A) ESASLAR
1 – Disiplin
Madde 1 – Yurt ve Milletin saadet ve selâmetini ve istiklâlini temin etmek ve Cumhuriyeti korumak, ancak disiplini mükemmel olan Silâhlı
Kuvvetlerle kabildir.
Silâhlı Kuvvetlerde disiplinin yerleşmesi için, Silâhlı Kuvvetlerin bütün mensuplarını mutlak bir itaate ve vicdan mesuliyeti duyarak doğrulukla
vazife görmeğe, her hizmetien küçük teferruatına kadar, büyük bir dikkatle ve istekle yapmağa alıştırmak; kalplerine yurt, Cumhuriyet, Milliyet meslek
ve vazife sevgisinisokmak lâzımdır. Bunlar her âmirin baş vazifelerindendir.
Madde 2 – Tam ve sağlam bir disiplin için, âmir ile maiyetin karşılıklı sevgi ve saygı ile birbirlerine itimat beslemeleri şarttır. Böyle olmıyan
disiplin tehlikeli olur ve sıkışık zamanlarda çabuk gevşer, bu da muvaffakiyetsizliği ve felaketi doğurur.
Madde 3 – Disiplinin azıcık dahi bozulduğunu veya gevşediğini sezen her âmir bunun maddi ve manevi sebeplerini araştırarak gidermeğe ve
disiplinin korunması için icabında kanun ve nizamlar dairesinde her türlü tedbirleri almağa ve yetkilerini tamamiyle kullanarak disiplini sağlamağa
mecburdur.
2 – Ast’ın vazifeleri
Madde 4 – Mesleğin istediğimutlak itaati her ast’ın gönül isteği ile yapmasışarttır.
İtaatin; âmir veya üstün kanuni selâhiyetinden korkmaktan ziyade onun bilgisine, rütbe ve makamına ve şahsına karşı duyulan ve beslenen saygı
ve sevgiden ileri geldiği, astın bütün hal ve hareketlerinde, her yer ve zamanda göze çarpmalı ve bakışlarında parlamalıdır. Bu saygı ve sevgi hislerini
telkin eylemek de âmirin ve üstün esas vazifelerindendir.
Madde 5 – Her ast’ın âmirlerinin daha bilgili ve tecrübeli olduğuna, Silâhlı Kuvvetlere ve memlekete daha fazla hizmeti bulunduğuna ve kendi
hakkında daima iyi düşünür olduğuna itimat etmesi ve korunduğuna emin olması lâzımdır.
Bunlar itaat ruhunun temelidir.
Madde 6 – Resmî veya hususi bir iş sebebiyle bir âmir veya üst ile münasebette bulunacak her ast, her zaman askerî usullere ve askerî
terbiyeye tamamiyle uymağa ve onlara karşı yüksek bir saygı göstermeğe mecburdur.
Madde 7 – Amirlerin, üstlerin asker ve şahsi şeref ve haysiyetlerine dokunacak sözler söylemek, nerede olursa olsun çekiştirmek, şahsiyetlerini
hor ve hakir görmek gibi teşebbüslerin; Silâhlı Kuvvetlerin disiplin ruhuna asla uygun olmayan çok fena haller olduğunu ve bunların hiç bir zaman
cezasız kalmıyacağını her askerin bilmesi lâzımdır.
Madde 8 – Ast; âmirin her emrini bütün tahammül kuvvetini, sarf ederek istekle ve tam zamanında yapmağa mecburdur. Bundan başka gerek
vazife sırasında ve gerekse vazife dışında âmirlerine yardım etmek de her ast’ın borcudur.
Madde 9 – Astlar âmirlerinin yanında her vakit dikkatli bulunurlar ve bir hizmet sırasında verilecek emirleri yapmağa hazır olduklarını göstermek
için âmirlerinin gözüne istekle bakmalıdırlar.
Madde 10- Astın, aldığı bir emirden dolayıâmirine mütalâada bulunması kat’îyen yasaktır. Alınan emir hiç bir kayıt ve şarta bağlanmaksızın ve
hiç bir düşünceye kapılmaksızın yapılacaktır. Bir emrialırken veya aldıktan sonra mırıldanmak, doğru bulmadığınısezdirecek hal ve harekette bulunmak
cezayımüstelzimdir.
Madde 11 – Ast, icabında âmirin yerini tutabilmek için onun vazifesini iyice öğrenmeye çalışmalıdır.
Esasen bir yukarı rütbeye terfi için o rütbeye ait vasıf ve şartları haiz bulunmak esas olduğundan ast, buna ne derece erken muvaffak olursa
âmirin kendi hakkındakiemniyet ve itimadını o derece erken kazanır ve yukarı rütbe ve makamlara aksamaksızın yükselir.
Madde 12 – Astların üstlere isimle hitap etmeleri caiz değildir. icap ettikçe (Mareşalım, Kumandanım, Generalim, Amiralim, Başkanım,
Binbaşım, Yüzbaşım, Astsubayım) ve rütbesi olmayanlara bayım veya bayan tâbirleri kullanılmalıdır.
Askerîmemurlara muadilisubaylığın rütbesi ile hitap edilir.
3 – Amirin vazifeleri
Madde 13 – Amir maiyetinden mutlak bir itaat beklemeğe ve istemeğe haklıdır. Amir de maiyetinin şeref ve haysiyetlerini, sağlığını ve özlük
haklarını gözetmeğe mecburdur.
Madde 14 – Amir, maiyetine eşit muamele yapmağa ve haklarında âdil hareket etmeğe mecburdur. Fakat iyilik ve koruma düşüncesi âmirin
kanun ve nizamlardan ayrılmasına sebep olamaz. Amir, göreve bağlılık ve gayret, kanun ve nizamlara uyarlık, çalışkanlık, hal ve tavrı ile maiyetine
örnek olacaktır.
Madde 15 – Amirlerin emirlerini, maiyetinde bulunan rütbe ve kıdemce kendisinden büyük personel de yapmağa mecburdur. Amirler de bu
zevata rütbeleri itibarı ile lâyık olduklarısaygıyı göstermeğe mecburdurlar.
Madde 16 – Vazife esnasında âmirlerin maiyetleri ile münasebetleri daima ciddi olmalı, vazife dışındaki münasebet ve görüşmeleri de samimi ve
candan olmalı, bununla beraber itaat ve itimat hislerini bozacak derecede senli benli olmamalıdır.
Madde 17 – Amirler; maiyetine vazife verirken onların hususi hallerini, kabiliyetlerini ve işe dayanırlıklarını düşünmelidirler.
Madde 18 – Amirler maiyetini rütbeleri veya unvanlar ile çağırabilecekleri gibi sevgi ve samimiyet uyandırması itibarı ile soyadları ile de
çağırabilirler. (Teğmen KALMAZ, Binbaşı EMEKSİZ gibi)
Madde 19 – Amirler maiyetlerinin yapmağa selâhiyetli oldukları işlere mücbir sebepler olmadıkça karışmamalıdırlar. Lüzumsuz karışmak âmire
karşı duyduğu sevgi ve emniyeti sarsar, teşebbüs kudretini azaltır, yetişme istidadını söndürür. Yalnız maiye-tin selâhiyetini kullanması yüzünden işler
çığırından çıkarsa veya çıkacağına hükmolunursa o zaman âmirin işe karışıp düzeltmesi ve yoluna koyması bir hak ve vazife olur.
Madde 20 – Amirler, maiyetlerinin ruhlarına hâkim olmalıdır. Onların resmî veya hususi işlerinde muvaffak olmalarını temin için mümkün olan
yardımları yapmalı, onların haklarını korumalı, onlara candan bir baba ve büyük kardeş duygusu ile her türlü yardımda bulunmalıdır. Bölük, eşidi birlik,
uçuş filosu bölüm, bakım, ikmal ve daha küçük birlik kumandanları maiyetlerindeki subay, astsubay, erbaş ve erleri isimleri ve şahısları ile bunların
hususi hallerini bilmelidir.
Madde 21 – Resmî işlerden dolayı sırası düştükçe verilen öğütlerin, yapılan tenbih ve ihtarların hükümsüz ve tesirsiz kaldığını gören ve hususiyle
vazifede ihmal ve kayıtsızlık sezen her âmir derhal kanuniselâhiyetini kullanarak maiyetini yola getirmeğe mecburdur.
Madde 22 – Oy vermek ve kanaat söylemek icap eden herhangi bir işte mesuliyet; oy ve kanaat sahiplerine ait olduğu hallerde (Satın alma
komisyonları, muayene komisyonları vesaire) âmirler, oyun şu veya bu suretle ve kanaatın de şu veya bu merkezde olması hakkında emir veremezler.
Madde 23 – Amirler icabında hükmedecekleri cezanın cins ve miktarını yalnız yapılan yolsuzluğun ve kabahatin derecesi ile ölçmemeli, astın
itaate nizam ve intizama itiyadını gözönüne koyarak onun istidat, ruhi haletini de hesaba katarak tâyin etmelidir. Bu iş âmirlerden maharet ve cesaret
ister.
Madde 24 – Gerek cezanın ve gerekse mükâfatın tesirli olabilmesi için daima haklı olarak ve tam zamanında verilmesişarttır.
Madde 25 – Gerek boru vesair işaretlerle, gerekse ağızdan veya yazı ile veya her türlü muhabere araçları ile verilen emirlerin behemahal tam
vaktinde yapılmasına çok dikkat etmek ve gecikilirse katiyyen af edilmeyip maiyetini vazifelerini sevmeğe ve tam vaktinde yapmağa alıştırmak her
âmirinin birinci vazifesidir.
Madde 26 – Amirler, maiyetinin katlandığı her türlü zahmet ve mahrumiyetlere fiziki imkân nispetinde beraber katlanmalı, bir kolaylık çıkınca
bunlardan istifade için nefsinisona bırakmalı ve bir zorluk çıkınca bilâkis öne atılmayışerefli bir vazife telakkietmelidir.
Madde 27 – Amirler; bayramlarda, bulundukları garnizonlardaki kışlalara giderek askerlerle bayramlaşmalı ve hem bayramlarda, hem de her
münasip fırsatta bizzat hastaneye giderek veya yerlerine rütbeli ve yetkili birini göndererek hasta yatan subay, astsubay, erbaş ve erlerin hal ve
hatırlarınısormalıdırlar. Bilhassa bölük kumandanları bu ziyaretleri bizzat yapmalıdır.
Bu ziyaretler askerin kalbinde derin sevgi izleri bırakır ve âmirlerine karşı besledikleri itimadıçoğaltır.
4 – Emir
Madde 28 – Emir; her türlü askerî vazifelerin ve hizmetlerin nâzımıdır. Emrin üniforma ile verilmesi lâzımdır. Üniformasız olan bir âmirin verdiği
emirleri onu tanıyanlar yapmağa mecburdur. Üniformasız iken emir vermek lüzumunu gören âmirler (Kanuna göre emir vermek mevkiinde bulunan
üstler) ast tarafından tanınmıyorlarsa kimlik kartları ile kendilerini tanıtırlar. Bu ahvalde de astlar tarafından emirleri yapılır.
Madde 29 – Emir vermekte makamlar silsilesine tabi olmak usulünden ayrılarak hal ve vaziyet icabı ikinci ve daha alt derecedeki makama emir
vermek mecburiyetinde kalan âmir, atlanmış olan kademelere mümkünse derhal, değilse imkân hâsıl olunca keyfiyetten haber verir. Emir alan ise ilk
fırsatta kendiâmirinialdığıemirden haberdar eder.
Madde 30 – Emirler açık, kısa ve kesin olmalı ve astın verilen emri tamamen anlayacağına ve anladığına dair emir veren âmire kanaat
gelmelidir. Bir vazife veya hizmetin yapılması için yalnızemir vermek yetmez; verilen emrizamanında takip etmek ve istenilen işin başarılmasını
emniyete almak her âmirin vazifesidir.
İcabında verilen emrin ne vakte kadar yapılması lâzım geldiği ve emrin yapılma tarzı da açıkça bildirilmelidir. Bu vakti tâyin ve tahditte âmir çok
hesaplı ve toleranslı davranmalı, olmıyacak veya vazifeyieksik bırakacak vakit darlığına meydan verilmemelidir.
Madde 31 – Verilen emirler, katî bir mecburiyet olmadıkça veren tarafından değiştirilmemelidir. Buna mecbur olmamak için de emri verirken
onun tatbik ve icra kabiliyetini iyi düşünüp hesap etmek lâzımdır. Emri verenin kendisini daima emri yapacak olanın yerine koyması gerekir. Emirlerin
değiştirilmesi kararsızlığı gösterir; bu da itimadı bozar ve astı gevşekliğe ve itimatsazlığa sürükler. Fakat emir değiştirecek mühim sebepler çıkınca
değiştirmemekte de ısrar etmemelidir.
Madde 32 – Emirler, hizmetin mahiyetine göre verildiği esnadaki şartlara ve hizmetin taallûk ettiği talimatnamelerin icaplarına tâbi olarak sözlü
veya yazılı olarak verilir. Anlaşılmada yanlışlıkları bertaraf etmek için uzun ve karışık emirler mümkün olan hallerde yazılı olarak verilmesi veya ast
tarafından not edilmeli ve esasları tekrar edilmelidir. Emrin ağızdan veya yazılı olarak verilmesi hususunu takdir âmire aittir. Ast’ın muhtemel
sorumluluğunu bertaraf etmek için bu bakımdan mühim olan emirler mümkün olan hallerde yazılı olarak verilmelidir. Emir, tekrarından maksat ast
tarafından anlaşıldığına kanaat getirmek ve tamamı tamamına,zamanında yapılmasını temin etmektir. Bu sebeple sözlü emir alan her astın kendiliğinden
emri tekrar etmesi kaidedir. Lüzum ve imkân oldukça emir ast tarafından not edilmelidir. Hitap mahiyetindeki kısa emirlerin tekrarına lüzum yoktur.
