3451
TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ İÇ HİZMET KANUNU(1)
Kanun Numarası : 211
Kabul Tarihi : 4/1/1961
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 9/1/1961 Sayı : 10702
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 4 Cilt : 1 Sayfa : 1008
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren
yönetmelik için, “Yönetmelikler Külliyatı”nın kanunlara göre
düzenlenen nümerik fihristine bakınız.
A) ESASLAR
I – Tarifler(2)
Madde 1 – (Değişik: 18/6/2003 – 4902/9 md.)
Türk Silâhlı Kuvvetleri : Kara (…)(2), Deniz (…)(2) ve Hava Kuvvetleri subay, askerî memur,
astsubay, erbaş ve erleri ile askerî öğrencilerden teşekkül eden ve seferde ihtiyatlarla ikmal edilen, kadro ve
kuruluşlarla teşkilâtı gösterilen silâhlı Devlet kuvvetidir.
Madde 2 –(Değişik: 13/7/2013-6496/ 17 md.) Askerlik: Harp sanatını öğrenmek ve yapmak
mükellefiyetidir.
Asker : Askerlik mükellefiyeti altına giren şahıslarla (Erbaş ve erler) özel kanunlarla Silahlı
Kuvvetlere intisabeden ve resmi bir kıyafet taşıyan şahsa denir.
Madde 3 – Askerler ve rütbeler:
a) Askerler:
- (Değişik: 10/3/2011-6191/10 md.) Er: İhtiyaçları Devlet tarafından deruhte ve temin olunan
rütbesiz askerdir. Sözleşmeli erler de bu Kanuna göre er sayılır. - (Değişik: 10/3/2011-6191/10 md.) Erbaş: İhtiyaçları Devlet tarafından deruhte ve temin olunan
onbaşı ve çavuş rütbelerini haiz askerdir.
Askerlik Kanununa göre mükellef bulundukları hizmetleri ifadan sonra hususi kanunlara tevfikan
muayyen bir hizmet taahhüdü suretiyle Silahlı Kuvvetlerde vazife gören uzman ve sözleşmeli çavuş ve
onbaşılar da erbaş sayılır.(3) - Astsubay: Hususi kanununa göre Silahlı Kuvvetlere katılan astsubay astçavuştan astsubay
kıdemli başçavuşa kadar rütbeyi haiz olan askerdir.(4) - Askeri öğrenci: Subay, askeri memur veya astsubay yetiştirilmek üzere muhtelif okul ve
üniversitelerde okuyan ve resmi bir kıyafet taşıyan öğrencilerdir.
–––––––––––––
(1) Kanunda geçen “Uzman Çavuş” Tabiri, 18/3/1986 tarih ve 3269 sayılı Kanunun 21 inci maddesi ile
“Uzman erbaş” olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
(2) 2/1/2017 tarihli ve 681 sayılı KHK’nin 1 inci maddesiyle, bu maddede yer alan “(Jandarma dahil)” ve
“(Sahil Güvenlik dahil)” ibareleri yürürlükten kaldırılmış; daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve
7073 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
(3) Bu paragraf 10/3/2011 tarihli ve 6191 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin hükmüdür.
(4) 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Kanunun 62 nci maddesiyle bu alt bentte yer alan “çavuştan” ibaresi
“astçavuştan” şeklinde değiştirilmiştir.
3452 - Askeri memur: İdari işlerde, fen ve sanat kollarında vazife gören ve kanuna göre
subaylara muadil ve özel bir silsileye tabi bulunan askerdir. - Subay: Hususi kanuna göre Silahlı Kuvvetlere intisabeden asteğmenden mareşala
(Büyük amirale) kadar rütbeyi haiz olan askerdir.
b) Rütbeler: - Erbaşlar:
a) Onbaşı
b) Çavuş - Astsubaylar :(1)
a) (Ek:25/6/2019-7179/62 md.)(2) Astsubay astçavuş
b) Astsubay çavuş
c) Astsubay üstçavuş
d) Astsubay başçavuş
e) Astsubay kıdemli başçavuş - Askeri memurlar:
a) 8 inci sınıf (Asteğmen muadili)
b) 7 inci sınıf (Teğmen muadili)
c) 6 ıncı sınıf (Üsteğmen muadili)
d) 5 inci sınıf (Yüzbaşı muadili)
e) 4 üncü sınıf (Kıdemli yüzbaşı muadili)
f) 3 üncü sınıf (Binbaşı muadili)
g) 2 inci sınıf (Yarbay muadili)
h) 1 inci sınıf (Albay muadili) - Subaylar:
a) Asteğmen
b) Teğmen
c) Üsteğmen
d) Yüzbaşı
e) Binbaşı ˥
f) Yarbay } Üst subaylar
g) Albay ˩
h) Tuğgeneral (Tuğamiral) ˥
i) Tümgeneral (Tümamiral) ︳
j) Korgeneral (Koramiral) } General veya amiraller
k) Orgeneral (Oramiral) ︳
l) Mareşal (Büyük amiral) ˩
——————————
(1) 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 77 nci maddesiyle
astsubayların rütbeleri:
Astsubay Çavuş
” Kıdemli çavuş
” Üstçavuş
” Kıdemli üstçavuş
” Başçavuş
” Kıdemli başçavuş
şeklinde yeniden düzenlenmiş ve aynı Kanunun 208 inci maddesinin (r) bendinde de 4/1/1961 tarih ve
211 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin (b) fıkrasının (2) nci bendinin bu Kanuna aykırı hükümlerinin
ilga edildiği belirtilmiştir.
(2) 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Kanunun 62 nci maddesiyle (2) numaralı alt bendin (a) satırından önce
gelmek üzere satır eklenmiş ve diğer satırlar buna göre teselsül ettirilmiştir.
3453
Madde 4 – Muhtelif sınıfların rütbe isimlerinin başlarına sınıf vaya meslek ismi
konulur.
Madde 5 – Nizam: Tüzükler, kararnameler, yönetmelikler, talimnamelerin ve
talimatların hükümleridir.
Madde 6 – Hizmet: Kanunlarla nizamlarda yapılması veyahut yapılmaması yazılmış
olan hususlarla,amir tarafından yazı veya sözle emredilen veya yasak edilen işlerdir.
Madde 7 – Vazife: Hizmetin icabettirdiği şeyi yapmak ve menettiği şeyi yapmamaktır.
Madde 8 – Emir: Hizmete ait bir talep veya yasağın sözle,yazı ile ve sair surette
ifadesidir.
Madde 9 – Amir: Makam ve memuriyet itibariyle emretmek salahiyetini haiz kimsedir.
Bunun emri altındakilere maiyet denir.
Madde 10 – Üst tabiri, rütbe veya kıdem büyüklüğünü gösterir.
Ast, üstün rütbece veya kıdemce aşağısında bulunan kimsedir.
Madde 11 – Makam: Her amirin Silahlı Kuvvetlerde temsil ettiği mevkidir.
Madde 12 – a) Kıta: Görevin yapılması için taktik ve idari birlikleri kapsıyan ve bir
kumanda altında toplanan teşkillere kıta denir.
Taktik birlik: Belli bir kuruluş ve kadrosu olup asli görevi muharebe hareketleri olan bir
teşkildir.Taktik birlikler içerisinde bazı idari unsurlar da bulunabilir.
İdari birlik: Belli bir kuruluş ve kadrosu olup asli görevi hizmet hareketleri olan bir
teşkildir.
b) Karargah: Kumandan veya amirlerin kıta veya kurumlarının sevk ve idarelerinde
yardımcı olan bir toplumdur.Karargahlar bir kuruluş ve kadro ile tesbit edilir.
c) (Değişik: 2/1/2017-KHK-681/2 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7073/2 md.) Askeri
kurum: Kıta ve karargah anlamı dışında kalan okul, ordu evi, dikim evi, fabrika, tersane,
askerlik şubesi, ikmal merkezi ve depo gibi askeri tesis ve teşkillerdir.
II – Disiplin
Madde 13 – Disiplin: Kanunlara, nizamlara ve amirlere mutlak bir itaat ve astının ve
üstünün hukukuna riayet demektir.
Askerliğin temeli disiplindir.
Disiplinin muhafazası ve idamesi için hususi kanunlarla cezai ve hususi kanun ve
nizamlarla idari tedbirler alınır.
III- Astın vazifeleri
Madde 14 – Ast; amir ve üstüne umumi adap ve askeri usullere uygun tam bir hürmet
görtermeye, amirlerine mutlak surette itaate ve kanun ve nizamlarda gösterilen hallerde de
üstlerine mutlak itaate mecburdur.
Ast muayyen olan vazifeleri, aldığı emri vaktinde yapar ve değiştiremez, haddini
aşamaz. İcradan doğacak mesuliyetler emri verene aittir.
İtaat hissini tehdit eden her türlü tezahürler, sözler, yazılar ve fiil ve hareketler cezai
müeyyidelerle men olunur.
3454
IV – Amirin vazifeleri
Madde 15 – Amir; emirlerini maiyetindeki her şahsa verebilir. Vazifelerin zamanında
ve tam olarak yapılıp yapılmadığı takip ve yapılmasını temin eder.
Madde 16 – Amir; maiyetine hizmetle münasebeti olmıyan emir veremez. Astından
hususi bir menfaat temin edecek bir talepte bulunamaz. Hediyesini kabul edemez ve borç
alamaz.
Madde 17 – Amir; maiyetine hürmet ve itimat hisleri verir. Maiyetin ahlaki, ruhi ve
bedeni hallerini daima nezaret ve himayesi altında bulundurur. Amirin maiyetine karşı daima
bitaraflık ve hakkaniyeti muhafazası esastır.
Madde 18 – Amir; maiyetine disiplini bozan fiil ve hareketlerinden dolayı disiplin
cezaları verir.
Disiplin cezalarının mahiyeti ve verilmesi usulü hususi kanundaki hallere göre tayin ve
tesbit olunur.
V – Emir
Madde 19 – (Değişik: 2/1/2017-KHK-681/3 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7073/3
md.)
Astlar, üniformalı veya üniformasız asker amirleri ile sivil amirlerinin verdiği emirleri
yerine getirmek zorundadır.
Madde 20 – Emirler ast tarafından değiştirilemez. Ancak, ahval ve şerait emri
yapılamıyacak bir hale koymuşsa veyahut emir verilirken meçhul kalmış sebepler meydana
çıkmışsa veya emrin yapılması büyük bir tehlikeyi ve ağır bir zararı da mücip olacaksa ve bütün
bu haller karşısında amirden yeni bir emir alınmasına hal ve zaman da müsait değilse; ast
mesuliyeti üzerine alarak emri yeni vaziyete uygun bir tarzda değiştirerek yapabilir ve ilk
fırsatta emri yapılmıyan veya kısmen yapılan amirlere de malümat verilir.
Madde 21 – Emirler,kaideten birbirine bağlı makamlar ve kumandanlar tarafından bir
silsile takip edilerek verilir. Müstacel ve zaruri hallerde bu sıraya riayet edilmeden de emir
verilebilir. Bu takdirde amir atlanmış olan kademelere en kısa zamanda bilgi verir. Ve böyle bir
emri alan astda kendi amirini haberdar eder.
Madde 22 – Bir amirin verdiği emir yapılırken daha büyük bir amirden evvelki emre
muhalif ikinci bir emir daha alınacak olursa,ikinci emri veren amire evvelki emir bildirilir. Eğer
ikinci amir kendi emrinin yapılmasında israr ederse bu amirin emri yapılır. Ve birinci amire
malumat verilir. Eğer daha büyük amire birinci amirin emrini bildirmeye hal ve zaman müsait
değilse vaziyete uygun olan emir kendi mesuliyeti dahilinde yapılır ve amirlere bildirilir.
Madde 23 – Fesat ve isyan halinde bulunan bir kıta,karargah veya askeri kurumda
intizamı temin etmek, yağmacılığın önünü almak ve kaçak askerleri çevirmek için bu halleri
gören her üst emir ve kumanda işini üzerine almak ile vazifesi ile mükelleftir.
Madde 24 – Disipline aykırı gördüğü her hale müdahaleye ve emir vermeye her üst
görevlidir.
B) PERSONEL İŞLERİ
I – Müracaatlar
Madde 25 – Her asker resmi ve şahsi işlerinden dolayı müracaatini söz veya yazı ile en
yakın amirinden başlıyarak silsile yoliyle yapar.
