim ilkesi, Asgari sayıda garnizon değiştirme ilkesi, Hizmet safahatı puanı ilkesi, Personel destekleme öncelikleri ilkesi, Garnizon hizmet süresinin tamamlanması ilkesi, Atamanın ertelenmemesi ilkesi mevcuttur. Bahsi geçen bu ilkelere aykırı atama işlemi tesis edilmesi halinde hukuka aykırılık durumu mevcut olacaktır.

Meslek programları ve meslek içi eğitim esasları, Kadro ihtiyaçları, Kıta hizmeti zorunluluğu, Terfi durumu, Sınıf, branş, fonksiyon alanı ve ihtisasları, Kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları, İdari, asayiş ve zaruri sebepler, Personelin atanma isteğinde belirttiği yerler. Bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşin atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları atamalarda dikkate alınacak esaslardır.

Garnizon hizmet süresine ve genel atama dönemine bağlı kalınmaksızın atama yapılabilecek haller ile Garnizon hizmet süresini tamamlamadan atandırılmayı gerektiren haller yönetmelikte sınırlı sayıda düzenlenmiştir.

Atama iptali davası özelinde;

• Atama işlemlerinde eş durumu, çocukların eğitim durumu, sağlık ve aile birliği sağlanması ilkesinin dikkate alınmaması.
• Atama işlemlerinde takdir yetkisinin idare tarafından hukuka aykırı kullanılması.
• Tercih dışı atamalarda atanan kişinin özür durumunun korunmaması.
• Kurumlar arası atamalarda kurumun muvafakat vermemesi.
• Emsali personele benzer şekilde atanıp atanmadığı.
• Başarısızlık ya da disiplin soruşturması sebebiyle yapılan cezalandırma aracı olarak kullanılan hukuka aykırı atamalar.
• Atama talebinin hukuka aykırı olarak kabul edilmemesi.
• Garnizon süresini dolmadan hukuka aykırı atama işleminin tesis edilmesi.
• Atama işlemi tesis edilirken kadro esası ilkesine uyulmaması.
• Atamada sıra ve istek esası ilkesine uyulmaması.
• İdari ve zaruri nedenler ile yapılan atama işlemlerinin açıklanamaması.
• Atama işleminde kamu yararı ve hizmet gerekleri ilkesine uyulmaması.
• Keyfi ve cezalandırıcı atama işlemi yapılması.
• Sağlık durumunun atama işleminde dikkate alınması.
• Atama talebinde safahat puanlarının değerlendirilmemesi.
• Kadro ihtiyacı sebebiyle tesis edilen hukuka aykırı atamalar.
• Komutanlık tarafından yapılan keyfi atamalar.
• Geçici görevlendirmenin süreklilik göstermesi ve atama gibi sürdürülmesi, en fazla görülen hukuka aykırılıklardır.

Atama işlemleri yönetmeliklerde düzenlenmekle birlikte hukuka aykırı olduğu düşünülen her somut olayın kendi içerisinde değerlendirilmesi gerekmektedir. İlgililerin “Atama İstek Formunda” atama istedikleri İl/ilçeye neden atanmak istedikleri ile ilgili detaylı açıklama yapmasında fayda bulunmaktadır. Genel atamaların açıklanması sonucu talep ettikleri İl/İlçeye ataması gerçekleştirilmeyen ilgililerin atama işleminin tebliğine müteakip 60 gün içerisinde yürütmeye durdurma talepli iptal davası açmak suretiyle yasal yollara başvurmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Yürütmeyi Durdurma talepleri ile ilgili İdare Mahkemeleri ortalama olarak 2-3 ay içerisinde karar vermektedir.

A.Y.İ.M. 2013-1218 E. ve 2014-121 K. sayılı kararında; aynı garnizonda davacıdan daha fazla kalış süresine sahip, atamaya engel sağlık raporu olmayan, eş ve çocuk durumundan kaynaklı mazereti de bulunmayan başkaca personel bulunmasına rağmen eşi çalışmakta olan davacının garnizon dışına atamasının gerçekleştirilmesinin hukuka aykırı olduğuna karar verilmiştir.

Danıştay 2. Daire’nin 13.04.2021 tarihli kararında “…Şırnak ilinde uzman jandarma olarak görev yapan davacının, 2015 yılı genel atamaları ile … İl Jandarma Komutanlığı emrine atanmasına ilişkin işlemin iptali …avacının çocukları için belirlenen eğitim standartlarının ancak belirli kriterleri sağlayan eğitim kurumlarında mevcut olması, bu kurumlar arası nakillerin kontenjana ve sınav koşuluna bağlı olması nedeniyle davacının Adana iline atanması durumunda aile birliğinin sağlanamayacak olması durumu karşısında, Anayasa ile güvence altına alınmış olan aile birliğinin kurulmasının ve çocuğun ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürmesinin sağlanması bakımından davacının atamasının çocuklarının eğitim gördüğü Bursa Garnizonuna yapılması gerekirken, bu amaçla yaptığı başvurunun reddi ile Adana iline atanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık, … Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir…” denilmektedir.

Danıştay 2. Daire’nin 04.12.2019 tarihli kararında “…subay, astsubay, hakim ve savcılar gibi zorunlu yer değiştirmeye tabi kamu görevlilerinin atandıkları yere, memur olan eşlerinin atamalarında, eşin görev yaptığı kurumla ilgili olarak norm kadro sayılarına ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı, kurumların hizmet puanı veya kadro yetersizliği gibi nedenlerle, zorunlu atamaya tabi personelin memur olan eşini atamama veya ücretsiz izin almaya dolaylı olarak zorlama gibi bir yola başvuramayacakları açıktır. Bu durumda; yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, davacının zorunlu yer değiştirmeye tabi … ilinde Jandarma Astsubay Üstçavuş olarak görev yapan eşi nedeniyle, 2016 yılı Ocak ayı Özür Grubu Yer Değiştirme Başvurularında, … ilindeki okullara atanma isteminin, anılan Yönetmeliğin 9. maddesi uyarınca, norm kadro durumu yahut hizmet puanı gibi hususlar dikkate alınmaksızın, istemi doğrultusunda kabul edilmesi gerekmekte iken, puan yetersizliği öne sürülerek başvurusunun reddedilmesine ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmemiştir…” denilmektedir.