Madde 33 – Emirlerin, hizmete mütaallik olması (Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Kanunu madde 8 ve 16) ve kanun ve nizamları ihlâl etmemesi
şarttır. Ancak, Askerî Ce-za Kanununun 41 inci maddesinin b fıkrası şümulüne giren haller haricinde ast, aldığı emri kanun ve nizama uygun bulmasa
bile emri yapar ve ondan sonra şikâyet eder.
Amirin verdiği emir Askerî Ceza Kanununun 41 inci maddesinin b fıkrası şümulüne giren hallere mütaallik ise emir ifa olunmaz ve fakat
gecikmeksizin en kısa yoldan bir derece yukarıâmire malûmat verilir. Bu takdirde emrin yapılmasından doğacak bütün mesuliyet ast’a aittir.
Madde 34 – (Değişik:RG-30/5/2013-28662)
Herhangi bir komutanın merkezden veya gemisinden uzaklaşması veyahut hizmet edemeyecek derecede mazeretinin vukuu halinde, kuruluşuna
göre rütbe ve kıdemce komutanın rütbesine en yakın muharip sınıfa mensup ast vekil bırakılır. (Değişik cümle:RG-25/11/2017-30251) Ancak;
komutanın rütbesine en yakın muharip sınıfa mensup personel ile aynı rütbede komutan yardımcısı ya da ast birlik komutanı varsa komutan yardımcısı
veya ast birlik komutanından kıdemli olan, gemilerde 2 nci komutan, Hava Kuvvetleri Komutanlığında; uçuş birliklerinde uçucu subay, hava savunma
birliklerinde hava savunma sınıfısubay, kontrol ihbar birliklerinde kontrol ihbar sınıfısubaylardan rütbece en kıdemlisi vekil bırakılır.
Muharip olmayan sınıflarda ise sınıf ve hizmetin özelliği dikkate alınarak rütbe ve kıdemce en yakın ast vekil bırakılır.
Komutanlığına hem muharip sınıftan hem de muharip olmayan sınıftan personelin atanabildiği birliklerde komutana rütbe ve kıdemce en yakın ast
vekil bırakılır.
Vekâlet durumu üst makamlara bildirilir,ast birlik ve personele tebliğ edilir.
Vekâlet verme imkânı olmayan müstesna hallerde, (birinci fıkradaki istisnai durumlar hariç) rütbe ve kıdemce en yakın muharip sınıfa mensup
veya muharip olmayan sınıflarda rütbe, kıdem ve hizmetin özelliği itibarıyla en yakın şahıs, hiçbir emir beklemeksizin derhal komutayı ele alır. Böyle
haller, sebebiyle birlikte daha büyük amire bildirilir. Vekâlet uzun müddet sürecek olursa yetkili makamın tensip ve emredeceği şahıs, emir ve komuta
makamına gelir.
Karargâh ve kurumlarda vekâlet işleri, karargâh ve kurumların bağlı bulundukları komutan ve makamlar tarafından tanzim ve emredilir.
5 – Günlük emir
Madde 35 – İç hizmetlerin ve bütün vazifelerin intizam ve disiplin içinde yürümesini ve her türlü işlerde görülen yolsuzlukların ve noksanların
giderilmesini temin için kıt’a ve garnizon kumandanları, karargâh ve kurum âmirleri icabettikçe günlük emir çıkarırlar.
Günlük emre gerektiğinde yapılması lâzımgelen sürekli işlere ait umumimaddelerde yazılabilir.
Madde 36 – Alaydan (Deniz ve havada benzeri) yukarı makamların çıkaracakları günlük emir, emrin yapılması gerekli görülen en küçük
birliklerin sayısı kadar hazırlanır ve gönderilir.
Madde 37 – Alaylarda (Deniz ve havada benzeri) müstakil ve müfrez birlikler yukarı makamlardan alınan günlük emirleri kendilerine
maledinerek, bunun için de daha aşağı makamlara aynen tebliği lâzım gelenler varsa bunları, aynen tebliğ ederler, diğerlerini kendilerinin çıkaracakları
(günlük emre) esas tutarlar ve kendilerince düşünülen ve yaptırılmak istenen başka hizmetler varsa bunları da ilâve ederek günlük emirlerini,
emirlerindeki daha küçük birliklerin adedine göre yazılı olarak hazırlarlar ve yollarlar.
Madde 38 – Bölüklerde (birlik ve bataryaların, gemilerde bölüm âmirleri) günlük emirleri (birlik, batarya) kumandanı tarafından görevlendirilen
personel tarafından bölük (Birlik, batarya, bölüm) subay ve astsubaylarının her birine tebliğ ettirir. Emri okuyan her subay ve astsubay emrin altına imza
koyar ve müsaade edilen emirler için icabeden notu alır. Bu günlük emir bilâhare dosyasına konur.
Havada uçuş filoları ve benzeri birliklerde alınan günlük emirler birlik kuman-danı tarafından ilgili personele topluca okutturulup imza ettirilerek
dosyaya konur.
Madde 39 – Bölük kumandanı; günlük emirden bölük erbaş ve erlerine aynen tebliğ edilmesi lâzım gelenleri bölüğün tutacağı günlük emir
defterine geçirir. Ve bölüğün iç hizmetine ait ayrıca bir diyeceği varsa bunu da ilâve eder. Bu emir akşam yoklamasından sonra bölük nöbetçi subayı,
nöbetçiastsubayı veya nöbetçierbaşı tarafından bütün erbaş ve erlere okunur ve anlatılır.
Madde 40 – Devamlı talimat :
a. Tarifi : Kıt’a ve kurumlarda taktik ve idari hizmetlerden genel olarak her zaman aynışekilde cereyan eden ve talimname ve yönetmeliklerde
bulunmayan hususlar için ne gibi usul ve esaslar takibedileceğini tesbit ve emretmek üzere kumandanlık tarafından evvelden hazırlanan yönetmeliklere
denir.
b. Her kıt’a veya kurum, mevcut şartlara ve bir kademe üst birliğin devamlı yönetimine uyarak gerekli ve verimli usulleri kendisi tesbit ederek bir
devamlı yönetmelik hazırlar.
Bu yönetmelik değişen şart ve usullere uydurulur.
B) PERSONEL İŞLERİ
1 – Müracaatlar
Madde 41 – Her asker, resmi ve şahsi işlerinden dolayımüracaatınısöz veya yazı ile en yakın âmirinden başlıyarak silsile yolu ile yapabilir.
Yazılı müracaatlar dilekçe ile yapılır. Dilekçeler iyi düşünülerek ve açık dille, maksadı en iyi ifade edecek surette kanun ve nizamlara uygun
olarak yazılmalıdır.
Ağızdan yapılan müracaatlarda da aynı kaidelere uyulur.
Silâhlı Kuvvetlerde görevlisivil personelin de müracaatlarıaynı usul ve kaidelere uyularak yapılır.
Madde 42 – Amirler; astların sözlü veya yazı ile olan her türlü müracaatlarını sükûnet ve iyi kalplilikle dinlerler ve incelerler. Bunlardan uygun
olanları kendisalâhiyetleri içinde ise kendileri neticelendirirler. Salâhiyetleri dışındakileri icabediyorsa kendi fikirlerini de yazarak en geç üç gün zarfında
daha büyük makama gönderirler.
Yetkilimakam da en geç bir ay içinde neticeyimüracaat sahibine bildirmeye mecburdur.
Madde 43 – Askerler ve Silâhlı Kuvvetlerde çalışan sivil personel geçici veya hususi bir memuriyet ile doğrudan doğruya bağlı olmadıkları diğer
bir âmir emrinde bulundukları esnada, muvakkat âmir, mezkûr personelin sözlü veya yazı ile olan her türlü müracaatlarını kabul ederek işlem yapar,
yetkileri dışındakilerimüracaat edenin esas âmirine bildirir.
2 – Şikayetler
Madde 44 – Şikâyetler ilk âmir vasıtasiyle silsile yolu ile yapılır. Toplu olarak şikâyet yasaktır.
Madde 45 – Şikâyetleri incelemeye yetkili olan âmirler bizzat şikâyeti neticelendirirler. Daha yukarıdakiâmirlerin karar ve hükümlerine luzüm
gösteren şikâyetleri onlara bildirirler ve alacakları hüküm ve kararlarınışikâyetçiye tebliğ ederler.
Madde 46 – Erbaş ve erlerin, sivil memurlara ve sivil şahıslara ait şikayetlerinin işlemi de askerî makamlar vasıtasiyle yürütüldükten sonra ait
olduğu makama verilir. Ve o makamın icraatıalınıp şikayetçiye bildirilir.
Subay,askerîmemur,astsubay ve sivil personelin şikâyetleri de bu tarzda yürütülebilir.
Madde 47 – Amirin yüzüne karşı kendisinden şikâyet yasaktır. Ötede beride âmirinden şikâyet edeceğinisöylemek, işi dedikoduya çevirtmek de
cezaimuciptir.
Madde 48 – Yapılan şikâyet üzerine âmirlerin verdikleri hükme ve yaptıkları icraata razı olmayan şikâyetçi ve şikâyet edilen mertebeler silsilesi
yolu ile yüksek âmirlere itirazda bulunabilir.
Madde 49 – Nöbetçi bulunanların nöbet hizmetinden olan şikâyetleri nöbetindeki silsileye uyularak ilk âmirine yapılır, bunda da yukarıdaki
kaidelere riayet olunur.
3 – Mükâfat
Madde 50 – Türk Silâhlı Kuvvetleri mensuplarının görecekleri en büyük mükâfat, vazifelerinde ahlâk ve ilim itibariyle parlayıp âmir ve üstlerin
sevgilerini ve itimatlarını kazanmak suretiyle iyi not veya sicil almak; terfi ve terakki yolunda durmadan ilerlemek ve daha yükselmek şeklindeki
muvaffakiyettir.
Madde 51 – Her âmir maiyetindekilerin gayret ve muvaffakiyetlerini bitaraf ve müşvik bir bakışla daima tetkik ve takip ederek maddi
mükâfatlar için elde bulunan kanun ve nizamlara göre bir hak ve menfaat kazanmalarına delâlet etmeli ve manevi mükâfatlar için tamimlerle takdir,
üstlere arz ve tavsiye suretiyle hakları olan tergip ve mükâfat fırsatını kaçırmamalıdır. Ancak, herkes kendisine verilen vazifeyi çok iyi ve tam olarak
vaktinde yapmakla mükelleftir. Bu sebeple, (Vazifesini yapmıştır, vazifesini vaktinde yapmıştır.) diye mükâfatlar dağıtmak, taltifte ifraata varmaktır. Ve
bu hal vazifenin mükâfat karşılığı olarak yapılacağı hissinin ve düşüncesinin Silâhlı Kuvvetlere aşılanması gibimahsurlu neticeler verir.
Madde 52 – Vazife sahiplerinin taltife hak kazanabilmesi için çok iyi ve tam vaktinde yapılması lâzım gelen vazifeleri büyük zorluklar karşısında,
takatın üstünde kuvvet ve kudret sarfederek yılmazlık ve cesurluk göstererek herkesi imrendirecek ve umumun takdirinicelbedecek parlak bir şekilde
yapmış ve tamamlamış olmalarışarttır. Umumi bir ölçü olarak yalnız bu esas dahilinde yapılacak mükâfat daima müessir ve teşvik edici olur.
Madde 53 – Kanun ve nizamlara göre mükâfata hak kazanan personelin işbu mükâfatlarını tertip edilecek özel törenlerle herkesin önünde
vermek, madalya alanların madalyalarını kıta toplantıları yaptırarak umumun önünde en büyük üst eliyle takmak; erbaş ve erlerden nişancı işareti
kazananlara ve sair ihtisas er ve erbaşlara verilecek diploma atış, eğitim ve okuma yazma birinciliklerine verilecek para veya eşyayı kıta toplantıları
yaptırarak umumun önünde özel bir törenle ve en büyük üst’ün eliyle vermek ve her defasında diğerlerinin de bu gibi muvaffakiyetler kazanmalarını
teşvik ederek ve bunları kazananların yükselen itibarlarınıcanlandıracak sözler söylemek, resimleriniaskerî neşriyatla yayınlamak uygun olur.
Personelin mükâfat belgelerisicilesas kayıt defterine işlenir ve şahsi dosyalarında muhafaza edilir.
4 – Ceza
Madde 54 – Silâhlı Kuvvetlerde ve her şeyin üstünde tutulması iktiza eden disiplinin muhafazası için kanun, nizam ve emirlere aykırı hareket
edenler suçları nispetinde cezalandırılır.
Cezanın Silâhlı Kuvvetler disiplini bakımından fayda ve tesiri, suçluyu uyarmak ve maddeten mutazarrır etmekle beraber daha ziyade diğerlerine
ibret olmasındadır. Binaenaleyh, ceza tam bir adaletle ve tam zamanında verilmelidir. Disiplin cezalarının verilmesi ve tatbikı özel kanunda yazılı olduğu
gibidir.
Madde 55 – Disiplin âmirleri tarafından subaylara, askerî memurlara, ast subaylara ve sivil personele verilen cezalar, cezanın kısaca sebep ve
mahiyeti, ceza görenin kimliği ve cezanın tatbik tarihi ile nihayet 2 gün içinde bir derece üst âmire yazı ile bildirilir, sicil Esas Kayıt defterine geçirilir ve
dosyasına konulur.
Gemilerde disiplin yolu ile cezalandırılan subay,astsubay,erbaş ve erlerin cezaları ikinci kumandan tarafından infazedilir.
Erbaş ve erlerin disiplin cezaları bölük kumandanına en kısa zamanda bildirilir.