Müracaatlar takip ve tahkik ve bir karara bağlanarak neticesi müracaat sahibine
mümkün olan en kısa zamanda mutlaka bildirilir. Ancak; bu müddet hiçbir halde bir ayı
geçemez.
Birden fazla kimselerin toplu olarak söz veya yazı ile müracaatleri yasaktır.
3455
II – Şikayetler
Madde 26 – Her asker, gerek hizmete ve gerek zati işlerine ait kanun ve nİzamların
kendisine vermiş olduğu hak ve salahiyetler her hangi bir surette haksız olarak ihlal edilirse
veya ihlal edildiğini zannederse şikayet etmek hakkını haizdir.
Madde 27 – Şikayet söz veya yazı ile en yakın amire yapılır. Eğer bu amirden şikayet
olunacaksa bir derece üstündeki amire yapılır.Ve bunun gibi her şikayet edilen amir geçilir.
Sözle yapılan şikayetler bir zabıtla tesbit olunur.
Madde 28 – Toplu olarak şikayet yasaktır. Bir veya aynı hadise birden fazla şahısların
şikayetlerine sebep veya mevzu olursa bunların her biri ayrı ayrı ve yalnız başına şikayet
hakkını kullanabilirler.
Madde 29 – Şikayet reddedildiği takdirde, şikayetçiye bu yüzden ceza verilmez. Ancak
şikayet ederken şikayetçi bir suç işlemiş veya bir disiplin tecavüzünde bulunmuşsa ayrıca mesul
olur.
Madde 30 – Şikayetler ve itirazlar mutlaka tahkik olunarak bir karara bağlanır ve
neticesi şikayet edene ve lüzum görülürse şikayet olunana mümkün olan en kısa zamanda
bildirilir. Ancak bu müddet hiçbir halde bir ayı geçemez.
Adli tahkikata mevzu olan şikayet ve itirazlar hakkında Ceza ve Usul kanunlarındaki
hükümler mahfuzdur.
Madde 31 – Bir şikayet üzerine karar vermek selahiyeti, şikayetin müstenit olduğu vaka
hakkında şikayet olunana disiplin cezası vermek salahiyetini haiz olan ilk disiplin amirine
verilmiştir.
O amirin vereceği karar aleyhine gerek şikayet eden ve gerekse şikayet olunan,
mertebeler silsilesi yolu ile daha yüksek amirlere itiraz edebilir.
III – Mükafat ve ceza
Madde 32 – Disiplinin muhafazası ve hizmete mütaallik hususlarda tekamülü teşvik ve
temin için mükafat ve ceza tedbirlerine müracat olunur.
Mükafat ve cezaya ait tedbirler kanun ve nizamlara göre alınır.
IV – İzin
Madde 33 – a) Askerlerin izin işleri hususi kanunlara ve nizamlara göre tanzim olunur.
Vazifenin bulunmayı icap ettirdiği yerden izinsiz hiçbir asker gündüz ve gece ayrılamaz.
Nöbetçi ve vazifeli olmıyan veya kendisine ayrıca hususi bir vazife verilmiyen subay,
askeri memur ve astsubaylar günlük mesai veya eğitimin bitiminde vazife mahallinden
ayrılabilirler.
(Ek : 19/2/1980 – 2259/1 md.) Ancak subay sınıf okullarında temel eğitimde bulunan
subayların günlük çalışma ve okuldan gece izinli ayrılmaları, eğitim ve öğretim programlarına
göre, ayrıca düzenlenecek bir yönetmelikle belirlenir.
b) Kıta, karargah ve kurumlarda günlük çalışma saatleri mevsim, iklim, ahval ve
hizmetin özelliklerine göre bir talimatla tesbit edilir.
Kıtalarda umumi mesai ve hizmet zamanı kalk borusunda başlar. Gece yoklamasından
sonra biter. Karargah ve kurumlarda günlük vazife müddeti en az 6 saattır.
V – Kıyafet
Madde 34 – a) Silahlı Kuvvetler mensupları üniforma giyerler. Hizmet esnasında
üniformayı giymek mecburidir. Hususi vazifeler sebebiyle hizmet esnasında sivil elbise giymek
amirin müsaadesine bağlıdır. Her asker üniformasının şeref ve haysiyetini korumaya
mecburdur.
Barlar, genelevler, meyhaneler ile bunlara benzer yerlere askerler üniforma ile
giremezler.
3456
b) Subay, askeri memur ve astsubaylar vazife dışında sivil elbise giyebilirler. Sivil
elbise ile vazife yerine giriş ve çıkışlar talimatnamede düzenlenir.
c) (Değişik : 9/8/1993 – KHK – 499/35 md.) Subay ve astsubaylar hizmet dışında da
resmi veya sivil elbise ile zati tabancalarını göze görünmeyecek şekilde taşıyabilirler.
d) (Değişik : 4/7/1988 – KHK – 336/1 md.; Aynen Kabul : 7/2/1990 – 3612/42 md.)
Üniformanın şekilleri Milli Savunma Bakanlığınca tespit olunur.
(Değişik: 23/6/1983-2861/1 md.) Kıyafet kavramı içinde olan el, yüz ve saç,
tuvaletlerinde sadelik esastır. Favori, biş,sakal ve bıyık bırakılamaz. Hangi hallerde, görevlerde,
zamanlarda ve kimler hakkında yukarıdaki kayıtlama ve kısıtlamaların uygulanmayacağı
Genelkurmay Başkanınca belirlenir. (Ek cümle: 27/3/2015-6638/66 md.) Ancak, Jandarma
Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı mensuplarının kıyafetine ilişkin hususlar,
Genelkurmay Başkanlığının görüşü alınarak Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı
tarafından müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
e) (Mülga : 11/2/2014-6519/20 md.)
Kimlik kartları, özlük dosyaları, kişisel veriler ve posta gönderileri
Madde 34/A – (Ek: 11/2/2014-6519/8 md.)
Askerî kimlik kartı; kişinin, Türk Silahlı Kuvvetleri personeli olduğunu ve kimliğini
gösteren resmî belgedir. Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları, yönetmelikle belirlenen istisnalar
saklı kalmak kaydıyla askerî kimlik kartlarını resmî ve sivil olarak üzerlerinde bulundururlar.
Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin temin, yetiştirme, istihdam, emeklilik, ayırma,
atama, yer değiştirme, görevlendirme, seferberlik ve özlük hakları gibi işlemleri ve askerî hizmetlerin yürütülmesine ilişkin kişisel verileri personel bilgi sistemlerinde ve özlük dosyalarında
muhafaza edilir.
Uzman erbaşlar hariç erbaş ve erler ile askerî öğrenciler tarafından gönderilen ve kendilerine gelen posta gönderileri ilgilinin amirince denetlenebilir.
C) UMUMİ VAZİFELER
Madde 35 – (Değişik: 13/7/2013-6496/18 md.)
Silahlı Kuvvetlerin vazifesi; yurt dışından gelecek tehdit ve tehlikelere karşı Türk
vatanını savunmak, caydırıcılık sağlayacak şekilde askerî gücün muhafazasını ve
güçlendirilmesini sağlamak, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla yurt dışında verilen
görevleri yapmak ve uluslararası barışın sağlanmasına yardımcı olmaktır.
Madde 36 – Silahlı Kuvvetler, harb sanatını öğrenmek ve öğretmekle vazifelidir. Bu
vazifenin ifası için lazımgelen tesisler ve teşkiller kurulur ve tedbirler alınır.
Madde 37 – Silahlı Kuvvetlere katılan her asker andiçer. And sureti aşağıdadır:
“Barışta ve savaşta, karada, denizde ve havada her zaman ve her yerde milletime ve
cumhuriyetime doğruluk ve muhabbetle, hizmet ve kanunlara ve nizamlara ve amirlerime itaat
edeceğime ve askerliğin namusunu Türk Sancağının şanını canımdan aziz bilip icabında vatan,
cumhuriyet ve vazife uğrunda seve seve hayatımı feda eyliyeceğime namusum üzerine
andiçerim.”
Madde 38 – Sancak, Silahlı Kuvvetlerin şeref timsalidir. Sancağın muhafazası Silahlı
Kuvvetlerin mukaddes vazifesidir.
(Değişik : 9/10/1996 – 4187/1 md.) Sancak, hiçbir sebep ve bahane ile terk edilemez.
Kuruluşunda alay teşkilatı (hudut alayları hariç) bulunmayan her tugay ile her alay (deniz ve
havada eşidi birliklere) yönetmeliğe göre bir sancak verilir.
Madde 39 – Silahlı Kuvvetlerde askeri eğitim ile beraber ahlak ve maneviyatın
yükseltilmesine ve milli duyguların kuvvetlendirilmesine bilhassa itina olunur.
Cumhuriyete sadakat, vatanını sevmek, iyi ahlaklı olmak, üste itaat, hizmetin
yapılmasında sebat ve gayret, cesaret ve atılganlık, icabında hayatını hiçe saymak, bütün silah
arkadadaşları ile iyi geçinmek, birbirlerine yardım, intizam severlik, yapılması men edilen
şeylerden kaçınmak, sıhhatini korumak, sır saklamak her askerin esas vazifesidir.
Madde 40 – Askerin bakımı, sağlığı, yedirilmesi, giydirilmesi, barındırılması ve
moralinin yüksek tutulması dikkat ve itina ile sağlanacak en mühim vazifelerdendir.
Madde 41 – Erbaş ve erlere askerliğe ait bilgilerden başka okuyup yazmak, yurt ve
hayata ait genel kültür bilgileri de öğretilir.
Madde 42 – Her asker vazife ve hizmet icabı kullanmak veya muhafaza etmek için
kendisine tevdi edilen her çeşit Devlet malının bakım, korunma ve muhafazasından sorumludur.
3457
Madde 43 – (Değişik cümle: 13/7/2013-6496/19 md.) Türk Silahlı Kuvvetleri
mensupları siyasi faaliyette bulunamaz. Bundan ötürü Silahlı Kuvvetler mensuplarının siyasi
parti veya derneklere girmeleri bunların siyasi faaliyetleri ile münasebette bulunmaları, her türlü
siyasi gösteri, toplantı işlerine karışmaları ve bu maksatla nutuk ve beyanat vermeleri ve yazı
yazmaları yasaktır.
Silahlı Kuvvetler mensupları Milli Savunma Bakanlığınca adları yayınlanan ve siyasi
olmıyan cemiyetler ile spor kulüplerinin faal olmıyan üyeliklerine girebilirler. Girenler
durumlarını en kısa zamanda Milli Savunma Bakanlığına bildirmeye mecburdurlar.
(Ek: 15/2/1966 – 725/1 md.; Mülga : 23/7/1999 – 4418/3 md.)
(Değişik dördüncü fıkra: 11/2/2014-6519/9 md.) Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları
kendi kıta, karargâh ve kurumları içinde amatör askerî spor kulüpleri kurabilir ve bu kulüplerde
faaliyette bulunabilirler. Bu kulüplerin kurulması için Milli Savunma Bakanlığının müsaadesi
ile ilgili makamlara müracaat edilir. Harp ve vazife malulleri ile gaziler tarafından rehabilitasyon amacıyla kurulan spor kulüplerinin Türk Silahlı Kuvvetlerinin spor tesislerinden istifadesine
Milli Savunma Bakanlığınca izin verilebilir. Amatör spor kulüplerinin kurulması, faaliyet ve
denetimleri ile rehabilitasyon amacıyla kurulan spor kulüplerinin spor tesislerinden istifadesine
ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Milli Savunma Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle
düzenlenir.(2)
(Mülga: 11/2/2014-6519/9 md.)
(Ek fıkralar : 28/6/1983 – 2861/2 md.):
Silahlı Kuvvetler mensupları kanunla kurulan meslek kuruluşlarına üye olamaz ve
organlarında görev alamazlar. Ancak üye olamamaları kanunlarda belirtilen diğer kayıt ve
şartlara uymak kaydıyla meslekleriyle ilgili görevlerde çalışmalarına, mesleki hizmetleri
yürütmelerine, yetkilerini kullanmalarına, mesleki eğitim ve öğretim yaptırmalarına, kurum
amirlerinin izniyle kuruluşun bilimsel çalışmalarına katılmalarına, meslek kural ve koşullarına
uymak yükümlülüklerine, haklarında disiplin cezası uygulanmasına, özel kanunların öngördüğü
kayıtlarla mesleklerini serbestçe icra etmelerine, resmi veya özel bir görev almalarına engel
teşkil etmez.