Askerî mahkemelerle disiplin âmirleri tarafından hükmolunan ve tatbik edilen cezaların ikmalinde cezalının kimliği, cezanın mahiyeti ve bittiği gün
hakkındakimalûmatla birlikte her ay zarfındaki vukuat ay nihayetinde alay ve muadilmakamlardan üst makamlara bir cetvel ile muntazaman bildirilir.
Madde 56 – Disiplin yolu ile cezalandırılan subay, askeri memur, astsubay ve sivil personel cezasını bitirdikten sonra nihayet 48 saat zarfında
cezayı veren âmir aynı garnizonda ise bunun bir derece astı ile beraber o âmirin ve eğer cezayı veren âmir aynı garnizon haricinde ve uzakta ise en
büyük âmire gidip cezasını çektiğini saygı ile bildirir. Eğer cezayı veren kendisinin ilk âmiri ise yalnızca gider. Amirler de bir daha bu gibi bir cezaya
uğramaması temennisiyle münasip güzelsözler söyler.
5 – İzin
Madde 57 – Silâhlı Kuvvetler mensuplarının izin işleri askeri izin kanununa ve bu kanunun tatbik usullerini gösteren izin nizamnamesine göre
tanzim olunur.
İzinli bulunurken vaktinde kıt’asına veya memuriyetine dönemeyecek kadar sıhhimazeretiçıkanlar :
a. Merkez Kumandanlığı bulunan yerlerde bu kumandanlığa müracaat edilerek askerî tabiplerce, Merkez Kumandanlığı olmayan yerlerde ise
askerlik şubeleri başkanlığına müracaat edilerek askerî tabibe askerî tabip yok ise Hükümet tabibine muayene olup mazereti tevsik edilir.
b. Ailesi fertlerinden birinin ağır hastalığı veya ölümü, kaza, doğum, yangın gibi beklenmeyen felâket karşısında kalanlar izninin uzatılması için
keyfiyeti yazılı olarak en çabuk muhabere aracı ile ve ivedi olarak ilk âmirine (Gemilerde gemi kumandanı) bildirmeye ve yeniden izin almaya
mecburdur. Amir tarafından izni uzatılmadığı takdirde izinli bu müracaatla alacağıcevap arasında geçen müddet için sorumlu tutulmaz. Bu müddet hiç
bir suretle 6 günü geçemez. Bu süre içinde cevap alamayan şahıs derhal görevi başına döner. Şu kadar ki, izinli, mahallin garnizon veya merkez
kumandanının, Deniz Üs Kumandanlığına, Askerlik Şubesi Başkanlığına veya yoksa Jandarma Kumandanlığına müracaatla mazeretini belgelemeye ve
alacağı rapor ve belgeyi mezkûr makamlara tasdik ettirerek dönüşte izin belgesi ile birlikte âmirine vermeye mecburdur. Bu suretle hareket etmeyerek
izin müddetini geçirenler hakkında Askerî Ceza Kanununa göre işlem yapılır. Bu şekilde mazereti olanlar eğer senelik izinlerinin tamamını kullanmış
bulunurlarsa ve izini de uzatılacak ise İzin Kanununun 3 üncü maddesimucibince gelecek seneki istihkakına mahsuben izin verilir.
Madde 58 – Hava ve yol halleri nakil vasıtalarının vaziyeti sebepleri ile vukua gelecek gecikmeler, alâkadar nakil vasıtaları idarelerinin veya
mahalli kumandanın (Garnizon, merkez, deniz üs, jandarma) onanmış belgeleri ile tevsik edilmek lâzımdır.
Madde 59 – Bir mahalle izinli giden her askerîşahıs ayrılmadan evvel kendi kıt’a veya kurum âmirine gideceği yerdekiadresini vermeye veya
değiştirirse bildirmeye mecburdur.
Madde 60 – Yabancı memleketlere izinli gidenler sivil elbise giyerler. Bunlar izinli giderken ayrıca usulüne göre pasaport muamelesine de
tabidirler ve gittikleri yerlerdeki Türkiye Cumhuriyeti Elçiliğinde yoksa konsoloshanesine giderek ziyaret yapmaya, gittiği yerde bunlar yoksa en yakın
elçilik veya konsolosluğa yazı ile yerini ve adresini bildirmeye mecburdurlar.
Madde 61 – İzin yılı her senenin ilk ayından itibaren başlar ve izin hakları ve izin sıraları ona göre tanzim olunur.
Madde 62 – Kıt’alarda umumi mesai ve hizmet zamanı kalk borusunda başlar, gece yoklamasından sonra biter. Karargâh, daire ve kurumlarda
günlük vazife müddetien az 6 saattir. Bunun mevsim, iklim ve ahvale göre tanzimini garnizon kumandanları, daire ve kurum âmirleri yapar.
Askerî okullarla sınıf okullarında görevli sınıf subayı öğretmenlerle askerî ve sivil öğretmenlerin okutmakla mükellef bulundukları ders saatleri
dışında olmak üzere hangi hallerde mesaisaatleri dahilinde okulda bulunmalarımecburiyetinden vareste tutulacakları ile ilgili hususlar okullar talimatında
gösterilir.
Madde 63 – Sıhhi mazereti olmadığı halde âmirlerinden müsaade almaksızın vazifeleri başına gelmeyenler veya geç gelenler, bu hareketleri
kanunda muayyen bir suç teşkiletmediği ve muayyen bir ceza ile karşılanmadığı hallerde, disiplin cezası ile cezalandırılırlar. Bu hal tekerrür ederse her
defasında ceza şiddetlendirilmekle beraber siciline de geçirilir.
Madde 64 – Nöbetçi olmayan kışlada gece vazifesi olmayan veya kendisine ayrıca hususi vazife verilmeyen subaylar, askerî memurlar,
astsubaylar ve sivil personel bakım, yerleşme ve ertesi günkü vazife ve hizmetlerini tanzim ettikten sonra kışladan ayrılabilirler.
Madde 65 – (Değişik: RG-05/02/2000-23955)
Erbaşlar ve erlerin memleketlerine verilecek yıllık izin süreleri ve izin verilme şekilleri, 21 Haziran 1927 tarihli ve 1111 sayılıAskerlik Kanununun
77 ncimaddesine göre yürütülür.
Erbaş ve erlere önemlimazeretleri nedeniyle yetkililer tarafından izin kâğıdı ile bir gün izin verilebilir.
Erbaş ve erlere; bulundukları garnizonda geçici ikamet eden annesi, babası ve eşi ile geçici veya daimi ikamet eden evli erkek ve kız
kardeşlerinin yanına evci belgelerini Merkez Komutanlığına onaylatmak suretiyle gece yatısı izini verilebilir.
(Değişik dördüncü fıkra:RG-14/5/2018-30421)Kendisinin veya ailesinin ikamet ettikleri garnizonlara dağıtım olup, evci çıkanların evcilik
işlemleri iptaledilir ve dağıtımları başka garnizonlara yapılır. Sözleşmelierbaş ve erler hakkında bu fıkra hükümleri uygulanmaz.
(Ek beşinci fıkra:RG-14/5/2018-30421)
(2) Ancak, annesi, babası, eşi ile evli erkek ve kız kardeşlerinin geçici veya daimi ikamet ettiği
yerlerde görev yapan sözleşmelierbaş ve erlere birlik ihtiyaçları dikkate alınarak bu maddedekiesaslara uygun olarak gece yatısı izni verilebilir.
Gece yatısı izni, görevi aksatmayacak şekilde, gerekirse dönüşümlü olarak Cuma akşamı başlar ve Pazar günü akşamına kadar devam eder.
Ulusal ve dini bayramlarda ise, bayram tatili ile başlar ve bayramın son günü akşamı sona erer. Evci çıkanlar, belgede belirtilen yerlerden başka
yerlerde yatamazlar.
Evli olan erbaş ve erlere bu izinler dışında hafta ortasında, gece dersinden sonra başlamak ve sabah talimi başlangıcında sona ermek üzere yalnız
bir gece daha izin verilebilir.
(Ek yedinci fıkra: RG-06/06/2003-25130) (Değişik yedinci fıkra:RG-26/12/2014-29217)Noksan hizmetlerini tamamlamakta olan erbaş
ve erlere, noksan hizmetin tamamlatıldığı birlik/kurumun bulunduğu il/ilçe mülki sınırları içinde ikamet ettiklerini yazılı olarak bildirdikleri üçüncü fıkrada
yazılı kanuni yakınları yanına beşinci fıkradaki gün sınırlamasına bağlı kalınmaksızın noksan hizmet sürelerinin her günü için ulaşım imkanları dikkate
alınarak noksan hizmetin tamamlatıldığı birlik/kurum amirliği tarafından mesai bitiminden ertesi günün mesai başlangıcına kadar gece yatısı izni
verilebilir.
Gerek mazereti ve gerekse gece yatısı izni nedeniyle kıt’a, karargâh ve askerî kurumlarından izinli olarak ayrılan erbaş ve erlere, izin veren amir
tarafından her defasında birer belge verilecektir.
Gece yatısı izinleri, yetkiliamirler tarafından düzenlenir.
Madde 66 – Hafta tatili ile dinî ve ulusal bayramlarda izinli çıkacak erbaş ve erler her bölükten bir astsubay veya erbaşın emri altında topluca
kışladan çıkarılır. Kışla, kasaba veya şehirden uzaksa izinlierbaş ve erleri getirip götürmek için birlikçe araç tahsiledilebilir.
Madde 67 – Acemierlerin gece yatısına izinli bırakılmasıancak bir ay eğitim gördükten sonra caizdir. Bunlara yukarıdakimaddelerdekiahval ve
şerait içinde izin verilmesi ancak askerce giyinip kuşanmayı, askerin şerefini koruma usullerini ve selâmlamayı iyice öğrenmiş ve izin verene güven
gelmiş olmasına bağlıdır.
Madde 68 – Gemilerde fiilen mevcut personel her branş için üç izin vardiyasına ayrılır, iki vardiya izine gönderilir. İzinli olmayan vardiya ve
nöbetçi gemilerdeki personel geçici görevler dışında hiç bir surette gemiden ayrılamazlar. Gemi kumandanları manevra ve tatbikatlar hariç geminin
bulunduğu liman şartları, geminin emniyeti ve görevleri gözönünde tutularak subay ve astsubaylardan üçte birini mesai saatinden sonra evlerine
gönderebilirler. Üç izin vardiyası yapılamıyan gemilerde personel gemi kumandanının tertibine göre 2 izin vardiyasına ayrılır. Bir vardiya izinli gider
diğer vardiya gemide kalır.
a. Memleket dâhili limanlarda bulunulduğu zamanlarda personelin yatı veya günlük izinlerimevcut en büyük kumandan tarafından tanzim olunur.
b. Gemi yabancı sularda ve limanlarda bulunduğu takdirde personelin izinleri elçilik ve konsoloshanelerimizce mahallî Hükümet arasındaki
anlaşma gereğince mevcut en büyük kumandan tarafından tanzim ve idare olunur.
Madde 69 – İzinliçıkacak er ve erbaşların da kıyafetleri nöbetçiçavuş ve nöbetçi subayı tarafından sıra ile gözden geçirilerek kıyafetinde kusur
görülenlere, kusur giderildikten sonra izin verilebilir.
İzinlilere, sıhhatlerine ve ahlâklarına fena tesir yapacak âdi yerlerde gezmeleri, fena ve tanımadıkları şüpheli adamlarla görüşmemeleri,
rastlayacakları bütün Silâhlı Kuvvetler mensuplarına selâm vermekte ve saygı göstermekte asla kusur etmemeleri, edep ve terbiyeden ayrılmamaları,
askerliğe ve vazifeye dair dışarıda hiç bir kimseye hiç bir söz söylememeleri, hasılı, askerliğin istediği ciddiyeti, sır saklamasını ve askerî elbisenin
şerefini korumaları her defa izinli giderken hatırlatılmalıdır.
Madde 70 – (Değişik: RG- 11/01/1991-20752)
(Değişik birinci fıkra: RG- 31/05/1991-20887) Memlekete İzin : Askerlik Kanununun erbaş ve erlere askerlik hiz-meti müddeti zarfında
verilmesine müsaade ettiği izin asgari tabur, müstakil ve müfrez bölük komutanları (Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıkları ile Jandarma Genel
Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında eşidi) makamlar tarafından verilir.
İzinli gidenin eline izin yerini ve gününü gösteren tasdikli ve fotoğraflımatbu bir izin belgesi verilir.
İzinliler iskele ve demiryollarının, durak yerlerindeki yollama memurlarının buyruklarına ve nakil vasıtalarının talimatlarına uygun hareket etmeye
mecburdurlar.
Madde 71 – (Değişik fıkra: RG-16/5/2012-28294)Er ve erbaşlar; Genelkurmay Başkanlığınca müsaade edilen haller ile yıllık izinlerini
kullandıkları veya hava değişiminde bulundukları müddet içerisinde sivil elbise giyebilirler. Ancak, bunlar tarlalarında ve iş yerlerinde çalıştıkları zaman
sivilelbise giymeye mecburdurlar.
6 – Kıyafet
Madde 72 – Silâhlı Kuvvetler mensupları vazife başında giyecekleri üniformanın şekilleri ve elbisenin kumaş, rengi ve biçimi Silâhlı Kuvvetler
Kıyafet Kararnamesine ve kullanacaklarıeşya ve teçhizat da resmî surette kabuledilen teçhizat talimatları ile tesbit edilen örneklerine uygun olacaktır.
Özel kanun mucibince subay ve astsubaylara verilen eğitim, vardiya ve iş elbiseleri, barışta eğitim ve tatbikat yerleri ile kışla sahasından gayri yerlerde
giyilemez.
Her asker, Silâhlı Kuvvetlerden ilişiği kesildiği tarihten itibaren bir ay içinde üniformasınıçıkarmaya mecburdur.
Emeklisubay,askerîmemur ve astsubaylar davet edildikleri ulusal bayramlarda resmîelbiselerini giyebilirler.
Her asker, kıyafet kararnamesine göre giyinmeye ve her âmir ve üst de bu kararnamenin muhteviyatını itina ile yerine getirmeye mecburdur.
Aksine hareket cezaimuciptir.
Madde 73 – Elbise,eşya ve teçhizatta sökük, yırtık bulunması hiç bir veçhile caiz değildir. Bütün düğme ve kopçalar tam ve ilikli bulunacaktır.
Soğuk mevsimlerde ve yağışlı havalarda yapılacak karşılama ve uğurlamalarda; kıt’a dışında bulunan subay ve askerî memurların ve
astsubayların kaput giymeleri, karşılama ve uğurlamayı yapacak kumandanca verilecek emirlerle düzenlenir.
Madde 74 – (Değişik fıkra: RG-16/5/2012-28294) Erbaş ve erlerin sivil elbise giyebilecekleri durumlar Genelkurmay Başkanlığınca
düzenlenir. Hususi vazifeler sebebi ile vazife esnasında sivilelbise giymek, amirin müsaadesine bağlıdır. Ancak, erbaş ve erler, bu Yönetmeliğin 71 inci
maddesi ile 78 incimaddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde sayılan hallerde sivilelbise giyerler.
Yabancı memleketlerdeki hususi geziler, sivilelbise ile yapılır. Ancak, askerîataşeler, müşavirler, murahhaslar ve askerî manevralara davet gibi
resmîmahiyette iştirak edenler gerektiğinde askerî kıyafette bulunurlar.
Görev, tatbikat, ziyaret dolayısıyla yurtdışında bulunan birliklerde görevli uzman erbaş, uzman jandarma, erbaş ve erlerin toplu gezi, resmîziyaret,
kültürel etkinlikler ve diğer ülkelere mensup askerî personel ile resmî münasebetleri dışında, özel izne çıkışlarında birlik veya gemi komutanının alacağı
tertibe göre sivilelbise giyebilirler.
(1)
Madde 75 – Her garnizonda üniforma ile girilebilecek eğlence yerlerinin ve bunlardan dans edilebilecek olanlarının da tâyini ve icap edenlere
bildirilmesi garnizon kumandanına aittir.
Madde 76 – Müsaade ile umumi yerlerde müzik aletiçalan askerî bando mensupları üniformaları ile bulunamazlar.
Madde 77 – a. Subayların,askerîmemurların ve astsubayların vazife sırasında üniformalı bulunmalarımecburidir. Hangi hizmetlerde sivilelbiseli
bulunabileceği vazifenin mahiyetine göre Kuvvet Komutanlıkları veya Genelkurmay Başkanlığınca tesbit edilir.
(2)
Hizmete sivil kıyafetle gelmek veya ayrılmak bulunulan vazifenin mahiyetine göre Genel Kuvvet Komutanlıkları ve Genelkurmay Başkanlığınca
düzenlenir.
Ancak :
(1) Üniformayı teşkileden kısım ve teferruat sivil giyimde kullanılamaz.
(2) Sivilelbise mevsime uygun, temiz ve ütülü olmalıdır.
(3) İzinli bulunurken ziyaret maksadiyle sivilelbiseli olarak görev yerine gelen personel, nöbetçilerine kendisini tanıtmaya mecburdur.
b. Donanmanın harp ve yardımcı gemilerinde görevlisubay ve astsubaylar, göreve geliş ve ayrılışlarında sivilelbise giyebilirler.
(3)
Madde 78 -(Değişik :RG-09/08/2005-25901) Subay ve astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar aşağıdaki durumlarda sivil elbise
giymek zorundadırlar.
a. Adlî yargımakam ve mercileri ile tutuklu veya hükümlü olarak askerî yargımakam ve mercilerine çağrıldıklarında,
b. Tutuklu veya hükümlü olarak hastanelere sevk edildiklerinde,
c. Açıkta bulunduklarısüre içerisinde.
Madde 79 – Subay ve astsubaylar, hizmet dışında da resmî veya sivilelbise ile zatî tabancalarını göze görünmeyecek şekilde taşıyabilirler.(1)
Madde 80 – (Değişik:RG-26/12/2014-29217)
Askerî kimlik kartı, kişinin Türk Silahlı Kuvvetleri personeli olduğunu ve kimliğini gösteren resmî belgedir. Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları,
güvenlik ve istihbarat gibi nedenlerle Genelkurmay Başkanlığınca belirlenecek istisnai durumlar dışında, kimlik kartlarını resmi ve sivil olarak her zaman
üzerlerinde bulundururlar. Yetkilimakamlarca talep edilmesi durumunda kimlik kartının gösterilmesizorunludur.
Askerî kimlik kartının kapsamı, içeriği, kullanılacak fotoğrafların özellik ve niteliği, hak sahipleri, şekli, ebadı ile yürürlük, değiştirme ve geçerlilik
tarihleri, taklit, tahrif ve sahtecilikten korumak maksadıyla askerî kimlik kartı üzerine konulacak güvenlik unsurları, basım, dağıtım, personele teslimat,
kullanım ve iptalaşamasında uygulanacak sistem ve teknoloji, giriş kontrol, elektronik imza, elektronik cüzdan gibi kart uygulamaları, kart ücreti, askerî
kimlik kartının kaybı, özelliklerini yitirmesi ve değiştirilmesi halinde yapılacak işlemler ile diğer hususlar yönerge ile belirlenir.
Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin; temin, yetiştirme, istihdam, emeklilik, ayırma, atama, yer değiştirme, görevlendirme, seferberlik ve özlük
hakları gibi işlemleri ile askerî hizmetlerin yürütülmesine ilişkin diğer işlemler için ihtiyaç duyulacak kişisel verileri; amirleri ile Kuvvet Komutanlıkları,
Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca (Millî Savunma Bakanlığında çalışan sivil personelin kişisel verileri Millî Savunma
Bakanlığınca, Genelkurmay Başkanlığında çalışan sivil personelin kişisel verileri Genelkurmay Başkanlığınca) personel bilgi sistemlerinde ve özlük
dosyalarında muhafaza edilir. Bu fıkrada belirtilen maksatlarla veya bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlenmesinin zorunlu olması
durumunda, Türk Silahlı Kuvvetleri personeline ait kişisel veriler, kişilerin açık rızası olmadan işlenebilir.
Askeri kimlik kartlarında kullanılmak üzere elde edilen, şahsi dosyalarda muhafaza edilen veya personel bilgi sistemlerinde bulunan kişisel veriler
ve kayıtlar gizlidir. Belirlenen amaçlar dışında kullanılamaz. Bu kayıtların tedbirsizlikle veya hukuka aykırı amaçlarla yok edilmesini, kaybolmasını,
değiştirilmesini, yetkisiz olarak açıklanmasını veya aktarılmasını veya başka şekillerdeki tüm hukuka aykırı işlemleri önlemek için korunacak verinin
niteliği, teknolojik imkânlar ve uygulama maliyetine göre uygun teknik ve idari tedbirler alınır.
Bu Yönetmelik ve ilgili diğer kanun ve yönetmelik esaslarına uygun olarak işlenmiş olan kişisel veriler, işlenmesini gerektiren sebeplerin ortadan
kalkması halinde, resen veya ilgili kişinin talebi üzerine veri sorumlusu tarafından silinir veya yok edilir. İlgili kişi tarafından talep edildiğinde verilerin
silindiğine dair belge düzenlenir ve ilgilisine verilir.
Bu madde kapsamında belirtilen işlemlerin yerine getirilebilmesi maksadıyla ihtiyaç duyulan nüfus ve adres bilgileri, Genelkurmay Başkanlığı ile
İçişleri Bakanlığı arasında imzalanacak protokol esaslarına uygun olarak Kimlik Paylaşım Sisteminden elektronik ortamda alınır. Bu veriler kuvvet
komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve ihtiyaç duyulan diğer askerîmakamlar ile elektronik ortamda paylaşılabilir.
Madde 81 – (Değişik:RG-26/12/2014-29217)
Askeri şahıslarla ilgili siciller ve diğer resmi kağıtlarda renkli fotoğraf kullanılır. Bu amaçla çektirilecek fotoğraflar için kıyafet günlük elbisedir.
Baş açık ve tıraşlı olmalıdır. Pasaport ve özel vazife belgesialanların fotoğrafı yerine göre sivil veya resmi kıyafetli olabilir. Bu fotoğrafların özellikleri,
kullanım yerine göre nizamlarla belirlenir.
Posta gönderilerinin denetlenmesi
Madde 81/A – (Ek:RG-26/12/2014-29217)
Uzman erbaşlar hariç erbaş ve erler ile askeri öğrenciler tarafından gönderilen ve bunların kendilerine gelen posta gönderileri, ilgilinin amiri
tarafından denetlenebilir.
Bunlar tarafından yazılan mektuplar, zarfı kapatılmaksızın amirlerine teslim edilir. Gönderilmesinde sakınca görülmeyen mektupların zarfları
amirlerince kapatılarak tutanakla postaneye verilir.
Bunlara gönderilen ve açılıp denetlendikten sonra sahiplerine verilmesinde sakınca olmadığı anlaşılan mektuplar, “GÖRÜLDÜ” kaydı
konulduktan sonra sahiplerine verilir.
Kıta, karargâh veya kurumun emniyet ve güvenliğini tehlikeye düşüren, istihbarat konusunda zafiyet yaratabilecek nitelikte olan, kişileri hedef
gösteren, terör ve çıkar amaçlı suç örgütü veya diğer suç örgütleri mensuplarının örgütsel amaçlı olarak haberleşmelerine neden olan, kişi veya
kuruluşları paniğe yöneltecek yalan ve yanlış bilgileri, tehdit ve hakareti içeren, kişinin hayatı ve sağlığı konusunda telafi edilemeyecek sonuçlar
doğuracak olumsuz haber ve bilgiler içeren posta gönderilerierbaş ve erler ile askeri öğrencilere verilmez. Bunlar tarafından yazılmış ise gönderilmez.
Madde 82 – Bütün subay, askerî memur ve astsubay, askerî öğrencier ve erbaşların her nevi süs ve moda cereyanlarından sakınmaları kıyafet
ve tuvaletlerinde sadeliğiesas tutmalarışarttır. Sivil personel de aynı kaidelere uymak mecburiyetindedir.
Madde 83 – a) Erkekler :
Erbaş ve erlerin (uzman erbaş ve uzman jandarma dahil) saçları; üstte 6 cm. yanlarda ise 2 cm. olacak ve kulak üstüne düşmeyecek şekilde traş
edilir.
Subay,askerîmemur,astsubay ve askerî öğrenciler; şapka, bere veya kep giydiklerizaman saçları dışarı taşmayacak şekilde traş olurlar.
Subay, askerî memur, astsubay ve askerî öğrenciler ile erbaş ve erler (uzman erbaş ve uzman jandarma dahil) hergün sakal traşı olacaklar ve
şapka, bere veya kep içinde kalan saçlar; göze çirkin gözükmeyecek şekilde taranmış olacaktır.(3)
b) (Değişik: RG-25/06/2002-24796) Bayanlar:
Subay, askerî memur, (Ek ibare:RG-26/12/2014-29217)astsubay askerî okul öğrencileri ile Devlet memuru bayan personelin makyajı,
aksesuar ve saç tuvaletine ilişkin esaslar aşağıda belirtilmiştir:
1) Anılan personel, dikkat çekici ve aşırı olmamak koşulu ile makyaj yapabilir. Yüze, kahverengi tonlarda hafif fondöten veya pudra sürebilir.
Göz için, hafif olmak koşulu ile pastel renklerde göz farı ve eye liner; dudak boyası olarak da, hafif ve uygun tonlu ruj ve lipe liner kullanabilir.
Tırnaklarına, açık renk oje sürebilir ve manikür yaptırabilir. Evlilik yüzüğü, bir veya iki adet olmak üzere bilezik veya yüzük ile birlikte şekil ve ebatları
Türk Silâhlı Kuvvetleri Kıyafet Yönetmeliğinde belirtilen tek tip küpe takabilir.
2) Saç Tuvaleti :
a) Bayan (Değişik ibare:RG-26/12/2014-29217)subay ve astsubayların saçları, isteğe bağlı olarak kısa veya uzun olabilir. Kısa saçlar, düz
veya dömigarson olarak kesilebilir; ancak, saç boyu, ensede ceket yakası hizasını geçemez. Saçını uzatmak isteyen bayan subaylar ise, yan topuz
yaparak aksesuarsız toka ile veya topuz filesi ile saç boyu ceket yakası altına düşmeyecek şekilde, ayrıca, saç renginde aksesuarsız toka ile saç
uzunluğu ceket yakasından itibaren 15 santimetreyi geçmeyecek şekilde saçlar, isteğe bağlı olarak örülerek veya örülmeden toplanabilir. Saçlar doğal
renginde veya koyu sarı, kestane ve siyah renklerde boyatılabilir. Ancak, perma ve röfle yaptırılamaz. Alında, şakak ve yanaklarda bukle veya benzeri
süs yapılamaz; saç düşürülmez; gereken hâllerde saçlar, saç renginde aksesuarsıztoka ile toplanabilir.
b) Bayan askerî okul öğrencileri, saçlarını isteğe bağlı olarak bayan subaylarda olduğu gibi uzatabilirler. Ancak; boya, perma ve röfle
yaptıramazlar.
c) Devlet memuru bayanlar, arzuya bağlı olarak saçlarını uzun veya kısa kestirebilirler. Bayan subayların saç modellerine, ilâveten perma ve
röfle yaptırabilirler, saçlarını omuz üzerine serbest olarak bırakabilirler.