Belli bir meslek veya sanatın icra edilebilmesi için meslek kuruluşlarına üye olmayı
zorunlu kılan kanun hükümleri Silahlı Kuvvetler mensupları hakkında uygulanmaz.
Askerlik yükümlülüğünü yerine getirmekte olan yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile
er ve erbaşların üyelikleri, askerlik hizmetleri süresince askıda kalır. Bu hal ilgililerin aidat
ödeme ve kanunlardan doğan diğer mesleki yükümlülüklerini ve haklarını ortadan kaldırmaz.(1)
Madde 44 – Askerler her zaman ve her yerde birbirlerini selamlamaya mecburdurlar.
Bunun tatbik tarzı talimatnamede gösterilmiştir.
D) GARNİZON KUMANDANLIĞI
Madde 45 – Garnizon; içinde ve civarında yerleşmiş kıta, karargah veya askeri kurum
bulunan meskün yerlere denir.
Garnizonların hudutları, talimatnamede belirtilecek esaslar dahilinde tesbit olunur.
Madde 46 – (Değişik: 11/2/2014-6519/10 md.)
Garnizon komutanlığı görevinin hangi kıta komutanı veya kurum amiri tarafından
yapılacağı Milli Savunma Bakanlığınca düzenlenir. Bu görevin yürütülmesi maksadıyla, Milli
Savunma Bakanlığınca garnizonda bulunan kıta, karargâh ve kurumların dışında kadro ve
teşkiller oluşturulabilir.(3)
(1) 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Kanunun 62 nci maddesiyle bu fıkraya “yedek subaylar” ibaresinden
sonra gelmek üzere “ve yedek astsubaylar” ibaresi eklenmiştir.
(2) 18/2/2021 tarihli ve 7281 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu fıkranın ikinci cümlesinde yer alan
“Genelkurmay Başkanlığının” ibaresi “Milli Savunma Bakanlığının” şeklinde, üçüncü cümlesinde yer
alan “Genelkurmay Başkanlığınca” ibaresi “Milli Savunma Bakanlığınca” şeklinde, dördüncü cümlesinde yer alan “diğer hususlar” ibaresi “diğer hususlar Milli Savunma Bakanlığınca çıkarılan” şeklinde
değiştirilmiştir.
(3) 18/2/2021 tarihli ve 7281 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Genelkurmay Başkanlığınca” ibareleri “Milli Savunma Bakanlığınca” şeklinde değiştirilmiştir.
3458
Madde 47 – Garnizon kumandanı garnizona dahil bütün kıta ve askeri kurumların
disiplin amiridir.
(Değişik : 19/2/1980 – 2259/2 md.) Garnizon Komutanlığına ait hizmetler, sivil
makamlarla olan ilişkiler,Cumhurbaşkanı ile Devlet büyüklerinin garnizona gelişlerinde
alınacak güvenlik önlemleri ve emekli orgeneral-oramiraller ile garnizonda bulunan emekli
veya muvazzaf diğer askeri şahısların güvenliklerine ilişkin hususlar, Milli Savunma ve İçişleri
Bakanlarınca müştereken hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.
(Ek : 17/6/1992 – 3810/1 md.) Koruma hizmeti ile görevlendirilen asker kişiler,
karakol, karakol nöbetçisi ve devriye sıfat ve yetkilerine sahiptir. Koruma görevlileri bu
Kanunun, 2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanununun ve diğer kanunların silah
kullanmayı öngördüğü hal ve şartlardan herhangi birinin tahakkuku halinde silah kullanmaya
yetkilidir. Bunlar, korudukları kişiye karşı silahlı bir saldırıya teşebbüs edilmesi halinde
doğruca ve duraksamadan hedefe ateş edebilirler.
Madde 48 – Büyük garnizonlarda (Tümen ve eşidi askeri kurumlar ile daha büyük kıta
ve kurumların bulunduğu yerlerde) garnizon kumandanları, oradaki kıta kumandanları rütbece
kendisinden sonra gelen birine garnizon kumandanlığını devredebilir.
Madde 49 – Garnizon kumandanları garnizona ait her türlü hususatta mıntıkasında
bulundukları tümen, kolordu ve ordu (Deniz ve Havada eşidi) kumandanlıklarına bağlıdırlar.
Madde 50 –Yukardaki maddelerde belirtilen hükümler dışında veya istisnaihaller
karşısında garnizon kumandanlığı görevinin hangi kıta kumandanı veya kurum amiri tarafından
yapılacağı Milli Savunma Bakanlığınca düzenlenir.(1)
E) KIŞLALARDA, KONAK VE ORDUGAHLARDA KUMANDANLIK
Madde 51 – Kışla: Askerin barındırıldığı ve hizmet gördüğü tek bir bina veya toplu
halde bulunan muhtelif binalar ile bunların müştemilatından olan diğer binalar ve arazidir.
(Değişik ikinci fıkra: 18/6/2003-4902/11 md.) Karargâh ve askerî kurumlar ile Deniz
Kuvvetleri (Sahil Güvenlik dahil) teşkilâtında bulunan gemiler gibi askerî tesisler de kışla
olarak mütalâa edilir.
Konak: Askerlerin hazar ve seferde muvakkat bir zaman için meskün yerlerde
yerleşmesidir.
Ordugah: Askerlerin muvakkat bir zaman için açıkta çadır veya baraka ve zeminliklerde
yerleştirildiği sahaya denir.
Madde 52 – Müstakil olarak bir kışla, konak veya ordugahta bulunan bir kıta veya
askeri kurumun kumandan veya amiri aynı zamanda bu yerlerin kışla, konak veya ordugah
kumandanıdır.
Muhtelif birlik ve kurumların bir arada bulunduğu kışla, konak ve ordugahlarda
kumandanlık en büyük rütbeli kumandan veya amire aittir.
Madde 53 – Her kışlada kışla binaları ve teşhizatının daima iyi bir halde bulunmasını
temin etmekle görevli bir subay veya astsubay bulunur. Buna kışla subayı denilir. Bu vazifenin
kimin tarafından yapılacağı kadrolarda ve talimatlarda gösterilmemişse kışla kumandanı,
emrindeki subay veya astsubaylardan birine bu görevi verir.
(1) 18/2/2021 tarihli ve 7281 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Genelkurmay Başkanlığınca” ibaresi “Milli Savunma Bakanlığınca” şeklinde değiştirilmiştir.
3459
Madde 54 – Tümen (Dahil) daha yukarı kıta kumandanları ve eşidi kurum amirleri kışla
kumandanlığı görevini rütbece kendisinden sonra gelen birine devredebilir.
F) YOKLAMALAR
Madde 55 – İnsan ve hayvan mevcutlarını anlamak, bunlardan ve silah, malzeme ve
eşyada bir vukuat olup olmadığı haberini almak maksadı ile kıta, karargah ve kurumlarda biri
sabah, diğeri akşam, üçüncüsü de gece olmak üzere günde üç defa yoklama yapılır.
Yoklamaların şekli ve yapılış tarzı talimatnamede gösterilir.
Madde 56 – Kati bir lüzum görülürse, muayyen yoklamalardan başka kışla kumandanı
tarafından verilecek emir üzerine de yoklama yapılabilir.
Önleme araması
Madde 56/A- (Ek: 25/7/2018-7145/2 md.)
Tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza
hâkimi kararı veya bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde askerî
birlik komutanının veya askerî kurum amirinin ya da hukuk hizmetleri başkanı veya birim
amirinin yazılı emri üzerine, askerî mahallerde özel kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla
kişilerin üstü, araçları, özel kâğıtları ve eşyası aranır, gerekli tedbirler alınır, suç delilleri koruma altına alınarak 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre
gerekli işlemler yapılır.
Arama talep yazısında, arama için makul sebeplerin oluştuğunun gerekçeleriyle birlikte
gösterilmesi gerekir. Arama kararında veya emrinde; aramanın sebebi, konusu ve kapsamı ile
yapılacağı yer, zaman ve geçerli olacağı süre belirtilir.
Aramanın sonucu, arama kararı veya emri veren merci ya da makama bir tutanakla bildirilir.
Konutta ve yerleşim yerinde ve eklentilerinde önleme araması yapılamaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Milli Savunma Bakanlığı tarafından
çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
Askerî mahallerde kontrol
Madde 56/B- (Ek: 25/7/2018-7145/2 md.)
Özel kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, asker kişiler dâhil askerî mahallere girmek veya çıkmak isteyenler duyarlı kapıdan geçmek zorundadır. Bu kişilerin üstleri, duyarlı
kapının ikaz vermesi hâlinde, metal dedektörle kontrol edilir; eşyaları teknik cihazlardan ve
güvenlik sistemlerinden geçirilir; aracı, teknik cihazlarla, gerektiğinde el ile kontrol edilir.
Şüphe hâlinde veya bu cihazların bulunmadığı yerlerde, herhangi bir emir veya karar olmasına
bakılmaksızın, kontrol elle yapılabilir. Teknik cihazların ikazının sürmesi hâlinde, bu kişiler
ancak elle kontrolü kabul ettikleri takdirde askerî mahallere girebilirler.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Milli Savunma Bakanlığı tarafından
çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
3460
G) SAĞLIK İŞLERİ(1)
(…)(1)
Madde 57 – (Değişik: 22/1/2015-6586/20 md.)
Türk Silâhlı Kuvvetleri sağlık işlerinde, askerlerin fizik ve moral durumlarının takibi ile
koruyucu ve askerî sağlık hizmetlerinin yürütülmesi esastır. 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümleri saklıdır.
Bu hizmetin yerine getirilmesinden kıta komutanları, karargâh veya askerî kurum
amirleri ile bunların tabipleri sorumludur.
Türk Silâhlı Kuvvetleri sağlık teşkillerindeki sağlık hizmetleri, harekât ihtiyaçları hariç
ulusal sağlık mevzuatında yer alan hizmet standartlarına göre yürütülür.
Madde 58 – (Değişik: 22/1/2015-6586/21 md.)
Türk Silâhlı Kuvvetlerinde koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında; çevre sağlığı, kişisel sağlık ve hijyen, ilk yardım, bağışıklama, bulaşıcı hastalıklar ile tütün ve madde kullanımının önlenmesi, iş sağlığı ve güvenliği, okul sağlığı, sağlıklı beslenme, barınma ve giyinme,
fiziksel performans ve etkinliklerin artırılması ile koruyucu sağlık hizmetlerine ilişkin diğer
tedbirler alınır.
Askerî sağlık hizmetleri; göreve uyarlık ve elverişlilik kontrolleri ile periyodik veya zorunlu kontrolleri, sağlık raporu kontrolünü, tıbbi tehditlerin önlenmesini ve ortadan kaldırılmasını, tahliye, tedavi, sağlık lojistiği ve askerî sağlığa ilişkin diğer ihtiyaçları kapsar.
Madde 59 – (Değişik: 22/1/2015-6586/22 md.)
Subay, astsubay, uzman jandarma, sivil personel, askerî öğrenciler, erbaş ve erler ile
bunların adayları, yönetmelikle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde sağlık açısından; göreve
uyarlık ve elverişlilik ile periyodik veya zorunlu kontrollere ya da sağlık raporu kontrolüne tabi
tutulabilir.
(…)(1)
Madde 60 – (Değişik: 22/1/2015-6586/23 md.)
Kıta, karargâh ve askerî kurum tabipleri kadrolarda gösterilir.
Kadroda gösterilen tabip mevcut değilse aynı yerdeki diğer kıta, karargâh veya askerî
kurumlarda görevli bir tabip yahut Sağlık Bakanlığı tarafından görevlendirilecek yeterli sayıda
tabip kıta, karargâh veya askerî kurum tabibi olarak görevlendirilir. Tabip görevlendirilmesinin
mümkün olmadığı hâllerde, en yakın resmî sağlık hizmet sunucusundan ya da Sosyal Güvenlik
Kurumu ile sözleşmeli sağlık hizmet sunucularından istifade edilerek sağlık hizmetleri yürütülür.
(1) 22/1/2015 tarihli ve 6586 sayılı Kanunun 110 uncu maddesiyle bu bölümde yer alan “I- Genel”, “IIHastalanan ve ölen er ve erbaşlar”, “III- Hastalanan subay, askeri memur, astsubaylar ile emeklileri
ve bunların aileleri” alt bölüm başlıkları yürürlükten kaldırılmıştır.