Madde 84 – (Değişik: RG-29/12/1996-22862)
Erkek subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenci, erbaş ve erlerin kaşlarını aldırmaları, manikür yaptırmaları, pomat ve fazla koku
kullanmaları, favori, biş, sakal ve bıyık bırakmaları yasaktır. Ancak, bıyığın hangi hallerde, görevlerde, zamanlarda ve kimler tarafından bırakılacağı
Genelkurmay Başkanınca belirlenir.
C – UMUMİ VAZİFELER
1 – Mesleğe karşı vazifeler ve Vasıfları
Madde 85 – Vazifesi, Türk Yurdu ve Cumhuriyetini içe ve dışa karşı lüzumunda silâhla korumak olan, Silâhlı Kuvvetlerde her asker kendine
düşeni öğrenmeğe ve öğrendiğini öğretmeğe ve icabında son kuvvetinisarf ederek yapmağa mecburdur.
And içme,askerîmerasim ve protokol yönetmeliğine göre yapılır.
Madde 86 – Asker, kendisinden beklenen vazifeleri hakkıyle yapabilmek için yüksek ahlâk ve kuvvetlimaneviyata sahip olmalıdır.
Her askerde bulunması lâzımgelen ahlakî ve mânevi vasıflar şunlardır :
a. Cumhuriyete, Yurda ve Millete karşısevgi ve bağlılık,
Cumhuriyet, Yurt, Millet; askerin mukaddesatındandır. Bunlara içerden ve dışardan vaki olacak her türlü tecavüzü karşılamak, def etmek ve
lüzumunda bu uğurda hayatını fedadan çekinmemek her askerin borcudur.
b. İtaat : Askerliğin temeli mutlak bir itaattir. İtaat, her astın üstünden aldığı emri hiç bir kayıt ve şart düşünmeden ve en ufak bir tereddüt
göstermeden canla, başla yapması, kanunlar ve nizamların dediğinden dışarı çıkmaması ve yasak edilen şeyleri yapmaması demektir. Tam ve kalbi bir
itaat, üstün telkin edeceği itimat ve muhabbetle elde edilir.
c. (Değişik: RG-07/09/1999-23809) Sebat ve mukavemet :
Vazife yapılırken karşılaşılacak her türlü zorluk ve yokluklara katlanarak ve asla usanç ve yılgınlık göstermeyerek sessizce ve düzenli
olarak vazifeye devam ve
hizmeti istenildiği gibi tamamlamaktır.
d. Cesaret ve şecaat : Tehlikeden asla korkmayarak ve icabında ölmekten çekinmiyerek iş görmek ve pek yürekli olmaktır. Korkaklık; bir asker
için en büyük ve affedilmiyecek bir kusurdur. Bu ayrıca namus ve onuruna leke getirir, nefsinizarardan ve tehlikeden korumak için vazifeyi bırakarak
savuşmak veya ihmaletmek bir asker için en şiddetlicezalarımucip olur.
e. Canını esirgememek : Kendinin ve ailesinin rahat ve selâmetinin; Yurdun kurtuluşuna bağlı olduğunu ve bunun için de icabında ölmekten
çekinmemek lâzım geldiğini ve vazifenin büyüğünün de küçüğünün de bir ve her ikisinin de nefsinden üstün olduğunu düşünerek zamanında fedakârlıkla
hareket etmektir.
f. Harbe hazırlık : Harb, silâh ve vasıtalarının ne suretle kullanılacaklarını iyice öğrenmek, harbin zor ve sıkı devirlerinde hattâ zayiattan dolayı
kumandansız kalındığı zamanlarda bile kati ve doğru bir karar vermeye ve iş görmeğe yetecek kadar nazari, ameli bilgi ve tecrübe sahibi olmak,
yorgunluk, uykusuzluk ve icabında açlık gibi harbin tab’i olan yoksuzluklarına uzun müddet dayanmak ve katlanmak için vücudu alıştırmak ve bunların
hepsinde kendine güvenmeyi temin edecek yüksek kabiliyeti kazanmak ve her an arttırmağa savaşmaktır.
g. İyi geçinmek : Bütün silâh arkadaşlarının kardeşten ileri olduğunu ve icabında aynı ülkü için bir arada kanlarını dökeceklerini düşünerek
birbirlerini yürekten sevmek, birbirlerinin onurlarına saygı göstermek, edep ve terbiyeye uymayan işlerden, şakalardan kaçınmak ve daima mertçe
hareket etmektir. Her asker, arkadaşının keder ve sevincine ortak olmalı ve icabında onu öğüt vererek ahlâksızlıktan ve türlü tehlikeden korumalıdır.
Kezalik arkadaşını fena yola sürüklemenin, kabahatini örtbas etmeğe çalışmanın silâhlı kuvvetlere sonra insanlığa fenalık etmek demek olduğunu her
asker bilmelidir. İyi geçinmek için çok lâzım olan şartlardan biri de daha ziyade çalışanları ve bu yüzden sevilenleri kıskanmamaktır.
h. İyi ahlâk sahibi olmak :Askerin ahlâkı ve yaşayışı kusursuz ve lekesiz olmalıdır. Asker, esrarkeşlikten, sarhoşluktan, yalancılıktan borçtan ve
kumardan, dolandırıcılıktan, ahlâksız kimselerle düşüp kalkmaktan, hırsızlıktan, yağmadan, yakıp yıkmaktan ve sair bütün fenalıklardan sakınmalıdır.
Bunlar vazifenin yapılmasına mâni olurlar, yaşayışı, sıhhati, azim ve cesareti bozar; namusu, lekeler, manevi şahsiyeti öldürür ve her biri ayrı ayrı
cezaları üstüne çeker. Asker bunlar gibi yalnız kabahat ve cinayetlerden değil, aynı zamanda dine hürmetsizlikten, iki yüzlülükten, göz boyamaktan,
şahsiarzu ve isteklerin temini peşinde koşmaktan, dalkavukluktan,aklını herkesin yükseğinde görerek kendini beğenmekten, şöhret için iyisayılmıyacak
derecede hırs göstermekten, nefsini koruyup çekinmelidir.
Her ne kadar beğenilmek, sözle okşanmak, maddi mükâfat görmek onur ve şan kazanmak arzusu her askerin kalbinde yer tutmalı ise de bunları
doğruluktan şaşmayan haklı bir çalışma ile elde etmek mertlik ve namus iktizasıdır.
i. Sır saklamak :Asker, her yerde düşmanın casusları bulunacağını ve kendisini dinlemekte olduklarını kabuledip vazife ve hizmete ait hususlarda
hiç bir kimseye sır vermemelidir. Ötede beride askerliğe ve kışla ve müessese hayatına ait sözler sarfetmemelidir. Hiç bir husus için hiç bir yerde atıp
tutmamalı, her hangişeyi büyüterek ve ekliyerek yayıp dağıtmaktan sakınmalı hiç bir zaman doğruluktan ayrılmamalıdır.
j. Emel ve fikir birliği : Cumhuriyetin, Milletin korunması uğrunda bir vücut gibiçalışmak Silâhlı Kuvvetlerin en değerli hassasıdır. Ve başlı başına
bir kuvvettir. Bu birlik, bir vücut gibiçalışmak lüzumunu umumun fikrinde ve yüreğinde yer etmesinden ve umumin menfaatının şahsi menfaatten daha
üstün, aziz olduğunu takdir etmekten doğar. Kıtanın onurlu hatıraları ve şanlı vakaları sebebiyle nam almış olan fedakâr personelin isimleri öğrenilip
münasip zamanlarda (Millî ve dinî bayramlarda) onları saygı ile hatırlamak Silâhlı Kuvvetlerde birliği ve kardeşliği kökleştirir. Bunların isimleri ve
mümkünse resimleri kumandan tarafından kışlanın münasip mahallerine asılmalı ve her birlik veya kıtanın geçmiş savaşlardaki hizmetini gösterir birer
tarihi yazılmalı ve bunu birliğe mensup her asker okuyup öğrenmelidir. Alay (Deniz ve havada benzeri) tarihi içinde birliğin en parlak muharebesi o
günün senei devriyesinde bütün mensuplarına anlatılır. Her alayın (Deniz ve Havada benzeri) bir kuruluş günü olur ve o gün kutlanır.
k. Birbirine yardım Silâhlı Kuvvetlerin bir emel (Ülkü) ve aynı vazifede birleşmiş olan fertlerinin birbirlerine yardımları müşterek vazifenin en iyi
surette yapılmasını temin edeceği gibiarkadaşlığı ve bağlılığı da kuvvetlendirir.
Asker arasında yardım, vazife içinde ve dışında olacağı gibi asker, halk arasında da elinden gelen yardımı yapmalı, daima iyiliği sevmeli ve
yapmalıdır.

1. Tavır ve hareket : Bir askerin değerini arttıracak, kendisini tanıttıracak ve sevdirecek en yüksek vasıfları terbiyeli, vekarlı, ciddi ve itaatlı
   olmasıdır.
   Askerin duruşu mertçe, hareketleriakla uygun ve dürüst, dili ve sözü özüne uygun ve serbest olmalıdır.
   m. İntizam severlik : İntizam vazifesinin noksansız yapılmasını temin eden ilk vasıtadır. Asker, vazifesini, muntazam işler bir saat gibi dakikası
   dakikasına yapmağıaded etmiş bulunmalı, hususi işlerinde de daima muntazam ve tertipli olmalıdır.
   n. Başka milletten askerle bir arada bulunduğu zaman onlarla iyi geçinmek ve yüksek değerini onlara da tanıtacak bir silâh arkadaşlığı yapmak
   her Türk askerinin vazifesidir.
   2 – Bayrak ve Sancak
   Madde 87 – Bayrak, Türk Devletini temsil eder. Bunun onurunu korumak her Türk’ün vazifesidir. Bayrağın şekil ve biçimi ve nerelerde, ne
   zamanlarda ve ne veçhile çekileceği Türk Bayrağı Kanunu ve Nizamnamesiyle tâyin olunmuştur.
   Madde 88 – Sancak, Silâhlı Kuvvetlerin onur timsalidir.(Değişik cümle: RG-05/02/1997- 22899)Kuruluşunda alay teşkilatı (hudut alayları
   hariç) bulunmayan her tugay ile her alaya (deniz ve havada eşidi birliklere) bir sancak verilir. Sancak Cumhurbaşkanından başka kimseye tazim
   yapmaz, sancağı; kılıfından çıkarılmış ve açılmış iken herkes selâmlar, sancağın nasıl kullanılacağıaşağıda yazılıdır.
   a. Sancak, barışta alay (Deniz ve Havada eşidi birliklerde) kumandanın odasında münasip bir yerde kılıfı içinde ve dik vaziyette bulundurulur.
   b. Sancağın icabında buradan alınması ve tekrar buraya konulmasımerasimle yapılır.
   c. Sancak, barışta yalnız alaya (Deniz ve Havada eşidi birliklerde) ilk verilişlerinde,alay ve birlikle yapılacak geçit törenlerinde, sancağa madalya
   takılması töreninde ve alay ve birliğin sancakla bulunacağıaskerîmerasim ve protokol yönetmeliğinde belirtilmiş olan diğer törenlerde açılır.
   d. Yürüyüşlerde sancak bulunursa: Alayın (Deniz ve Havada eşidi birliklerde) kol başında (Önünde), içtimalarda sağ başında ve merasim
   geçişlerinde; kıtanın ortası ilerisinde bulunur.
   e. Alayların (Deniz ve Havada eşidi birliklerin) iştirak edeceğimanevralarda sancak savaşta olduğu gibi kullanılır.
   f. Sancak, savaşta kılıfı içinde kapalı olarak sancaktar ile beraber daima alay (Deniz ve Havada eşidi birlik) kumandanı muharebe idare yerinde
   bulunur. Sancaktar,alayın (Deniz ve Havada eşidi birliklerin) muharebe idare yerinde sancağa bakmakla beraber yazı işlerinde de kullanılır.
   j. Savaşta alay (Deniz ve Havada eşidi birlik) kumandanı askerlerin manevi kuvvetlerini arttırmak lüzumunu hissettiği yerlerde ve birlik
   mensuplarınıaltında toplamağa lüzum gördüğü vaziyetlerde sancağıaçtırır.
   h. Muharebede sancağın alacağı yaralar, alay (Deniz ve Havada eşidi birlik) için daimî bir onur nişanesidir. Sancaktar sancağın bir sicil defterini
   tutarak mühim vakaları kaydeder. Sancaktarın vurulması halinde yerine derhal bir münasibi geçirilmeli ve sancak hiç bir suretle sancaktarsız
   bırakılmamalıdır.
   ı. Muharebede her türlü korunmak ümidi kesilerek sancağın düşman eline geçmesi muhakkak görüldüğü zaman kumandan sancağı imha eder.
   Bunun icap ettireceği tedbir evvelden alınmış olmalıdır.
   3 – Sağlığın korunması için vazifeler
   Madde 89 – Her insanın memleketine, aile ve şahsına karşı vazifelerini iyi ve tam olarak yapabilmesi sağlam ve sıhhatte olmasına bağlıdır.
   Bilhassa askerlik herkesten tam bir sağlık ve dinçlik ister. Sağlık: Temizliğe, spora ve her hususta itidale riayetle korunur. Temizliğe bakmayan, sağlığını
   korumayan ve bu yüzden renksiz, kansız, cılız ve gevşek kalan askerler vazifelerini yapamazlar ve bunun cezasını hem kendisine, hem mesleğine ve
   hem de memleketine çektirirler. Hiç bir asker bu hataya sapamaz ve her asker kendine iyi bakmaya mecburdur.
   Her kademedekiâmirler askerlerin sağlığı ile ilgili yukarıda sayılan hususları yakinen takip ve gerekli tedbirlerialmakla da mükelleftirler.