3460-1
Madde 61 – (Değişik: 22/1/2015-6586/24 md.)
Subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile sivil personel, hastalıklarını bizzat veya
başka bir vasıta ile amirlerine bildirmeye mecburdurlar. Amirler bunları öncelikle kendi kıta, karargâh ve
askerî kurumlarının tabiplerine gönderir. Acil durumlarda 5510 sayılı Kanun hükümleri saklıdır. Birinci
basamak ve üst basamaklardaki muayene ve tedavilerin safahat ve sonuçları, bizzat veya başka bir vasıta ile
amirlere bildirilir.
Üst basamak sağlık hizmet sunucularına sevk işlemleri ile buralardaki muayene ve tedaviler, 5510
sayılı Kanun esaslarına göre yürütülür.
Personelin askerî veya sivil sağlık teşkillerindeki muayene ve tedavi sonucunun Türk Silâhlı
Kuvvetlerindeki görevlere uyarlık bakımından takibi, gerekiyorsa 59 uncu madde kapsamında kontrolü
sağlanmak suretiyle, kıta komutanları, karargâh veya askerî kurum amirleri ile bunların tabipleri tarafından
yapılır.
(…)(1)
Madde 62 – (Değişik: 22/1/2015-6586/25 md.)
Hastalanan öğrenciler ile erbaş ve erler, hastalıklarını amirlerine derhâl haber vermeye mecburdur.
Hasta; vizite zamanında kıta, karargâh veya askerî kurum tabibine, mesai saati haricinde ise nöbetçi tabibe
gösterilir. Hastalar, acil hâllerde, doğrudan en yakın askerî veya sivil sağlık teşkiline gönderilir veya ulusal
acil sağlık sisteminden yararlandırılır.
Amirler, hastalanmış olmakla birlikte bu durumu bildirmediği tespit edilenleri, muayene ve
tedaviye ya da 59 uncu madde kapsamında kontrole göndermeye yetkilidir.
Üst basamak sağlık hizmet sunucularına sevk edilen öğrenciler ile erbaş ve erler, muayene ve
tedavilerinin safahat ve sonuçlarını bizzat veya başka bir vasıta ile amirlerine ve kıta, karargâh veya askerî
kurum tabibine bildirirler. Muayene ve tedavi sonucunun Türk Silâhlı Kuvvetlerindeki görevlere uyarlık
bakımından takibi, gerekiyorsa 59 uncu madde kapsamında kontrolü sağlanmak suretiyle, kıta komutanları,
karargâh veya askerî kurum amirleri ile bunların tabipleri tarafından yapılır.
Askerlik hizmetini yapmakta iken hayati önemi haiz bir hastalığının bulunduğu resmî sağlık kurulu
raporuyla tespit edilen erbaş ve erlerden, genel sağlık sigortası dışında başlanmış tedavileri devam etmekte
iken terhis edilenlerin yarım kalan tedavilerine; terhis tarihini müteakip genel sağlık sigortası kapsamında
hemen sağlık hizmetlerinden yararlanması mümkün olmayanlar için üç aylık süreyi aşmamak kaydıyla bu
hizmetlerden yararlanabilecekleri tarihe kadar devam olunur. Bu şekilde tedavisine devam olunanların
azami üç aylık süre içindeki her türlü tedavi giderleri ile tedavileri süresince ödenmesi gereken yol ücretleri
ve gündelikleri, ilgisine göre Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik
Komutanlığının bütçesinden karşılanır. Ancak bu fıkra kapsamında tedavisine başlanmış olup terhislerinden
sonra da tedavilerine devam olunması gerekenlerden terhislerini müteakip genel sağlık sigortası kapsamında
hemen sağlık hizmetlerinden yararlanması mümkün olanlar ile bu durumda olmayanlardan genel sağlık
sigortası tescillerini 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre bir aylık süre içinde yaptıranlardan tedavilerine
devam olunması gerekenlerin tedavi süreleri, genel sağlık sigortası hükümlerine uygun olarak tedavilerinin
yapılması kaydıyla bir yıla kadar uzatılabilir.
Terhislerini müteakip dördüncü fıkra uyarınca genel sağlık sigortası dışında tedavisine devam
olunacakların Sağlık Bakanlığı veya üniversite hastanelerine sevkleri, yerleşim yerlerindeki veya yerleşim
yerlerine en yakın askerlik şubeleri tarafından sağlanır. Bunların kendileri ile sevk edildiği yere bir kimse
refakatinde gitmesi resmî tabip raporuyla gerekli görülenlerin refakatçisine; gidiş ve dönüş yol ücreti ile
gidiş ve dönüş süresi için gündelik, sevk eden askerlik şubesi tarafından peşin veya avans olarak ödenir. Yol
ücretinin ödenmesinde şehirlerarası karayolu toplu taşım vasıtası ücretleri; gündelikte ise en düşük dereceli
devlet memuru gündeliği esas alınır.(2)
(1) 22/1/2015 tarihli ve 6586 sayılı Kanunun 110 uncu maddesiyle bu alt bölüm başlığı yürürlükten
kaldırılmıştır.
(2) 2/1/2017 tarihli ve 681 sayılı KHK’nin 4 üncü maddesiyle, bu fıkrada yer alan “askerî hastanelere”
ibaresi “Sağlık Bakanlığı veya üniversite hastanelerine” şeklinde değiştirilmiş; daha sonra bu
hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7073 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle aynen kabul edilerek
kanunlaşmıştır.
3461/3462-1
Madde 63 – (Değişik: 22/1/2015-6586/26 md.)
Görevli oldukları kıta, karargâh veya askerî kurumun bulunduğu yerden başka bir yerde hastalanan
subay, astsubay, uzman jandarma, sivil personel ve askerî öğrenciler ile erbaş ve erler; hastalıklarını,
bulunduğu mahaldeki en yakın kıta komutanlığına ya da karargâh veya askerî kurumun amirliğine haber
verir. Bu kıta komutanı ya da karargâh veya askerî kurumun amiri, hastaların muayene ve tedavisinin
yapılabileceği en yakın askerî veya sivil sağlık hizmet sunucularına sevk edilmesini sağlar ve hastanın kıta,
karargâh veya kurumuna ve mahallin garnizon komutanlığına haber verir. Garnizon komutanlığı ya da kıta,
karargâh veya askerî kurumun bulunmadığı yerlerde hastalananlar, bulundukları yerdeki sivil sağlık hizmet
sunucularına müracaat ederler. Bunlar, durumları ile tedavi safahat ve sonuçlarını amirlerine mümkün olan
en kısa sürede bildirirler.
İzindeyken hastalanan subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ile sivil personel birinci
fıkrada yazılı esaslara tabi olmadan tercihlerine göre askerî veya sivil sağlık hizmet sunucularına müracaat
edebilirler. Bunlar, durumları ile tedavi safahat ve sonuçlarını mümkün olan en kısa sürede amirlerine
bildirirler. İzindeyken hastalanan uzman erbaşlar hariç erbaş ve erler ile öğrenciler hakkında birinci fıkra
hükümleri uygulanır.
Madde 64 – (Değişik: 22/1/2015-6586/27 md.)
Acil vakalarda hasta, en yakın askerî veya sivil sağlık hizmet sunucusuna müracaat eder ve
durumunu mümkün olan en kısa sürede amirine bildirir.
Madde 65 – (Değişik: 22/1/2015-6586/28 md.)
Türk Silâhlı Kuvvetleri mensuplarından; genel sağlık sigortalısı sayılmayanlar ile genel sağlık
sigortası kapsamındaki sağlık hizmetlerinden bakmakla yükümlü olunan kişi sıfatıyla yararlanması mümkün
bulunmayanların muayene ve tedavi masrafları ile tedavilerine bağlı nakil ve sevk giderleri, ilgisine göre
Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden
karşılanır.
(Ek fıkra:17/1/2019-7161/6 md.) Teröristle mücadele harekâtı, sınır ötesi harekâtlar, uluslararası
barışı destekleme kapsamındaki faaliyetler, üs bölgeleri, radarlar, yüzer birlikler gibi görevli bulunulan yer
ya da görev koşulları itibarıyla reçete edilen ilaçların eczanelerden temin edilerek hasta/yaralı personele
ulaştırılmasının güç olduğu, ikinci ve üçüncü basamak sağlık teşkillerine sevklerin emniyetli şekilde ve
zamanında yapılamadığı hallerde, askerî birlik/kurum envanterindeki mevcut ilaç ve tıbbi sarf malzemesi
personel tedavisinde kullanılabilir. Bu kapsamda kullanılan ilaç ve tıbbi sarf malzemesi için personelden
herhangi bir ücret veya katılım payı alınmaz. Bu amaçla kullanılan ilaç ve tıbbi sarf malzemesinin kullanımına ilişkin usul ve esaslar Millî Savunma Bakanlığınca belirlenir.
Madde 66 – (Değişik: 22/1/2015-6586/29 md.)
Subay, astsubay, uzman jandarma, sivil personel ve askerî öğrenciler ile erbaş ve erlerin yurt içinde
ve yurt dışında vefatı hâlinde; genel hükümlere göre belirlenecek cenaze giderleri ile cenazenin talep edilen
yere nakli ilgisine göre Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik
Komutanlığı bütçesinden karşılanır.
Yurt dışında bulunanların eş, üst soy, alt soy, erkek ve kız kardeşleri, evlat edinen ve evlatlık ile
üvey çocuklarının ölümleri hâlinde, bunların cenazelerini yurda getirmek için yapılması zorunlu olan
giderler de birinci fıkrada yazılı makamlarca ödenir.
Askerlik hizmetini yapmakta iken vefat eden erbaş ve erlerin mezarlarının yapım giderleri, birinci
fıkra hükümlerine göre ayrıca ödenir.
Madde 67 – (Değişik: 22/1/2015-6586/30 md.)
Subay, astsubay, uzman jandarma, sivil personel ve askerî öğrenciler ile erbaş ve erler hakkında
askerî veya sivil sağlık sunucuları tarafından düzenlenen sağlık raporları neticesinde yapılacak işlemler
yönetmelikle belirlenir.
Askerî veya sivil sağlık hizmet sunucuları tarafından düzenlenen raporlar ve diğer sağlık kayıtları,
personel ve sağlık bilgi sistemleri ile özlük dosyalarında muhafaza edilir.
3462/3462-2
Madde 68 – a) (Değişik : 29/7/1998 – 4375/1 md.) Gülhane Askeri Tıp Akademisi
Profesörler Kurulu raporu ile yurtiçinde tedavilerinin mümkün olmadığı tespit edilen subay,
askeri memur, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ve bunların eşleri, bakmakla
yükümlü bulundukları ana, baba ve aile yardımına müstehak çocukları ile erbaş ve erler tedavi
için yurtdışına gönderilirler. Bunların harcırahları ve tedavi giderleri, Milli Savunma Bakanlığı,
Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca ödenir. Ancak, yukarıda
belirtilen rapor, Milli Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığının onayı ile tekemmül eder.
b) (Değişik : 22/11/1990 – 3683/2 md) Sürekli veya geçici görev, tahsil, kurs, staj, dil
öğrenimi veya bilgi, görgü ve ihtisaslarını artırmak maksadiyla yurt dışına gönderilen subay,
askeri memur ve astsubaylar, hastalanmaları halinde bulundukları mahallerdeki sağlık kurum ve
kuruluşlarında muayene ve tedavi olabilirler. Bunların muayene ve tedavi masrafları sağlık
kurum veya kuruluşlarından alacakları ve askeri ataşelikler veya konsolosluklarca tasdik edilen
faturalara istinaden Milli Savunma Bakanlığı veya Jandarma Genel Komutanlığı veyahut da
Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden ödenir. Bunlardan; tüberküloz, kanser, kronik
böbrek, akıl hastalıkları, organ nakli ve benzeri uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren
hastalıklara yakalandıkları resmi sağlık kurulu raporu ile belirlenenler hariç olmak üzere,
tedavileri ayakta veya meskende yapılanlar için kullanılacak ilaç bedellerinin % 20’si hasta
tarafından ödenir. İlaç bedellerine katılma yükümlülüğü, tatbikat ve manevralarda askeri
personele, savaş halinde ise askeri personele ve bunların sağlık karnesi alma hakkına sahip olan
aile fertlerine uygulanmaz.
c) Dış memleketlerdeki tedavi müddeti iki yılı geçemez. Bu müddet içinde acil haller
müstesna raporda gösterilen hastalıktan başka yapılan tedavilerin masrafı ödenmez.Ve bu
tedaviler için müddet uzatılmaz.
(Değişik ikinci paragraf: 15/6/2005-5365/1 md.)Tedavi süresi altı ayı geçtiği takdirde
ilgili yabancı sağlık kurumundan alınan ve tedavinin devamı zaruretini gösteren rapor, dış
temsilciliklere Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik
Komutanlığına gönderilir. Müteakip altı ayda bir, aynı işlem tekrarlanır.
Madde 69 – (Mülga: 2/1/2017-KHK-681/5 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7073/5 md.)
Madde 70 – (Değişik: 22/1/2015-6586/32 md.)
Yabancı devletlerin silâhlı kuvvetler mensupları ve bunların bakmakla yükümlü
oldukları kişiler, 5510 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, uluslararası antlaşmalar
ile taraflar arasındaki ikili anlaşmalarda yer alan hükümler doğrultusunda sağlık hizmetlerinden
yararlandırılırlar. (Mülga ikinci cümle: 2/1/2017-KHK-681/6 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-
7073/6 md.)(…)
Madde 70/A – (Ek: 22/1/2015-6586/33 md.; Mülga: 25/7/2016-KHK-669/109 md.;
Aynen kabul: 9/11/2016-6756/109 md.)
Madde 70/B – (Ek: 22/1/2015-6586/33 md.)
Kıta, karargâh ve askerî kurumlarda; sağlığa uygun ve temiz olan içme ve kullanma suları ile muayenesi yapılarak temin edilen güvenilir gıda maddeleri tüketime sunulur.
İçme ve kullanma suları ile gıda maddelerinin temininden tüketimine kadar alınacak gıda ve su güvenlik tedbirleri, Türk Silâhlı Kuvvetleri gıda kontrol teşkillerince yürütülen kontrol,
denetim ve laboratuvar faaliyetleri ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelik ile
belirlenir.
3463
H) HAYVANLARA AİT BAKIM VE HİZMETLER
Madde 71 – (Değişik: 22/1/2015-6586/34 md.)
Hayvanların bakımı, barındırılması, beslenmesi, sağlığı ve eğitimi nizamlara uygun olarak yerine
getirilir.
Madde 72 – (Değişik: 22/1/2015-6586/35 md.)
Hastalanan hayvanlar derhâl kıta, karargâh, kurum veya garnizonda görevli Türk Silâhlı Kuvvetleri
mensubu veteriner hekime bildirilir.
Türk Silâhlı Kuvvetleri mensubu veteriner hekim veya yeterli tedavi ünitesi bulunmayan yerlerde
hasta hayvanların muayene ve tedavisi sırasıyla; bölgedeki askerî hayvan klinikleri, kamu veya üniversite
veteriner hekimleri veya hayvan hastaneleri tarafından yapılır. Bu da yoksa muayene ve tedavi hizmeti
temin edilebilir. Bunların yem, tedavi, yer ve malzeme giderleri ilgisine göre Millî Savunma Bakanlığı,
Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden karşılanır.
Madde 73 – (Değişik: 22/1/2015-6586/36 md.)
Görev yapabilirlik yeteneklerini kaybeden hizmet hayvanlarının yeniden sahiplenme yapılıncaya
kadar geçen süredeki bakımı ve refahı ile ilgili yem, tedavi, yer ve malzeme giderleri ilgisine göre Millî
Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden
karşılanır.
İ) RÜTBE SAHİPLERİNİN VAZİFELERİ
Madde 74 – Hangi rütbe sahibinin hangi birlik ve askeri kurumda ne gibi vazife alacağı kadrolarda
tesbit edilir.
Madde 75 – Her rütbe sahibi, kanunların, nizamların ve amirlerin kendisine tahmil ettiği bütün
hizmet ve vazifeleri öğrenmeye, vazifeli olduğu yerlerde öğretmeye ve bu hizmet ve vazifeleri eksiksiz
yapmaya ve takibederek yaptırmaya ve daima ve her yerde disiplini tesis ve muhafazaya ve maiyetini
yetiştirmeye ve astın şahsi teşebbüsünü inkişaf ettirmeye ve kendisine teslim olunan silah, araç, gereç ve
sair bütün askeri eşyayı, yapıları ve ağaçları ve hayvanatı korumaya memur ve mecburdur.
Her rütbe sahibinin bu maddeye göre vazifeleri de talimatname ile gösterilir.
J) ASKERLİKTE NÖBET HİZMETLERİ
I – Genel
Madde 76 – Nöbet; askerlikteki müşterek hizmetlerin yapılmasını ve devamını sağlamak maksadı
ile bu hizmetlerin belli bir sıra ve süre ile subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, erbaş ve erler ile
Silahlı Kuvvetler Teşkilatı içinde vazifeli olan bilümum sivil şahıslar tarafından yapılmasıdır.
Nöbetçi: Nöbet hizmetinin yapılması için görevlendirilen şahıstır.
Madde 77 – Kıtalarda, karargahlarda ve askeri kurumlarda nöbet hizmetine tabi tutulacak
personelin kimler olacağı, nöbet hizmetlerinin yapılış tarzı ile şekli ve nöbetçilere ait vazifeler talimatname
ile tayin ve tesbit olunur.
II – Karakol, karakol nöbetçisi ve devriye
Madde 78 – a) Karakol: Hazarda ve seferde emniyet, muhafaza disiplin ve gözetleme maksatları
ile konulan ve bir amir emrinde bulunan silahlı bir kısım askerdir.
b) Karakol nöbetçisi: Aynı maksatlarla bir karakoldan veya her hangi bir suretle çıkarılan ve bir
yere konulan ve belli bir talimatı ve mıntakası bulunan silahlı tek veya çift er veya erbaşlardır.
c) Devriye: Hazar ve seferde aynı maksatlarla muayyen bir mıntakada gezerek vazife gören çift
veya daha ziyade silahlı askerdir.
Madde 79 – a) Her bir askeri kıta ve kıtası bulunan karargah ve askeri kurumlar nerede bulunursa
bulunsun subay veya astsubay kumandasında bir nizam karakolu çıkarmaya mecburdurlar.
Bu nizam karakolunun vazifesi yakın emniyet, gözetleme, muhafaza ve disiplindir. Bunun kuvveti
çıkaracağı devriye ve karakol nöbetçilerinin adedine göre hesabolunur.
Uzak emniyet ileri karakollara aittir.
Nizam karakol personeli seferi teçhizatlı ve silahlı bulunur.
3464
b) Eğer bir kışlada, konakta veya ordugahta başka başka sınıflardan birlikler
bulunuyorsa nizam karakol vazifesi kumandanın tertibi üzerine münavebe ile yapılır.
Kıtası olmıyan karargah ve askeri kurumların karakol nöbetçi ve devriyeleri o
mevkideki en yakın nizam karakolundan temin olunur.
III – Karakol, karakol nöbetçisi ve devriyelerin muvakkat yakalama salahiyetleri
Madde 80 – Karakol hizmetinde bulunan subay, astsubay, erbaş ve erler ile karakol
nöbetçi ve devriyeleri kendi mıntakaları dahilinde asker ve sivil her şahsı aşağıda gösterilen
hallerde muvakketen yakalıyabilirler:
a) Adli takibat maksadı ile: Bir cürüm işlerken veya bir cürmü işledikten sonra
kovalanırken her şahsı,
b) Muhafaza ve emniyet maksadı ile:
- Kendi muhafazaları altına tevdi edilmiş olan insanlarla eşyanın himayesi için
muvakketen yakalanması zaruri görülen şahsı. - Karakola, karakol nöbetçisine ve devriyelere karşı tecavüz eden veya müessir fiil
yapan, hakaret eden bir şahsın bu fiillere devamının men’i ancak muvakkat yakalanması ile
kabil olduğu takdirde bu şahsı.
c) Disiplin maksadı ile: İzinsiz kıtası haricinde rastlanan veyahut himayesi için
yakalanması lüzumlu görülen askerleri.
Madde 81 – Karakol, karakol nöbetçileri ve devriyeler 80 inci maddede zikre dilen
hallerde karakol amirinin ve bağlı bulundukları kıta, karargah ve askeri kurumun nöbetçi
amirinin emri ile de askeri ve sivil şahısları muvakkaten yakalarlar.
Madde 82 – Muvakkat yakalamak, şahsın vücudu üzerine el koymak veya silahla
dokunmak ve muvakkat yakalandığının kendisine söylenmesi ile yapılır.
Muvakkat yakalanan kaçmaya teşebbüs ettiği takdirde silah kullanılacağı hemen
bildirilir. Ve üzerinden silah vesair aletler de alınır.
Muvakkat yakalananlar adli takibatı mucip bir sebep varsa salahiyetli askeri veya adli
makamlara teslim olunur. Aksi takdirde nihayet muvakkat yakalandığının ertesi günü serbest
bırakılır.
K) HAZIR KITA
Madde 83 – Hal ve vaziyetin icabettirdiği zamanlarda her kışla konak ve ordugah da
derhal kullanılmak üzere ayrıca bir hazır kıta bulundurulur.
Bunun kuvveti ve çıkarılacağı zamanlar talimatnamede zikredilen esaslar dahilinde
düzenlenir.
Madde 84 – Hazır kıta gece dahi seferi teçhizatlı silahlı ve giyimli olarak harekete hazır
bulunur. Bu kıtanın nöbetle uyku uyuyup uyuyamıyacağı çıkaran kumandanca emredilir.
Madde 85 – Fevkalade hallerde bütün kuvvet dahi hazır kıta halinde bulundurulur.
L) ASAYİŞİN TEMİNİ İÇİN ASKERİN NASIL KULLANILACAĞI VE ÖRFİ İDARE
Madde 86 – Asayişi temin için Silahlı Kuvvetlerin nasıl kullanılacağı ve örfi idare ilanı
halinde askerlerin vazife ve salahiyetleri hususi kanunlar hükümlerine göre yürütülür.
3465
M) ASKERLERİN SİLAH KULLANMA YETKİLERİ
Madde 87 – (Değişik : 25/4/1972 – 1582/1 md.)
Askerler karakol, karakol nöbetçisi, devriye, nakliyat muhafazası hizmetlerinde veya
asayişi temin için görevlendirildiklerinde aşağıda gösterilen hallerde silah kullanmaya
yetkilidirler.
I – Silah kullanmasını gerektiren haller
a) Bu hizmetlerden birini yaparken müessir bir fiil ile taarruza uğranıl dığı veya müeesir
bir fiil veya tehlikeli bir tehdit ile bu hizmetlerle yapılmasına mukavemet edildiği takdirde bu
taarruz ve mukavemetleri gidermek için,
b) Bir taarruz veya mukavemete hazırlanan ve silahını veya mukavemete elverişli bir
aleti bırakmaya davet edildiği halde, bu davete derhal itaat etmiyen veyahut bıraktığı silahı veya
aleti tekrar eline almaya davranan veya alan kimseyi itaate zorlamak için,
c) Bu kanunun 80 ve 81 inci maddeleri gereğince muvakkaten yakalanan bir şahsın
veyahut muhafaza ve sevki kendisine tevdi edilmiş olan bir tutuklunun veya hükümlünün
kaçması veya kaçmaya teşebbüs etmesi ve verilecek dur emrini dinlemediği görüldüğünde
başka türlü ele geçirilmesi kabil olmadığı takdirde yakalanması için,
d) Kendi muhafazasına tevdi edilmiş olan insan ve her türlü eşyaya karşı vukubulan
taarruzu defetmek için,
e) Bu maddede sayılan görevleri yapan askerlere karşı, sözle yapılan sataşma veya
hareketlerin bertaraf edilmesi sırasında mukavemet, taarruz, müessir fiil veya tehlikeli bir
tehditle karşılaşıldığında bu halleri gidermek için.
II – Silah kullanma derecesi
Bu maddede yazılı hizmetlerin yapılması sırasında silah kullanılması için başkaca bir
çare kalmaması veya zaruret olması şarttır. - Şahıs veya topluluk silahsız ise; mukavemet, taarruz, müessir fiil veya tehdidin
derecesine göre asayiş hizmeti ile görevli birlik komutanı gerekli uyarmayı yaparak silah
kullanılacağını ihtar eder. Bu ihtara itaat edilmezse bunu sağlıyacak dereceden başlamak üzere
silah kullanılır. - Şahıs veya topluluk silahlı veya taarruzun önemli derecede etkili kılacak şekilde
aletleri taşıyorsa, silah veya aletlerin bırakılması ihtar olunur. Tecavüz taarruz veya mukavemet
buna rağmen devam ederse itaati sağlıyacak dereceden başlamak üzere silah kullanılır.