   Madde 90 – Temizliğin teminişunlarla olur :
   a. Sabah vazifeleri :
   Kalkar kalkmaz yatağı düzeltmek, koğuş dışında veya açık pencere önünde bir kaç sefer temiz hava almak ve birkaç beden hareketiyle vücudun
   gevşekliğini gidermek, bol su ve sabunla ellerini, kollarını, ağzını, burnunu ve ayaklarını yıkamak, dişlerini dikkatle temizlemek ve bu temizlikten sonra
   tekrar birkaç beden hareketiyle sabah idmanını tamamlamak ve kıyafetindekieksiklikleri tamamlamak ve sabah yemeğine hazırlanmaktır.
   b. Eğitim ve hizmetten dönüşte, üst ve başı temizlemek,el, yüz ve ayakları yıkamak.
   c. Her yemekten evvel ve sonra el,ağız ve dişleri yıkamak.
   d. Sabahki gibiakşam dersinden sonra da yıkanıp temizlenmek.
   Madde 91 – Temizliğin tam olması için yukarıdakimaddede yazılı olanlardan başka şunların da yapılması lâzımdır:
   a. Haftada bir defa tırnakları kesmek,
   b. (Mülga: RG-15/03/1984-18342)
   c. (Mülga: RG-15/03/1984-18342)
   d. En az haftada bir defa sıcak veya ılık su ile sabunla yıkanmak.
   e. Haftada bir çamaşır değiştirmek ve çamaşır yıkamak.
   f. Mümkün oldukça iki hamam arasındaki günlerde bilhassa yazın her gün soğuk su dökünmek ve diğer mevsimlerde vücudu ıslak bezle silmek.
   Madde 92 – Her erbaş ve er yemekte ayrı yemek tabağı, çatal, kaşık ve su bardağı kullanmalı. Bu kaplar yemekten sonra sabunlu su ile
   yıkanmalı ve icap ederse kalaysız kısımları kül ile oğularak temizlenmelidir.
   Yemek takımları (Karavana, kap, kaşık… gibi) yemekhanede temiz bir dolap içinde saklanmalıdır.
   Madde 93 – Sıhhat için şunlara da çok dikkat edilmelidir.
   a. Mideyi ve barsakları temiztutmak (Bunun için yenecek ve içilecek şeylerin temizliğine dikkat etmek, midenin zor öğüteceği iyi pişmemiş
   yemekleri, olmamış ve yıkanmamış meyvaları yememek,ağır ve iyiçiğnemek, yemekten sonra bir saat kadar midenin öğütme işiniaksatacak beden
   faaliyetlerinde bulunmamak, su ve saire içmemek.)
   b. Başıaçık güneşte fazla durmamak, çok sıcaklarda vücudu birden bire serinletmekten ve çok soğuklarda birden bire ısıtmaktan kaçınmak terli
   iken su içmemek, şayet içmeye mecbur kalınırsa az miktarda yudum yudum ve ağızda alıştırarak içmek ve içtikten sonra da zarar görmemek için
   hızlıca yürümek ve hareket yapmak, terli iken hava cereyanları olan yerlerde bulunmamak, toz yutmamağa çalışmak.
   c. Alkollü içki kullanmamak, iştahı kesen, dimağa, kalbe ve ciğerlere zararı dokunan tütünü de mümkün olduğu kadar kullanmamak.
   d. Yaş yerlerde ve daima nemli olduğu için çimenlere ve taş üzerine oturmamak, oturmağa mecbur kalınırsa ayak ve baldırı kaba et altına almak,
   su kenarlarını pisletmemek.
   e. Korkunç ve bulaşık hastalıkların sebebi bit olduğundan her askerin bundan temizlenmesi ve hiç bit bulundurmamasıesastır.
   Madde 94 – Yukarıdakimaddelerde yazılı hususlardan başka :
   Temizlik için suya alışkın olmak ve suyu sevmek, sıhhat için sıcaktan kaçıp vücudu soğuğa alıştırmak, temiz hava almak, güneşten yolu ile istifade
   etmek, lüzumundan fazla iç çamaşırı giymemek ve bu suretle hafif kalmak, sıhhati bozacak ve hastalığı getirecek her türlü ahvalden kaçınmak, sağlığın
   büyük değerini bilenler için en çok dikkat edilecek noktalardır.
   Madde 95 – Silâhlı Kuvvetler mensuplarının meslek ve vazife itibarı ile her zaman faal bulunmaları ve yüksek bir tahammül kudretine malik
   olmaları lâzımdır. Şişmanlık bu faaliyet ve kudreti tahdit ve hattâ yok eden zararlı bir haldir. Bu hususta her askerin rejim ve spor hareketleriyle
   şişmanlığa mâni tedbirler alması ve âmirin de astlarını bu cihetten ve devamlı bir surette kontroletmeleri lâzımdır.
   Madde 96 – Temizlik ve sağlığı korumak için (Silâhlı Kuvvetler personeli sıhhati koruma talimatı) tamamen tatbik edilmeli ve askere verilecek
   ders mevzularına bu talimat esas tutulmalıdır.
   4 – Silâh, malzeme, teçhizat, elbise ve eşyanın korunması ve bakımı için vazifeler
   Madde 97 – Silâhlı Kuvvetlere ait her çeşit Devlet malının bakım ve koruması ve muhafazası elde mevcut talimat, tarifname ve talimnamelere
   ve hususisurette verilen emirlere göre yerine getirilir.
   Silahlı Kuvvetlerin muharebe kudretini felce uğratacak olan her çeşit Devlet malının bakım, korunma ve muhafazası konusunda mazeret serdi ve
   kabulü caiz değildir. Her rütbedeki kumandanlar bu hizmetlerle yakinen ve bizzat alâkadar olmağa ve bu mevzuda gereken her türlü tertip ve tedbirleri
   almağa mecbur ve mükelleftirler.
   Madde 98 – Asker, Devlet tarafından bedelsiz ve emanet olarak kendisine verilen her çeşit Devlet malını hiç bir surette kimseye satmıyacağı
   gibi böyle bir iş yapmağa kalkışanları duyar veya bilirse âmirine derhal haber vermeye mecburdur.
   Madde 99 – Asker, kendisine verilen eşyanın şekillerinde kendiliğinden ilâveler ve değişiklikler yapmağa, üzerine ismini yazmağa asla izinli
   değildir.
   Madde 100 – Asker,elbise,eşya ve teçhizatındaki ufak tefek sökük yırtık gibi işleri kendisi yapmalıdır. Daha büyük tamirleri ise derhalen yakın
   âmirine haber vermelidir. Sökükler dikilirken ve yama yapılırken kullanılacak ipliğin ve yamalığın rengielbise kumaşının rengine uygun olmalıdır.
   Madde 101 – Devlet mallarının temizliği, bakım ve korunması özel talimatındaki hükümlere göre yapılır. Gerekli bakım malzemesi de bu
   talimatlara göre temin edilir.
   5 – Erbaş ve erlere ait vazifeler
   Madde 102 – Erbaş ve erler mesleğine ait bilgileri öğrenmeye mecbur olduğu gibi, bir yurttaş olmak sıfatı ile de milletini, memleketini ve
   dünyasını tanımak ve yurttaşlık hak ve vazifelerini bilmek yolunda umumi bilgilere de sahip olmalıdır.
   Okuyup yazmak, hesap öğrenmek, tarih ve coğrafyadan basit ve kâfi bilgiedinmek, yeniziraat usül ve kaidelerini bilmek, vergi kanunlarını, seçim
   ve adliye usüllerini, idare teşkillerini öğrenmek, umumi bilgilerin kısımlarıdır.
   Madde 103 – Erbaş ve erler, askerlik hizmetine gelinceye kadar okuma ve yazmayı öğrenmemiş ise Silâhlı Kuvvetlerde bulunurken bunları
   öğrenmeğe mecburdur. Silâhlı Kuvvetlerdeki vazife ve hizmetlerden hakkı ile istifade ederek memlekete daha yükselmiş bir yurttaş olarak dönmek,
   erbaş ve erlerin başlıca emeli olmalıdır.
   Madde 104 – Yukarıda yazılı bilgiler,erbaş ve erlerin kendisi ve memleketi için faydalı olduğu gibi terfi ve terakkide de mühim âmillerdir. Bilgili,
   emniyetli ve ciddi erbaş ve erler her işte yardımcı ve öğretmen olarak kullanılacaklarını bilmeli ve bunu kendileri için mükâfat sayarak bilmiyen
   arkadaşlarına bildiklerini sabırla ve usanmaksızın öğretmeğe çalışmalıdır. Erbaş ve erler aldığı tâyin ile veya bedeli muayyen zamana kadar kendini
   idare etmelidir. Savaşta her er kendine verilen demirbaş erzak ve istihkakı ancak büyük zaruret halinde ve yiyeceğe dair hiç bir şey bulunmadığı
   zamanlarda ve birlik kumandanının emri ile sarfedebilir. Erbaş ve erlerin kendi keyif ve arzulariyle demirbaşlara dokunmaları yasaktır. Bazı mıntıkada
   suyun idaresi de demirbaş erzakın idaresi kadar mühimdir. Er kendisine verilen muayyen miktardaki suyu emredilen zaman içinde idareye mecbur olup
   buna alışmalıdır.
   Madde 105 – Erbaş ve erler kendisine verilen şahsi kâğıtları (Kimlik kartı, izin, terhis teskeresi, atış ve mesafe tahmin cüzdanı ve saire) diğer
   eşya gibi güzelce saklamalıdır.
   Madde 106 – Erbaş ve erler,âmirlerin rütbe ve isimlerini bilmeli ve kıt’aya yakın semtte oturan âmirlerinin oturdukları yerleri öğrenmelidir.
   Uzak semtlerde oturan âmirlerin oturdukları yerlerimuayyen ve lüzumu kadar erlere öğretilir.
   Madde 107 – Erbaş ve erler, Silâhlı Kuvvetlerde öğrendiği askerî vazifeleri terhisten sonra da unutmamağa ve silâh altında kazanılan çeviklik,
   dayanıklılık ve sporculuk hassalarını muhafazayı gayret etmeli, askerliğin meziyetini ve yüksek ruhunu sivil arkadaşlarına, çocuklarına ve akrabalarına
   aşılamağa çalışmalıdır.
   Madde 108 – Muvazzaf hizmetini yaptıktan sonra terhis edilerek ihtiyat sınıfına geçirilen erbaş ve erler silâh altına çağrıldığı takdirde hemen
   kayıtlı olduğu askerlik şubesine koşmalıdır.
   Madde 109 – Erbaş ve erler âmirinden izin almadan kışladan veya oturması, yatıp kalkması için gösterilmiş olan yerden ayrılamaz.
   Madde 110 – Erbaş ve erler izinli bulunduğu zamanlarda bütün dost ve düşman gözlerinin kendi üzerinde olduğunu düşünerek ve yalnız
   kendisinin değil bütün milletine ve silâhlı kuvvetlere ait onur ve haysiyeti kıracak hallerden ve yasak edilen şeyleri yapmaktan çekinmelidir.
   Madde 111 – Erbaş ve erler terhis zamanında şayet üzerinde eşya götürüyorsa bu eşyayı nihayet on beş gün zarfında mensup olduğu askerlik
   şubesine teslime mecburdur.
   6 – Düşman karşısında hareket
   Madde 112 – Milletin ve yurdun mukaddes haklarını korumak için icabında düşmanları ile muharebe edecek olan Silâhlı Kuvvetler içinde ve
   düşman karşısında her askerin vazifesi, düşmanı yenmek için bütün maddi ve manevi kuvvetlerini kullanmak ve hiç bir fedakârlıktan çekinmemektir.
   Madde 113 – Muvaffakiyet ancak âmirlere ve âmirlerin verdikleri emirlere tamamen uymakla ve herkesin el birliği ile yılmıyarak çalışması ve
   savaşması ile elde edilir.
   Madde 114 – Savaşın her hangi bir devrinde memleketin ve silâhlı kuvvetlerin kuvveti hakkında emniyet ve itimadı sarsacak ve kalbi yılgınlığa
   ve bezginliğe düşürecek söz söyleyenler, silâh ve cephanesiniatanlar ileri gitmekten çekinenler, kaçmağa yeltenenler, yağmaya kalkışanlar askerî Ceza
   Kanununa göre ve kumandanların haiz olduklarıselâhiyetle hemen şiddetle cezalandırılır.
   Madde 115 – Her hangi fevkalâde bir hal sebebi ile intizamı bozulan bir kıt’aya toplanmak için verilecek ilk emir veya işaret üzerine çabuk
   toplanarak tekrar düşmana karşı koyacak ve saldıracak derecede disiplin ruhu aşılanmalıdır. İyieğitim görmüş cesur ve namuslu askerin değeri bu gibi
   tehlikelizamanlarda belli olur.
   Madde 116 – Toplanma yerinde kumandan yoksa orada en büyük rütbeli ve kıdemli zat kumandayı ve toplanma tertibatıyla kıtayı kullanmak
   mesuliyetini üzerine alır. Toplanma yerinde başka başka birliklerden olan erbaş ve erlerin dahiaynı kaideye uyarak emir ve kumandayıalan subayın ve
   subay bulunmadığı halde kıdemli astsubayın veya cesur erbaş ve erin emrine itaat etmek mecburiyetindedirler. İster aynı kıt’adan olsun ister başka
   kıt’alardan olsun muharebe esnasında tesadüfen bir araya gelmiş bulunan bir kaç erin en bilgili ve en atılganı olanı diğerlerinin âmiri sayılır ve onun
   emrine itaat edilir.
   Muharebede hiç bir kimse kendiliğinden muharebe yerinden uzaklaşamaz. Yaralıları sargı yerine götürmek, geriden cephane getirmek… ve saire
   gibi hizmetler, bu hizmet için vaktiyle ayrılmış kimselere veyahut âmirin bu vazife için lüzumunda sonradan emirle tâyin ettiği kimselere aittir.