III – Silah kullanma tarzı - Silah çeşitlerine göre etkili olabilecek şekilde kullanılır. Önce kesici ve dürtücü
silahlar ile ateşli silahlar hedefe tevcih edilir, sonra ateşli silahların dipçik ve kabzaları
kullanılır, daha sonra kesici ve dürtücü ve ateşli silahlar bilfiil kullanılır. - Silah kullanmak mutlaka ateş etmek değildir. Ateş etmek son çaredir. Önce havaya
ihtar ateşi yapılır. Sonra ayağa doğru ateş edilir, mukavemet veya taarruza veyahut tehlikeli bir
tehdide varan mukavemet hali devam ederse, hedef gözetilmeksizin ateş edilir.
IV – Ateş emri ve kendiliğinden ateş etmek - Ateş etmek bilhassa bunun için emir verilmiş olmasına bağlıdır.
- Ateş emri verilmemiş olsa dahi her asker silahını kullanabilir. Ancak silahını
kullanılacağı zamanın ve kullanma derece ve tarzının tayini her olayın cereyan ettiği haller ve
şartlar göz önünde tutularak silahını kullanacak asker tarafından bizzat takdir olunur.
3466
V – Ateş emri vermeye yetkili makamlar - Bu maddede yazılı görevleri yapmak için birliğe görev veren üst komutan olay
yerinde bulunuyorsa sözle ateş emri vermeye yetkilidir. Komutan, bu emri yazı ile teyit eder. - Asayişe memur edilen kuvvetlerin olay yerinde bulunan birlik komutanı veya asayişe
memur edilen birliğin parçalarına komuta eden en küçük komutan ve amirler dahi önceden emir
verilmemiş olsa bile sözle ateş emri vermeye yetkilidir.
VI – Sorumluluk
Her olayın cereyan ettiği haller ve şartlar göz önünde tutulmak kaydiyle bu madde
hükümlerine göre silahını kullanan askere ve silah kullanma emrini veren birlik komutanına
sorumluluk yüklenemez.
VII – Soruşturma usulü ve adli yardım
(Ek : 22/11/1990 – 3683/5 md.) Silah kullanmak zorunda kalan asker kişiler hakkında,
hazırlık soruşturması Askeri Savcı, Cumhuriyet Savcısı veya yardımcıları tarafından yapılır.
Haklarında dava açılan sanık asker kişiler duruşmadan vareste tutulabilir. Olayın mahiyetine ve
kusurun derecesine göre sanığın mensup olduğu Bakanlıkça durumu uygun görülenlerin vekalet
verdiği avukatın ücreti, bu bakanlıkların bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Avukat
tutma ve avukatlık ücretinin ödeme usul ve esasları, Milli Savunma ve İçişleri bakanlıklarınca
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Madde 88 – (Değişik : 25/4/1972 – 1582/1 md.)
Silah kullanma yetkisini haiz bulunan her asker veya silah kullanma emrini vermeye
yetkili her komutan kanunun tayin etmiş olduğu müsaadeleri yerinde ve zamanında kullanmaz
veya silahlarından tamamiyle istifade etmezse fiilin mahiyetine göre cezalandırılır.
Madde 89 – 87 nci maddede gösterilen hallerden başka hizmete ait bir vazifeyi
yaparken maruz kaldığı bir mukavemeti bertaraf etmek veyahut askere veya askeri eşyaya karşı
yapılan bir tecavüze karşı koymak için silah kullanmak zarureti hasıl olursa, her asker silah
kullanmaya salahiyetli ve vazifelidir.
Madde 90 – 87 ve 89 uncu maddelerde gösterilen hallerden başka her asker meşru
müdafaa halinde silah kullanmaya salahiyettardır.
N) ASKERİ İNZİBAT KUVVETLERİNİN VAZİFE, TEŞKİL VE YETKİLERİ
Madde 91 – a) Garnizonlarda askeri disiplinin muhafazası, önleyici zabıta ve adliye
vazifeleri ile askeri trafik vazifeleri garnizon kumandanlarına aittir.
Garnizon kumandanları yukarıda gösterilen vazifeleri merkez kumandanlıkları
marifetiyle yürütür.
Merkez kumandanlıkları; büyük garnizonlarda kadrolarla tesbit ve teşkil olunur. Diğer
garnizonlarda garnizon kumandanları rütbece kendisinden bir veya nihayet iki derece ast olan
bir subayı merkez kumandanı olarak tayin ve tavzif edebilir. Merkez kumandanlığı teşkiline
lüzum görülmiyen küçük garnizonlarda buna ait vazifeler, garnizon kumandanı tarafından tayin
edilecek bir inzıbat subayı veya astsubayı buna da imkan olmıyan hallerde bizzat garnizon
kumandanı tarafından yapılır.
b) Merkez kumandanlığı kadro ile tesbit ve teşkil edilmediği ahvalde; garnizon
dahilindeki kıta ve askeri müesseselerin miktarı, şehrin genişliği ve vazifelerin ehemmiyeti
gözönüne alınarak kafi miktarda subay, astsubay, erbaş ve erler merkez kumandanı veya inzıbat
subayı veya astsubayın emrine verilir ve bunlara inzıbat kuvveti denilir.
Askeri inzıbat kuvveti mensupları Silahlı Kuvvetler Kıyafet Kararnamesinde tesbit
edilen hususi işareti taşırlar.
3467
Madde 92 – a) Askeri inzibat erbaş ve erleri vazife esnasında diğer erbaş veerlere karşı karakol
sıfatını ve karakolların kanuni salahiyet ve mesuliyetlerini haizdirler.
b) (Değişik: 28/5/2003-4861/18 md.) Fakülte ve yüksek okul öğrencileri ile harp okulu
öğrencilerine subaylar gibi; (…)(1) astsubay meslek yüksek okulu öğrencileri ile astsubay nasbedilmek üzere
temel askerlik eğitimine tâbi tutulanlara astsubaylar gibi muamele olunur.(1)
c) Subay ve askeri memurlarla astsubaylar hakkında askeri inzibat vazifeleri; ancak üst veya kendi
rütbelerindeki inzibat subay ve astsubayları tarafından yapılabilir.
O mahalde salahiyetli bir inzibat subayı veya astsubayı mevcut değilse vakaya şahit olan üst veya
aynı rütbedeki her subay, askeri memur veya astsubay müdahaleye ve inzibat vazifesini ifaya mecburdur.
Ancak ağır cezayı müstelzim meşhut cürüm halinde subayları, askeri memurları ve astsubayları
dahi yakalamaya askeri inzibatlar, polisler, jandarmalar ve herkes mezundur.
Bu takdirde dahi suçlu askerler duruma göre ya salahiyetli askeri inzibat memuru gelinceye kadar
vaka mahallinde tutulur veya en yakın askeri inzibat karakoluna, yoksa askeri makamlara teslim edilir.
Bundan sonra yapılacak hazırlık tahkikatında salahiyetli inzibat memuru veya mevcut askeri makamın tayin
edeceği bir subay bulunur.
(Ek fıkra: 24/11/2016-6763/6 md.) Suçun 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun
İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile
12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan olması durumunda,
dördüncü fıkra hükümleri uygulanmaz ve yakalanan kişi Cumhuriyet savcısının talimatı ile adli kolluk
görevlilerine teslim edilir.
Madde 93 – Üniformalı veya sivil elbiseli subay, askeri memur ve astsubaylar ağır cezalı cürümler
dışındaki suçları işledikleri takdirde polis veya jandarma kuvvetleri tarafından en yakın askeri makama veya
inzibat karakoluna davet edilir. Askeri şahıs bu daveti kabule mecburdur.
Bu şahıslara ait hazırlık tahkikatı bizzat C. Müddeiumumileri veya salahiyetli askeri adli hakimler
tarafından yürütülür ve tahkikat tamamlanıncaya kadar askeri makamlarca nezaret altında tutulurlar. (Ek
cümle: 24/11/2016-6763/7 md.) Suçun Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü,
Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren
suçlardan olması durumunda, kişi Cumhuriyet savcısının talimatı ile adli kolluk görevlilerine teslim edilir.
Madde 94 – Her hangi bir vakada askeri inzibatların kuvveti kafi gelmediği takdirde en yakın
askeri kıtadan asker celbolunur. Acele ve tehirinde tehlike melhuz olan hallerde en yakın polis ve jandarma
kuvvetlerine de müracaat olunur. Askeri inzibatlar tarafından vaki olacak yardım talepleri üzerine polis ve
jandarmalar tarafından yardımda bulunulacağı gibi polis ve jandarmalar tarafından vaki olacak yardım
talepleri de askeri inzibatlarca yerine getirilir.
Madde 95 – İnzibat er ve erbaşları diğer er ve erbaşlara, inzibat subay ve astsubayları aynı veya ast
rütbedeki bütün subay, askeri memur ve astsubaylarla er ve erbaşlara ve bütün askeri inzibatlar sivil
şahıslara karşı aşağıda gösterilen hallerde muvakkat yakalama salahiyetini haizdir.
a) Bu kanunun 80 inci maddesinde gösterilen hallerde,
b) Askeri disiplini bozan hallerde,
c) Adli bir vazifenin yerine getirilmesi hallerinde,
d) Vazifelerini ifa esnasında veya vazifelerinden dolayı tecavüz veya hakarete maruz kaldıkları
takdirde;
Yukarıdaki hallerde muvakkat yakalananlar hakkında da bu kanunun 82 inci maddesi son fıkrası
hükmü gereğince işlem yapılır.
Madde 96 – Askeri inzibatlar vazifeli bulundukları zamanda bu kanunun 87, 88 ve 89 uncu
maddelerinde (Ve her türlü ahvalde de 90 ıncı maddesinde) zikredilen silah kullanma salahiyetlerini
haizdirler.
Madde 97 – Askeri inzibatların askeri disiplini muhafaza, önleyici zabıta ve adliye vazifeleri ile
askeri trafik vazifeleri talimatname ve talimatlarla gösterilir.
–––––––––––––––
(1) 2/1/2017 tarihli ve 681 sayılı KHK’nin 7 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “astsubay hazırlama ve”
ibaresi yürürlükten kaldırılmış; daha sonra bu hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7073 sayılı Kanunun 7 nci
maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
3468
O) SOSYAL HİZMETLER
I -Orduevleri, askerî gazinolar, kışla gazinoları veya vardiya yatakhaneleri ile diğer
tesisler(1)
Madde 98 – (Değişik : 11/2/2014-6519/11 md.)
Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin sosyal ve moral ihtiyaçlarını karşılamak, dayanışmayı artırmak, mesleki, sosyal gelişmelerini mümkün kılacak imkânları hazırlamak maksadıyla
ve Milli Savunma Bakanlığının izni ile;(3)
a) Orduevi ve bağlısı şubeler,
b) Askerî gazinolar, kışla gazinoları ve vardiya yatakhaneleri,
kurulabilir.
Orduevi ve bağlısı şubeler ile askerî gazinolar, kışla gazinoları ve vardiya yatakhanelerinin kadro, kuruluş, idare, yapılacak denetleme ve işletme şekilleri, verilecek hizmetler, üye
aidatı ve kart ücreti alınmasına ilişkin usul ve esaslar, ihtiyaçların tespit ve temini ile elde edilen
gelirlerin harcanacağı yerler ve diğer hususlar Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yönetmelik ile belirlenir.
Orduevi ve bağlısı şubeler, askerî gazinolar, kışla gazinoları ve vardiya yatakhanelerinin
yılı merkezî yönetim bütçe kanunu ile belirlenen giderleri genel bütçeden karşılanabilir.
II – Özel, yerel veya kış eğitim merkezleri(2)
Madde 99 – (Değişik : 11/2/2014-6519/12 md.)
Belirli zamanlarda özel askerî eğitimlerin yapılması, personelin moral ve motivasyonuna katkı sağlanması maksadıyla Milli Savunma Bakanlığının izni ile özel, yerel veya kış eğitim
merkezleri kurulabilir.(4)
Bu tesislerin işletilmesi ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Özel, yerel veya kış eğitim merkezlerinin yılı merkezî yönetim bütçe kanunu ile belirlenen giderleri genel bütçeden karşılanabilir.
Madde 100 – Ordu evleri, askeri gazinoları ve kışla gazinoları askeri bina olup askeri
mahal vasıf ve mahiyetini haizdir.
Madde 101 – (Değişik : 11/2/2014-6519/13 md.)
Orduevleri, askerî gazinolar, kışla gazinoları ve vardiya yatakhaneleri ile özel, yerel ve
kış eğitim merkezlerinin gelirleri;
a) İşletme gelirlerinden,
b) Kira gelirlerinden,
c) Üye aidatlarından,
d) Bağış ve kart ücretlerinden,
e) Diğer orduevi, askerî gazino, kışla gazinoları ve vardiya yatakhaneleri ile özel, yerel
ve kış eğitim merkezlerinin gelir ve sermayelerinden yetkili komutanlığın izni ile yapılacak
aktarımlardan,
f) Sergi, fuar, promosyon, reklam ve diğer gelirlerden,
g) Yukarıda sayılan gelirlerden elde edilecek faiz gelirlerinden,
oluşur.
(1) 11/2/2014 tarihli ve 6519 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle bu maddenin başlığı “Ordu pazarları”
iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(2) 11/2/2014 tarihli ve 6519 sayılı Kanunun 12 nci maddesiyle bu maddenin başlığı “Ordu evleri ve
askeri gazinolar” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(3) 18/2/2021 tarihli ve 7281 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Genelkurmay
Başkanlığının” ibaresi “Milli Savunma Bakanlığının” şeklinde değiştirilmiştir.
(4) 18/2/2021 tarihli ve 7281 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Genelkurmay
Başkanlığının” ibaresi “Milli Savunma Bakanlığının” şeklinde değiştirilmiştir.
3468-1
Orduevleri, askerî gazinolar, kışla gazinoları ve vardiya yatakhaneleri ile özel, yerel
veya kış eğitim merkezlerinin sermayeleri birinci fıkrada belirtilenlere ilave olarak Millî
Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerine
konulacak ödeneklerden oluşur.
Madde 102 – (Değişik : 11/2/2014-6519/14 md.)
Milli Savunma Bakanlığının izni ile lüzum ve ihtiyaç görülen yerlerde, rehabilitasyon
merkezleri, gazi uyum evleri ve refakatçi misafirhaneleri ile kreş, gündüz bakımevleri ve özel
bakım merkezleri açılıp işletilebilir.(1)
Bu tesislerin işletilmesi ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Madde 103 – (Değişik : 11/2/2014-6519/15 md.)
Orduevleri, askerî gazinolar, kışla gazinoları, askerî müzeler ve vardiya yatakhaneleri
ile özel, yerel ve kış eğitim merkezlerinde, özel bir ihtisas gerektiren hizmetlerin; personel
yetersizliği veya maliyeti nedeniyle verilememesi durumunda bu hizmetler, hizmet alımı veya
kiralama yoluyla dışarıdan karşılanabilir. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olması
hâlinde mal ve hizmet alımları birlikte yapılabilir.
Bu tesislerin kiraya verilmesi, işletilmesi, işlettirilmesi, mal ve hizmet alımı işlemleri tesis müdürlüklerince yerine getirilir. Bu şekilde elde edilen gelirler, genel bütçe gelirleri ile
ilişkilendirilmeksizin tesis gelirlerine dâhil edilir.
Tesislerin kiraya verilmesi, mal ve hizmet alımı sonucu sağlanan gelirlerin dağıtım yerleri, oranları ve kullanılması, yapılacak denetlemeler ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar
Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yönetmelik ile belirlenir.
Askerî kantinler
Madde 104 – (Değişik : 11/2/2014-6519/16 md.)
Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin dayanıklı tüketim malları hariç zaruri ihtiyaçlarının
daha ucuz ve kolaylıkla sağlanmasını temin maksadıyla her kışlada kantin kurulabilir. İhtiyaç
hâlinde bu kantinlerin kışla içinde veya dışında şubeleri açılabilir.
Askerî kantinlerin tamamı, bir kısmı, bazı şubeleri veya reyonları kiraya verilebilir ya
da üçüncü şahıslara işlettirilebilir. Özel bir ihtisas gerektiren hizmetlerin personel yetersizliği
veya maliyeti nedeniyle verilememesi durumunda bu hizmetler, hizmet alımı yoluyla da dışarıdan karşılanabilir. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olması hâlinde mal ve hizmet
alımları birlikte yapılabilir.
Askerî kantinlerin işletilmesi, işlettirilmesi veya kiraya verilmesi kışla komutanlıklarınca yerine getirilir. Bu şekilde elde edilen gelirler, genel bütçe gelirleri ile ilişkilendirilmeksizin
kantin gelirlerine dâhil edilir.
(Ek fıkra:18/2/2021-7281/5 md.) Kiraya verilen veya üçüncü şahıslara işlettirilen kısımları hariç olmak üzere askerî kantinlerin elektrik, su ve yakacak giderleri genel bütçeden
karşılanır.
Kantinlerin; teşkili, idaresi, işletilmesi ve kontrol şekilleri, gelirleri ve gelirlerinin harcanması, işletilmesi, işlettirilmesi veya kiraya verilmesinden sağlanan gelirlerin dağıtım yerleri
ve oranlarına ilişkin usul ve esaslar ile yapılacak denetlemelere ilişkin hususlar Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine yönetmelik ile belirlenir.
(1) 18/2/2021 tarihli ve 7281 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Genelkurmay Başkanlığının” ibaresi “Milli Savunma Bakanlığının” şeklinde değiştirilmiştir.
3468-2
III – Askerî müzeler(1)
Madde 105 – (Değişik : 11/2/2014-6519/17 md.)
Türk Silâhlı Kuvvetlerinin sosyal, tarihi ve teknik gelişimini dönemlere göre yansıtmak,
dünya tarihindeki etkinliğini, kahramanlığını, yerine getirdiği görevlerini sergileyerek; Türk
Milletinin millî birlik ve beraberlik duygularını geliştirmek, kendi sahasındaki tarih ve askerlik
ile ilgili bilimsel araştırmalar ve incelemeler için bir ortam hazırlamak, bu hususları belgeleyen
kültür varlıklarının korunmasını, saklanmasını, sergilenmesini sağlamak amacı ile 21/7/1983
tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununa göre askerî müzeler
kurulur.
Askerî müzelerden elde edilen gelirler, bu yerlerin yenilenmesine ve yeniden inşasına
veya idamesi ile modern hâle getirilmesine ve kitaplıkların tesis ve zenginleştirilmesine sarf
olunur.
(1) 11/2/2014 tarihli ve 6519 sayılı Kanunun 17 nci maddesiyle bu maddenin başlığı “Dinlenme kampları
ve karşılama ekipleri” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
3469
IV – Muafiyet ve istisnalar(1)
Madde 106 – (Değişik : 11/2/2014-6519/18 md.)
Bu Kanun kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından kuruluş amaçlarına göre işletilen orduevi ve bağlı şubeleri, askerî gazinolar, kışla gazinoları, vardiya yatakhaneleri ve bunların müştemilatı, özel, yerel ve kış eğitim merkezleri, askerî kantinler ve askerî müzeler kurumlar vergisinden muaftır. Bu muafiyet, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile
13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yapılacak vergi kesintilerini
kapsamaz.
Bu maddede sayılan tesisler emlak vergisinden, bu tesislerin mal ve hizmet alımları nedeniyle düzenlediği ödemeye ilişkin kâğıtlar damga vergisinden istisnadır.
V – Hazine payı(2)
Madde 107 – (Değişik : 11/2/2014-6519/19 md.)
Orduevi ve bağlısı şubeler ile özel, yerel veya kış eğitim merkezleri ve kışla dışındaki
askerî kantinlerin aylık gayrisafi hasılatının %1’i ile askerî müzelerin kültür sitesi aylık gayrisafi hasılatının %1’i en geç takip eden ayın 20’sine kadar genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere
ilgili muhasebe birimine yatırılır. Bu oranı, sayılan tesislerin faaliyet türleri itibarıyla topluca
veya ayrı ayrı ya da her bir tesis için ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye Maliye Bakanı yetkilidir.
VI – Askeri nakil vasıtalarından istifade
Madde 108 – Subay, askeri memur ve astsubaylar ile aileleri aşağıdaki hallerde askeri
kara ve deniz nakil vasıtalarından faydalanabilirler:
a) Mesaiye geliş ve gidiş için ihdas edilecek servis vasıtalarından,
b) Şehir içi ev eşyası ve mahrukat nakline tahsis edilecek vasıtalardan,
c) Uzak garnizonlarda oturanların kendileri ve ailelerinin şehirle irtibatlarının temini ve
çocuklarının okula götürülüp getirilmesi için ihdas edilecek servis vasıtalarından,
d) Umumi vasıtaların işlemediği garnizon ve kıtalara tayin edilen subay, askeri memur
ve astsubayların zati esyaları ile ailesi efradı ve kendisi umumi vasıtanın en son gittiği yerden
vazife mahalline kadar askeri vasıta ile götürülür ve getirilir.
e) (Ek: 23/6/1976-2016/1 md.) Acilen sevki gereken hasta ve cenaze nakilleri için
tahsis edilecek vasıtalardan,
(Ek: 23/6/1976-2016/1 md.) Savaşta ve olağanüstü hallerde, izinli personel ve hizmetin
gerektirdiği diğer işlerde görevlendirilecek personel ile sivil moral ekipleri, harekat bölgesine
ve harekatla ilgili diğer garnizonlara gidiş ve dönüşlerinde kara, deniz ve hava ulaştırma
araçlarından yararlandırılabilirler.
(Ek: 23/6/1976-2016/1 md.) Barışta olağanüstü hallerde, Milli Savunma Bakanının
emri ile önemli kişiler veya görev ve hizmetler için hava ulaştırma araçları tahsis edilebilir.(3)
Yukarıdaki maksatlar için nakil vasıtalarının tahsisi ve bunlardan istifade şekli
talimatname ile tesbit olunur.
(1) 11/2/2014 tarihli ve 6519 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle bu maddenin başlığı “Askeri kantinler”
iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(2) 11/2/2014 tarihli ve 6519 sayılı Kanunun 19 uncu maddesiyle bu maddenin başlığı “Bakım ve onarım
tesislerinden istifade” iken metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.
(3) 18/2/2021 tarihli ve 7281 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Genelkurmay
Başkanının” ibaresi “Milli Savunma Bakanının” şeklinde değiştirilmiştir.
3470
VII – Sivil nakil vasıtalarından tenzilatlı istifade
Madde 109 – Subay, askeri memur ve astsubaylar resmi elbiseli oldukları veya sivil
elbiseli iken hüviyet kartlarını ibraz ettikleri takdirde Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
ve Denizcilik Bankası nakil vasıtalarında tenzilatlı olarak seyahat ederler.
Erbaş ve erler şehirlerarası seyahatlerde izin belgesi göstermek suretiyle tenzilatlardan
faydalanırlar. Şehiriçi seyahatlerde tenzilat için izin belgesi aranmaz.
Sevk muhtırası ile yapılacak seyahatler tam ücrete tabidir.
P) MERASİM
Madde 110 – Askeri merasimler; Askeri Merasim ve Protokol Talimatnamesi esaslarına
göre yapılır.
R) HARB ESİRLERİ VE MÜLTECİLER
Madde 111 – Harb esirleri hakkında 6020 ve mülteciler hakkında da 4104 sayılı kanun
hükümleri tatbik olunur.
S) TABİİ AFETLERDE YARDIM
Madde 112 – Yer sarsıntısı, yangın, su basması, yer kayması, kaya düşmesi, çığ ve
benzeri tabii afetler zuhurunda 7269 sayılı kanun ve ekleri hükümleri dahilinde hareket olunur.