   Madde 117 – Fevkalâde haller yüzünden dağılan ve bu sebeple kıt’asından uzak düşen her asker; en yakın kıt’aya katılarak o kıt’anın
   kumandanına kendini haber verir ve o kıt’ada bulunduğu müddetçe kendi kıt’asındaki gibi verilen ve emredilen vazifeleri görür. Kıt’asiyle birleşmeğe
   fırsat düştüğü anda geçici olarak içinde çalıştığı kıt’anın kumandanından müsaade istiyerek ve oradaki hizmetini gösterir bir yazılı kâğıt alarak kendi
   kıt’asına gider.
   Madde 118 – Düşmanın silâhlı kuvvetlerinde ve memleketinde bulunan hastaneleri ve bunların sağlık personeli ile hademeleri o hizmette
   bulundukça ve tarafsızlıklarını muhafaza ettikleri müddetçe kendilerine dokunulmaz. Bunları ayırt eden işaret beyaz renk üzerine kırmızı haç işaretidir.
   Bu işaretler sol kolda pazu üzerinde taşınır. Aynı işaret hastanelerin çatıları, hasta ulaştırma araçları, çadırların üzerlerine, hastane gemilerinin
   bacalarına ve bordolarına özel talimatlarına göre yapılarak konur ve sancak direğine de bayrak olarak çekilir. Türkiye Cumhuriyeti Devletinde bu
   işaretler beyazrenk üzerinde kırmızıaydır, (Kızılay).
   7 – Esirlere karşı ve esirlikte hareket tarzı
   Madde 119 – Savaş düşmanın maddi ve manevi bütün kuvvetleri ile yapılır. Düşman memleketiahalisinin silâhsızlarına, bilhassa kadın,çocuk ve
   ihtiyarlarının canlarına, mallarına ırz ve namuslarına sarkıntılığın dinen ve kanunen yasak olduğunu her asker daima hatırında bulundurmalı ve bu yolda
   namus ve insaniyeti rehber edinmelidir. Düşman arazisi içindeki sivillerin (Kadın, erkek) silâhlı kuvvetlere karşı hainane teşebbüsleri veya silâh
   kullanmağa yeltenmeleri görülürse veya hissedilirse bunlara tıpkımuharip muamelesi yapılır.
   Esirlere Türklüğe yakışır bir surette iyi muamele edilmelidir. Hususiyle yaralılara hastalık ve bakımsızlık yüzünden zayıflıyarak dermandan
   düşmüş ve silâh kullanamıyacak bir hale gelmiş olanlara insaniyet göstermek her namuslu askerin vazifesidir. Düşman ölülerine karşı da hürmetkâr
   olmalıdır.
   Madde 120 – Düşman eline esir düşmek çok acı ve büyük bir felâkettir. Yurt uğrunda ölmek ise büyük bir şereftir. Bundan dolayı esir
   olmamağa son dereceye kadar çabalamalıdır. Bir asker,ancak yaralanıp da tamamen dermandan kesilerek veya bütün kuvvetinisarfettiği ve vazifesini
   tamamen yaptığı halde kurtulmak çaresini bulamıyarak esir olursa mazur sayılır.
   Son kuvvetini ve kurşununu sarfetmeden evvel ve hele korkaklık yüzünden esir olan asker cumhuriyete ve yurda hıyanet etmiş sayılarak ağır
   surette cezalandırılır. Esaretten dönüşte her asker esir düşmekte kendisinin bir kusuru olmadığını ispata mecburdur.
   Madde 121 – Savaşta esir düşen asker silâhlı kuvvetlere girerken içtiğiand’ıasla hatırından çıkarmamalı ve kendisilâhlı kuvvetlerine ve yurduna
   zarar getirecek hiç bir haberi düşmana vermemelidir. Esir kendimemleketinin menfaati uğuruna icabında yalan söyliyebilir.
   Esir olan her askerin kendi silâhlı kuvvetlerine ve yurduna yardım etmiyeceğine ve memleketine bırakıldığı halde düşmana karşı hareket
   etmiyeceğine dair söz vermesi yasaktır.
   Madde 122 – Esaret halinde askerler rütbe ve mevki itibariyle daha büyük olan esir düşmüş âmir ve üstlerine eskisi gibi itaat etmeye ve saygı
   göstermeye,arkadaşları ile güzel geçinerek askerî terbiyeye aykırı hallerden sakınmağa ve hususiyle millî ve askerî onuru muhafazaya mecburdurlar.
   Her esir yurda dönüşte esaret zamanındaki hususi ve umumi hayatına dair hesap vermeğe mecbur olduğunu düşünerek hükümetin, milletin,
   yurdun onur ve menfaatlerini haiz olduğu rütbesinin haysiyetini her şeyden yüksek tutmağa her vakitten ziyade mecburdur.
   Madde 123 – Herhangi bir garnizonda muhtelif parçalara ayrılmış esir subaylardan her parçadakien rütbeli veya kıdemli subay esir garnizonları
   kumandanlığı tarafından grup kıdemlisi tâyin edilmiş olmasa dahi esaretten dönüşte Millî Savunma Bakanlığına takdim edilmek üzere kendi grubundaki
   subaylar hakkında not tutmağa mecburdur. Bu notlar üzerine kabahat ve suçlarıanlaşılanlar hakkında kanunimuamele yapılır.
   8 – Derneklerle münasebet
   Madde 124 – Askerlik kendi ülküsünden doğan hususiyle manevi değerleriyle başlı başına bir meslektir. Türk Silâhlı Kuvvetleri her türlü siyasi
   mülahaza ve tesirlerin üstündedir. Bundan ötürü Silâhlı Kuvvetler mensuplarının hükümet tarafından tasdikli veya tasdiksiz siyasi parti ve derneklere
   girmeleri ve bunların siyasi faaliyetleriyle münasebette bulunmaları ve her türlü siyasi gösteri, toplantı ve seçim işlerine karışmaları ve bu maksatla
   nutuk beyanat vermeleri ve makale yazmaları yasaktır.
   Madde 125 – Silâhlı Kuvvetler mensupları Millî Savunma Bakanlığınca tesbit olunarak Silâhlı Kuvvetlere yayınlanan listede adları yazılı siyasi
   olmıyan dernekler ile spor klüplerinin faal olmıyan üyeliklerine girebilirler. Girenler ve çıkanlar Millî Savunma Bakanlığına bildirilmek üzere yedi gün
   içinde en yakın âmirine yazılı ile bildirmeye mecburdur.
   Millî Savunma Bakanlığınca yayımlanan listede olmayan dernek ve kulüplere girmek yasaktır.
   (Değişik üçüncü fıkra:RG-26/12/2014-29217) Türk Silahlı Kuvvetlerimensupları kendi kıta, karargâh ve kurumları içinde amatör askerîspor
   kulüpleri kurabilir ve bu kulüplerde faaliyette bulunabilirler. Bu kulüplerin kurulmasına yönelik müracaatlar, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel
   Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Genelkurmay Başkanlığına doğrudan bağlı komutanlıklarca Genelkurmay Başkanlığına gönderilir. Uygun
   görülen spor kulübünün kurulması için teklif makamları tarafından ilgili makamlara müracaat edilir. Kurulan amatör spor kulüplerinde faaliyet gösteren
   Türk Silahlı Kuvvetlerimensuplarının asli hizmet ve vazifeleriniaksatmalarına müsaade edilmez. Bu kulüplerin kurulması, müracaat esasları, faaliyet ve
   denetimleri Genelkurmay Başkanlığınca hazırlanacak bir yönerge ile düzenlenir.
   (Değişik dördüncü fıkra:RG-26/12/2014-29217)Harp ve vazife malulleri ile gaziler tarafından rehabilitasyon amacıyla kurulan spor
   kulüpleri Türk Silahlı Kuvvetlerine ait spor tesislerinden istifade etmek maksadıyla bulundukları yerdeki Garnizon Komutanlıklarına müracaat ederler.
   Garnizon Komutanlıklarınca; garnizondakiaskerîspor tesislerinin durumu ve müracaatla ilgili bir değerlendirme ile birilikte müracaat evrakları doğrudan
   Genelkurmay Başkanlığına gönderilir. Genelkurmay Başkanlığınca izin verilen kulüpler, Garnizon Komutanlıklarınca belirlenen usul ve esaslara göre bu
   spor tesislerinden faydalanırlar.
   9 – Basınla münasebet ve askerî neşriyat
   Madde 126 – Silâhlı Kuvvetler mensupları, siyasi olan veya olmayan hiç bir gazetenin veya risalenin mes’ul müdürü ve baş yazarı ve haber
   vericisi olamazlar. (Resmîaskeri neşriyat için özel talimat uygulanır.)
   Madde 127 – Silâhlı Kuvvetler mensupları gazete ve risalelere iç ve dış siyaseti hakkında yazı yazamazlar. Hükümet ve askerlik aleyhinde
   tenkitte bulunamazlar gizli olan askerlik iş ve tertipleri hakkında neşriyat yapamazlar.
   Madde 128 – Silâhlı Kuvvetler mensupları siyaset hariç olmak üzere, münhasıran fenni, tarihi, iktisadi, içtimai, edebi bir zemin üzerinde gazete
   ve risalelere makaleler göndermekte ve aynımevzularda kitap yazmak ve kendi hesabına bastırmakta serbesttir.
   Fakat bu neşriyatta :
   a. Askerîmuamelâtı ifşa ve tenkit ve şahsiyatla uğraşmak yasaktır.
   b. Yalnız askerî makam ve mevkii itibariyle kendisince malûm olan resmî menba ve vesikalardan istifade suretiyle eser neşrini arzu edenler
   eserini yazmadan evvel Genelkurmay Başkanlığının müsaadesini almağa mecburdurlar. Bu gibi eserlerin (Resmî menba ve vesikalara nazaran
   yazılmıştır) kaydını havi olup olmıyacağını da Genelkurmay Başkanlığı tâyin ve emreder.
   c. Neşredilecek kitap veya makaleler gizli ve hizmete mahsus kitaplardan istifade suretiyle yazılmış veyahut askerî esrardan sayılacak hususları
   ihtiva etmiş bulunuyorsa, bunun basılması ve neşrinden evvel sahibinin silsileler yolu ile Genelkurmay Başkanlığına müracaatla eser veya makalesini
   tetkik ettirmesi ve neşrine müsaade alması lâzımdır.
   d. Askerîşahıslar müsaadesiz olarak basın, yayın organ ve mensuplarına hiç bir surette beyanat veremezler.
   Madde 129 – Her yazar eserinde ismi bulunsun bulunmasın, yazısından tamamen mesuldür.
   Madde 130 – Türk Silâhlı Kuvvetleri için yapılan kanunlar ve nizamnameler ile harb tarihi encümeni tarafından yazılan harb tarihleri ve gizli
   hizmete mahsus olan bütün askerî kitaplar (Resmî askeri neşriyat) adını alır. Bunların hazırlanması ve meydana getirilmesi askerî neşriyat talimatında
   yazılıdır.
   Madde 131 – Millî Savunma Bakanlığı tarafından Silâhlı Kuvvetler hesabına satın alınarak veya yazdırılarak veyahut yabancı dillerden
   çevirtilerek bastırılıp neşredilen eserlere (Resmî olmayan askerî neşriyat) adı verilir. Resmî olmayan askerî neşriyat muayyen zamanlarda çıkarılan
   askerîmecmua, risalelerle hizmete mahsus olmayan muhtelif askeri ve fenni kitaplardır.
   Madde 132 – Bütün muvazzaf, yedek subayların, askerî memurların ve astsubayların kendi hesaplarına doğrudan doğruya bastırılarak
   neşrettirecekleriaskerîeser ve makalelere (Özelaskerî neşriyat) adı verilir. Özelaskerî neşriyat, matbuat ve matbualar kanunu ile telif hakkı ve askerî
   kanunlara tabidir.
   10 – Selâmlama
   Madde 133 – Bir askerî veya bir kıt’ayı selâmlamak, o askerin veya o kıt’anın şahsiyetinde münderiç yüksek Türk Silâhlı Kuvvetlerini
   selâmlamak ve ona bağlılığı, sevgi ve saygıyı göstermek demektir. Buna karşılık her asker de askerî tavır, vaziyet ve kıyafetini her yerde ve kusursuz
   olarak muhafaza etmelidir.
   Madde 134 – Astlar, üstlerden evvel selâm vermeye mecburdurlar. Aynı rütbede olanlar veya birbirinin rütbesini tefrik edemiyenler birbirini
   beklemeden selâmlarlar. Üstüne selâm vermemek cezaimuciptir.
   Madde 135 – Selâmlama, rütbe ve makam farkı olmıyarak her asker tarafından bütün bir ciddiyet ve hürmetle tam olarak yapılır. Selâmlamada
   hareketleri usulden aykırı yapmak, laubalilik göstermek, eli yarım ve ağır kaldırmak, sol eli cepte bulundurmak, sağ elde bir şey bulundurarak sol el ile
   selâmlamak, selâmlarken baş ve gözle başka tarafa bakmak yasaktır.
   Madde 136 – Selâmlama her yerde ve her zaman yapılır, görmemek mazaret teşkiletmez.
   Madde 137 – Selâmlama el ve baş ile (Gözler başla beraber), yalnız baş ile, kılıç, boru… ilâh. ile olur.
   a. El ve baş ile selâmlama, baş açık değil iken ve sağ el boş iken yapılır. Yapılış tarzışudur :
   Üstü selâmlıyacak ast, dururken hazırol vaziyeti aldıktan sonra (Yürürken uygun adıma geçerek ve sol kolu sallamıyarak) başını selâmlıyacağı
   zata çevirmekle beraber sağ elini (Dört parmak bitişik, baş parmak bitişik, baş parmak ucu şahadet parmağın ikinci boğumu üzerine ve el hafifçe bükük
   avuç içi yere dönük ve cepheden görünmiyecek şekilde sağ kaşın hizasında şapkanın güneşliği kenarına gelecek surette sertçe kaldırır, göz selâmlanan
   zatın gözüne bakar, bakışta canlı ve tatlı olur. Ve omuz dirsek tabii vaziyette bulunur. Elselâmlanan zatı geçince aynısertlikle indirilir.