T) ASKERİ ÖĞRENCİLER
Madde 113 – a) (Değişik: 28/5/2003-4861/19 md.) Astsubay meslek yüksek okulları,
fakülte ve yüksek okullar ile harp okullarında okuyan askerî öğrenciler ile astsubay
nasbedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulan adaylar, 1632 sayılı Askerî Ceza
Kanunu ve 353 sayılı Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununun
uygulaması bakımından askerlik yükümlülüğü altına girmiş sayılır ve diğer askerlere uygulanan
hükümler bunlara da aynen uygulanır.
b) (Değişik: 28/5/2003-4861/19 md.) Bütün askerî öğrenciler, subaylara; astsubay
hazırlama ve astsubay meslek yüksek okulu öğrencileri ile astsubay nasbedilmek üzere temel
askerlik eğitimine tâbi tutulan adaylar, aynı zamanda astsubaylara karşı ast durumunda olup,
askerî öğrencilerin, belirtilen hallerin dışında, gerek kendi aralarında gerekse erbaş ve erlere
karşı astlık ve üstlük ilişkileri yoktur.
c) (Mülga: 25/7/2016-KHK-669/10 md.; Aynen kabul: 9/11/2016-6756/10 md.)
d) Bütün askeri öğrencilerin yalnız kendileri bu kanunun (G) bölümünde belirtilen
sağlık işleri ile ilgili hükümlerden ve şehiriçi ve şehirlerarası seyahatten emsali sivil talebeler
gibi tenzilatlı tarifeden istifade ederler.(J) bölümünde gösterilen hükümler dahilinde nöbet
hizmetlerine sokulabilirler.
Madde 114 – Bu Kanunun yukarda gösterilen esasları da göz önünde tutularak, askeri
öğrenciler hakkında tatbik şekli talimatnamede ayrıca teferruatlı olarak gösterilir.
Askeri öğrenciler diğer hususlarda kendi okul talimatlarına tabidirler.
U) SİLAHLI KUVVETLERDE ÇALIŞAN SİVİL PERSONEL
Madde 115 – Silahlı Kuvvetlerde çalışan sivil memur, müstahdem, müteferrik
müstahdem ve gündelikçi sivil personel bu kanunun askerlere tahmil ettiği sorumluluk ve
hizmetlerin ifası bakımından:
a) Amir vazifesi alanlar; maiyetindeki bütün askeri ve sivil personele hizmetin
icabettirdiği emirleri verebilir. (Mülga ikinci ve üçüncü cümle: 3/10/2016-KHK-676/53 md.;
Aynen kabul: 1/2/2018-7070/46 md.) (…)
b) Bütün sivil personel emrinde çalıştıkları askeri amirlere karşı ast durumunda olup bu
kanunun 14 üncü maddesinin asta tahmil ettiği vazifeleri aynen yapmaya mecburdurlar. (Mülga
ikinci cümle: 31/1/2013-6413/45 md.) (…)
3471
Madde 116 – Sivil personelin, bu kanunun askerlere tanıdığı hak ve salahiyetlerden
faydalanmaları ve mükellefiyetleri yerine getirmeleri aşağıdaki esaslar dahilinde olur:
a) Bu Kanunun müracat ve şikayet bölümlerinde gösterilen usul, hak ve kayıtlara aynen
tabidirler
b) Bu Kanunun 33 üncü maddesinde gösterilen izin hakkındaki hükümlere aynen
riayetle mükellef olup senelik izinleri hususi kanunlardaki esaslara göre tayin ve tanzim olunur.
c) (Mülga: 22/1/2015-6586/110 md.)
d) Sivil personel Silahlı Kuvvetlerde gördükleri hizmetlerin hususiyetleri göz önüne
alınarak bu kanunun 77 nci maddesi gereğince nöbet hizmetlerine sokulabilirler.
e) Sivil personelin yalnız kendileri ordu pazarları ve askeri kantinlerden aynen ve
askerler gibi, askeri nakil vasıtalarından ise bu kanunun 108 inci maddesi hükmünden
faydalanabilirler.
f) (Değişik: 22/11/1990-3683/9 md.) Sivil personelin görevdeki kıyafetleri, Kıyafet
Yönetmeliğinde gösterilir.
g) (Ek: 22/11/1990-3683/9 md.) Milli Savunma Bakanlığı (…)(2) kadrolarında veya
kadro açıklamalar bölümünde özel nitelikli olarak gösterilen görev yerlerine atanan sivil
memurlar Milli Savunma Bakanlığı sosyal tesislerinden görevlendirildikleri kadro
derecesindeki subaylar gibi istifade ederler. Bu statüdeki sivil memurlar ile askeri personel
arasındaki protokol münasebetlerinin düzenlenmesinde de aynı esas uygulanır.(1)(2)
Madde 117 – Bu Kanunun yukarıda gösterilen esasları da gözönünde tutularak Silahlı
Kuvvetlerde çalışan sivil personel hakkında tatbik şekli talimatnamede ayrıca teferruatlı olarak
gösterilir.
Madde 118 – Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce muhtelif kanunlarda geçen erat
tabiri “erbaş ve er” olarak değiştirilmiştir.
Madde 119 – 2771 sayılı Ordu Dahili Hizmet Kanunu ile tadil ve ekleri ve 285O sayılı
Kanunla tadil edilen 1111 sayılı Askerlik Kanununun 1 inci maddesinin son fıkrası yürürlükten
kaldırılmıştır.
Madde 120 – Bu Kanunda mevcudolan hükümlerin Kara, Deniz ve Hava
Kuvvetlerinde, barış ve savaşta ve düşman karşısında tatbik şekli Milli Savunma Bakanlığınca
hazırlanacak talimatname ile ayrıca tayin ve tafsil olunur.
Ek Madde 1 – (Ek: 10/3/2011-6191/10 md.)
Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu kapsamında istihdam edilen sözleşmeli erbaş ve erlere,
bu Kanunun erbaş ve erlere ilişkin hükümleri aynen uygulanır.
–––––––––––––––
(1) 2/1/2017 tarihli ve 681 sayılı KHK’nin 8 inci maddesiyle, bu bentte yer alan “Türk Silahlı Kuvvetleri
kadrolarında” ibaresi “Genelkurmay Başkanlığı kadrolarında” şeklinde değiştirilmiş; daha sonra bu
hüküm 1/2/2018 tarihli ve 7073 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
(2) 18/2/2021 tarihli ve 7281 sayılı Kanunun 42 nci maddesiyle, bu bentte yer alan “ile Genelkurmay
Başkanlığı” ibaresi madde metninden çıkarılmış ve bentte yer alan “Türk Silahlı Kuvvetleri” ibaresi
“Milli Savunma Bakanlığı” şeklinde değiştirilmiştir.
3472
Ek Madde 2 – (Ek: 22/1/2015-6586/37 md.)
Asker kişilerin kıta, karargâh ve kurumlarda ya da görev esnasında veya görev yerlerinde ölümü hâlinde soruşturma ve kovuşturma süresince yasal mirasçılarını temsil etmek üzere
kendilerinin seçtiği bir avukat vekil olarak görevlendirilir. Fiili veya hukuki imkânsızlık nedeniyle görevlendirme yapılamaması hâlinde bu görev, baro tarafından belirlenecek bir avukat
tarafından yürütülür. Yasal mirasçıların avukatının gelmesi hâlinde baro tarafından seçilen
avukatın görevi sona erer. Görevlendirilen vekilin savcılıkça yapılacak olay yeri inceleme, ölü
muayenesi ve otopsi ile tanık ve bilirkişi dinlenmesi işlemleri sırasında hazır bulunması zorunludur.
Ölenin yasal mirasçıları tarafından seçilen veya baroca görevlendirilen vekilin ücreti
müteveffanın mensubu olduğu bakanlığın bütçesine konulacak ödenekten karşılanır; avukat
tutma, baro tarafından seçim ve avukatlık ücretinin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar, Millî
Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde
müştereken çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.
Geçici Madde 1-(Ek: 25/7/2016-KHK-669/11 md.; Aynen kabul: 9/11/2016-6756/11
md.)
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce sağlık nedeniyle sınıf veya statü değişikliği işlemine tabi tutulan Türk Silahlı Kuvvetleri personeli, bir yıl içinde başvurmaları halinde
Milli Savunma ve Sağlık Bakanlıklarının müştereken oluşturacağı komisyonlar tarafından
yeniden sağlık muayenesine tabi tutulurlar. Verilecek raporlar kesin olup, bu rapor sonucuna
göre haklarında işlem tesis edilir.
Madde 121 – Bu Kanunun sağlık işlerine ait 57 – 70 inci madde hükümleri 1 Mart 1961
tarihinde diğer hükümleri yapılacak talimatname ile birlikte 27 Mayıs 1961 tarihinde yürürlüğe
girer.
Madde 122 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
3472-1
4/1/1961 TARİHLİ VE 211 SAYILI KANUNA İŞLENEMEYEN
HÜKÜMLER:
1) 7/2/1990 tarihli ve 3612 sayılı Kanunun Geçici Maddesi :
Geçici Madde – İlgili kanunlarında tüzükle düzenlenmesi öngörülmekle birlikte bu
Kanun ile yönetmelik şeklinde tanzimi uygun bulunan hususlarla ilgili olarak çıkarılması
gereken yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar mevcut hükümlerin uygulanmasına devam
olunur.
2) 22/11/1990 tarihli ve 3683 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi :
Madde 10 – Asker kişilerle ilgili olup diğer kanunlarda geçen “Kıyafet Kararnamesi”
ibaresi, “Kıyafet Yönetmeliği” şeklinde değiştirilmiştir.
3) 23/2/2005 tarihli ve 5305 sayılı Kanunun Geçici Maddesi :
Geçici Madde 1- Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce uzun süreli tedavi
gerektiren hastalıklar nedeniyle okulları ile ilişikleri kesilen askerî öğrencilerin tedavileri
hakkında da 70 inci maddenin ikinci fıkrası hükümleri uygulanır.
3473/3474-1
211 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN VEYA
ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL KARARLARININ
YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE
Değiştiren Kanunun/KHK’nin
veya İptal Eden Anayasa
Mahkemesi Kararının Numarası
211 sayılı Kanunun değişen veya iptal
edilen maddeleri
Yürürlüğe Giriş
Tarihi
172 69 19/2/1963
725 43 21/2/1966
926 3 10/8/1967
1423 69 14/7/1971
1582 87, 88 5/5/1972
2016 108 2/7/1976
2083 69 24/3/1977
2259 33, 47 23/2/1980
2318 38, 60 18/10/1980
2537 46 18/10/1981
2861 34, 43 25/6/1983
3084 70 1/12/1984
2771 66 1/4/1983
KHK/243 98 31/12/1984
KHK/336 34, 102 5/8/1988
3612 34, 102 16/2/1990
3683
66, 68, 69, 87, 102, 103, 113, 116 29/11/1990
70 29/5/1991
KHK/469 70 2/1/1992
3810 47, 70 3/7/1992
KHK/499 34 2/9/1993
4187 38, 69 13/10/1996
4375 68 2/8/1998
4418 43, 61 29/7/1999
4419 66 29/7/1999
3474/3474-2
Değiştiren Kanunun/KHK’nin
veya İptal Eden Anayasa
Mahkemesi Kararının Numarası
211 sayılı Kanunun değişen veya iptal
edilen maddeleri
Yürürlüğe Giriş
Tarihi
4861 92, 113, 6/6/2003
4902 1, 46, 51, 58, 59, 66, 67, 24/6/2003
5305 60, 66, 70, İşlenemeyen Hüküm 26/2/2005
5365 68, 69, 70, 105, 116 21/6/2005
5758 69 9/5/2008
6191 3, Ek Madde 1 22/3/2011
6413 115 16/2/2013
6496 2, 35, 43 31/7/2013
6514 57 18/1/2014
6519
34, 34/A, 43, 46, 98, 99, 101, 102, 103,
104, 105, 106, 107
22/2/2014
6586
“G) Sağlık İşleri” bölümünde yer alan III- III nolu alt bölüm başlıkları, 57, 58,
59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 69, 70,
70/A, 70/B, 71, 72, 73, 116, Ek Madde 2
3/2/2015
6638 34 4/4/2015
KHK/669 70/A, 113, Geçici Madde 1 31/7/2016
KHK/676 115 29/10/2016
6756 70/A, 113, Geçici Madde 1 24/11/2016
6763 92, 93 2/12/2016
KHK/681 1, 12, 19, 62, 69, 70, 92, 116 6/1/2017
7070 115 8/3/2018
7073 1, 12, 19, 62, 69, 70, 92, 116 8/3/2018
7145 56/A, 56/B 31/7/2018
7161 65 18/1/2019
7179 3, 43 26/6/2019
7281 43, 46, 50, 98, 99, 102, 104, 108, 116 5/3/2021