   Üstler de astlarınıciddi bir vaziyette ve tam olarak selâmlarlar.
   b) (Değişik: RG-24/04/1997-22969) Yalnız baş ile selamlamak:
   Umumiyetle baş açık iken veya tüfekli veyahut her ikielmeşgul iken yapılır. Yapılış tarzışöyledir: Subaylar,askerimemurlar,astsubaylar,askeri
   öğrenciler,erbaş ve erler durur veya yürürken üst veya astlarını, başlarını hafifçe ileri doğru eğerek selamlarlar. Vücut bükülmez.
   Diğer tür selamlamalar Yanaşık Düzen ve Merasim Talimnamesine göre olur. Başı açık olarak veya elinde tüfek olduğu halde üst’ün huzuruna
   giren her subay, askeri memur, astsubay, askeri öğrenciler, erbaş ve erler üst’üne münasip bir mesafe ile (Ortalama üç adım) karşısında muntazam bir
   duruş yaparak esas vaziyetinialdıktan sonra başını hafifçe ileriye eğmek suretiyle selamlarlar, vücut eğilmez.
   c. Kılıç, boru ve saire ile selâm : Her sınıfa mahsus merasim talimatnamesindeki esaslara göre yapılır. Kep giyildiği zaman sağ elin şehadet
   parmağının ucu sağ kaşın sağ ucu üzerine gelecek surette selâm verilir.
   d. Yürürken selâmlama:
   (1)
2. Tam karşılıklı gelişlerde selâmlama; selâmlanacak olana altıadım kala başlar, selâmlanan bir adım geçilince biter.
3. Aynı istikamette yürüyen bir ast, üstünün yanından geçerken selâmlamaya üste bir adım kala başlar, selâmlanan bir adım geçilince biter.
   Madde 138 – Muhtelif vaziyetlerin her birinde selâmlamanın nasıl yapılacağıaşağıda yazılıdır:
   a. Yürürken durup cephe alarak : Cumhurbaşkanına, sancağa ve memleketimiziziyaret eden Devlet Başkanlarına ve sancaklarına ve cenazeye
   karşı yapılır.
   Yapılış tarzı : Ast yürürken üstün gelmekte olduğu istikamete doğru yapacağı sert bir dönüşü mütaakıp esas duruşta ve silâhlı veya silâhsız
   bulunduğuna göre 137 ncimadde gereğince üstü selâmlar.
   b. Sokaktan geçen ast bir gazinoda camekân önünde bir üstün oturduğunu görürse el ile selâmlıyarak geçer.
   c. Devriye ve nöbetçi iken :
   Şehir ve kasabalarda dolaştırılan devriyeler ile kışla ve askerî binaların kapılarına ve diğer noktalara dikilmiş olan nöbetçiler umumiyetle selâm
   verirler.
   d. Araba, otomobil, tren, tramvay, sandal, vapur gibi nakil vasıtaları içinde bulunurken veya at üzerinde iken bu vasıtalardan biri içinde bulunanla
   yerde duran veya yürüyen askerler arasında selâmlama yukarıdaki kaidelere göre yapılır. Ancak, hareket halinde veya dururken ayağa kalkmak imkânı
   olmıyan araba, otomobil ve sandal gibiaraçlarda kalkmadan selâmlaşırlar.
   Erbaş ve erler tüfekli ise tüfeğini iki bacağıarasına kor ve namluyu sağ omuzuna dayar ve sağ eli ile tüfeğini tabii bir surette tutarak başıâmire
   çevirerek selâm verir.
   Araba veya otomobilde erbaş ve erlere şifahiemir verildiğizaman bunlar dururken araba veya motörlü araçtan inerek emri telâkkiederler.
   e. Hayvan üzerinde süratli veya yayada koşarak giderken atlı erbaş ve erler hayvan üzerinde (Tüfekli veya tüfeksiz olsun) el ve baş ile selâm
   verir. Yürüyüş süratini azaltmasında mahsur olmıyan hallerde üste tesadüfte bu sürat âdi yürüyüşe indirilir. Ve üst geçildikten sonra eski yürüyüşe
   geçilir. Üst refakatinde giden ast, üstünün yürüyüş süratine tabi bulunur. Şehir ve kasabalar içinde mecburiyet olmadıkça süratli veya dörtnal yürümek
   yasaktır.
   Mızraklı veya kılıç çekmiş olan erbaş veya erler yalnız başla selâm verirler.
   f. Ulaştırma araçları kullananlar : Bu gibiaraçların doğru ve tehlikesiz sevk edilmeleri için kendi talimatnamelerinin tesbit ettiği vaziyette bulunur.
   Yalnız askerî vaziyet alırlar, el ile selâm vermez ve baş çevirmezler. Bu araçları sevk edenlere usulü veçhile selâm verilir. Hayvanın dizginini elle
   tutarak sevk eden mekkâreciler ve yedek hayvan sevk eden atlılar yalnız başla selâmlarlar. Serbest giden hayvanları geriden takip eden mekkâreciler
   tüfekli veya tüfeksiz olduklarına göre selâm verirler. (Yedekçiler dipçik solda bulunacak veçhile tüfeklerini arkalarına asarlar ve bu halde el ile
   selâmlarlar.)
   g. Gezintimahallerinde bulunurken :
   Umumi salonlarda, küçük bahçelerde kısa fasılalarla birçok kere tesadüflerde bir defa selâmlaşılır. Mütaakıp tesadüflerde astlar saygılı vaziyet
   takınmağa itina ederler.
   h. Gayri resmî vaziyette bulunurken :
   Ceketsiz, ayağıçıplak, çamaşır yıkarken ve buna benzer vaziyetlerde iken üst gelirse veya geçerse, şapka ve kundurayı giymekle ve diğer buna
   benzer noksanları ikmale çalışmakla vakit kaybedilmiyerek çabuk ayağa kalkılır ve üst o vaziyette hazırol vaziyetialınarak selâmlanır.
   Talim arasındaki istirahatlerde ve molalarda üst geçerken selâm verilmez, yalnız kıt’anın kumandanı üstü karşılayarak selâmlar ve kıt’ası hakkında
   malûmat verir.
   İstirahatte bulunan kimseye üst bir sözde bulunursa söze maruz olan ast derhalayağa kalkarak selâmlar ve cevap verir.
   i. Bir kumanda altında olmıyarak grup halinde yürürken veya dururken her asker ayrıayrıselâm verirler.
   j. Kıt’a halinde iken :
   (1) Silâhlı veya silâhsız bir kıt’ayı sevk eden astsubay, erbaş veya er ise tesadüf edecekleri bilûmum subaylara, subay ise bir derece ve daha
   yukarı rütbedeki subaylara kıt’aca selâm verirler. Pek çok üstlere tesadüf edilen büyük garnizonlarda yalnız kıt’ayı sevk edenlerin selâm vermeleri
   kâfidir.
   (2) Kıt’ayı sevkeden subay el ile kılıç çekmiş ise kılıç ile selâmlar. Kıt’ayı sevkeden veya kıt’a içinde bulunan erbaşlar tüfekli iseler erler gibi
   selâm verirler. Kıt’ayısevkeden erbaş veya erler tüfeksizise el ile selâmlarlar.
   (3) Geçit resimlerinde selâmın iadesi yalnız kendisine karşı merasim yapılan zata aittir. Ancak, sancak geçerken geçit resmi mevkiinde bulunan
   herkes selâmlar.
   (4) Tatbikat ve manevralara giderken ve gelirken veya harb yürüyüşlerinde, üstler yürüyüş kabiliyet ve intizamını teftiş maksadı ile yol kenarında
   durarak kıt’aları gözden geçirirler. Böyle bir halde kıt’a uygun adıma geçirilmez. Müsaade ile açılmış olan yakalar kapanmaz ve tüfekler nasıl
   tutuluyorsa öylece kalır. Erler şarkı söylüyorlarsa devam olunur. Bu halde üstün önünden geçen her erbaş üste usulü veçhile bakar, sigara içenler
   sigaralarınıavuç içinde saklarlar.
   (5) Şehir haricinde yürüyüş halinde bulunan kıt’aların kumandanı tesadüf edeceği üstü kendisiselâmlıyarak icabeden malûmatı verir.
   (6) Kıt’a subay komutasında olmayan karakol kıt’asının ve nöbetçilerinin önünden geçerken yalnız kıt’anın kumandanı karakol kıtasını ve nöbetçi
   subayıselâmlar.
   Subay Kumandasında bir karakol kıt’asının önünden geçilirken karakol kıt’ası kıt’aca selâmlanır.
   k. İstiklâlmarşı dinlenirken :
   Marş her yerde ve daima durularak selâm vaziyetinde dinlenir.
   (1) Kıt’alar İstiklâl Marşını, St. 22 – 5 Talimatnamesindekiselâm vaziyetinde dinlerler.
   (2) Kıt’a haricindeki Silâhlı Kuvvetler mensupları Marş bitinceye kadar el ile selâmlarlar.
   (3) Başaçık olarak bulunulan yerlerde Marş esas duruşda dinlenir ve marş bitinceye kadar bu vaziyet muhafaza edilir.
   (4) Yabancı devletlerin millîmarşları hakkında da aynısuretle hareket edilir.
   l. Bayrak çekilir ve indirilirken :
   Gemilere veya resmi binalara merasimle bayrak çekilir ve indirilir. Bayrağın çekilmesi ve indirilmesi esnasında veya tören geçişlerinde bunu
   gören her şahıs, olduğu yerde durarak ve cephe alarak durumuna göre bayrağı tüfekle, kılıçla,elle veya esas duruşta selamlar.
   (1)
   Madde 139 – Konferans salonu, gazino, kütüphane, dershane ve yemekhane gibi mahallere başaçık olarak girilir ve mukabele edilmesi
   beklenilmiyerek heyeti umumiye selâmlanır. Dışarıya çıkarken de aynı veçhile selâmlanır. Bir üstün yanına veya yukarıda yazılı umumi yerlerden birine
   şapka dışarıda bırakılmayarak girilecek olursa, şapka, iç tarafı vücuda dönük ve güneşliği aşağıda olarak sol el ile güneşlikten tutulmuş olduğu halde
   elde bulunarak üst veya mevcut subaylar başla selâmlanır.
   Madde 140 – Gazinolarda camekân önünde oturan ast dışarda bir üst’ün geçtiğini görürse toparlanarak başla selâm verir. Sokaktan geçen ast
   bir gazinoda camekân önünde bir üst’ün oturduğunu görürse el ile selâmlıyarak geçer.
   Madde 141 – Umumimahallere, vapur, tren, tramvay gibi ulaştırma vasıtalarına girildiğizaman oradakiaskerler giren tarafından selâmlanır.
   Madde 142 – Bir subay grubu diğer bir subay grubuna veya bir subay grubu tek bir subaya tesadüfünde bütün subaylar ayrıayrı selâm verirler.
   Astsubaylar da subaylar gibi hareket ederler. Erbaş ve erlerin selâmınısubay veya astsubaylardan en kıdemlisi iade eder.
   Madde 143 – Ast, üst’e her yerde yol vermeğe ve umumi ulaştırma vasıtaları içinde yer vermeğe ve kolaylık göstermeğe çalışır. Bunun için
   mümkün oldukça yerin ve yolun müsait kısmı üste terk edilmelidir. Merdivenler ve dar geçitler gibi yerlerde astlar durarak üstlerini selâmlar ve yol
   verirler.
   Madde 144 – Selâm gecikmiş bile olsa yapılır ve asla sarfınazar edilmez.
   Madde 145 – Sivil giyinmiş subaylar,askerîmemur ve astsubaylar tanıdıkları üstlerine şapkalarını tamamen kaldırmak suretiyle, başıaçık olanlar
   da başla selâm vermeye mecburdurlar.
   (1)
   Madde 146 – Üniformalıastlar sivil giyinmiş üstlerinde tesadüf ettiklerinde onlarıselâmlarlar.
   Madde 147 – Bir elinde eşya bulunanlar,eşyayısoleline alarak sağ elleriyle ve ikielinde de eşya bulunanlar başları ile selâm verirler.
   Madde 148 – Bir koridorda veya salonda baş açık dururken subay, askerî memur ve astsubaylarla öğrenciler arasında selâmlaşma yalnız başın
   göğse doğru eğilmesiyle olur. Kışla, ordugâh koridoru, pavyon içerisi gibi kısa mesafelerde tüfek elde olarak yüründüğü sırada üste tesadüf olunduğu
   takdirde yanaşık düzen ve merasim talimatnamesindekiesaslar dahilinde selâm verilir.
   Madde 149 – Merasim elbisesiyle iştirak edilecek kutlama ve resmî kabullerde subaylar şapka, kılıçla beraber sol ellerinde (Şapka içi vücuda
   dönük, viziyeri aşağıya gelmek ve viziyerden tutulmak suretiyle) eldivenli (Sol el eldivenli ve sağ eldiven sol elde) olmak üzere kapalı merasim yerine
   girerler.
   Merasim elbisesi giymeyi icap ettiren ziyafetlerde subaylar şapka ve kılıçlarını mahalli mahsusa bırakırlar. Bu takdirde kılıç kulaklıkları da
   kemerden çıkarılarak kılıç ile beraber bırakılır.
   Madde 150 – Amirin huzurunda bir emir veya talimat telâkki eden bir ast derhal esas duruşa geçer. Amirin müsaadesine kadar esas duruşunu
   muhafaza eder.
   Madde 151 – Selâm vermiyecek olanlar :
   a. Mahsup,esir ve tutuk muhafızları.
   b. Muharebe vazifesialan nöbetçi, devriye ve gözcüler.
   c. Selâm veremiyecek kadar hasta ve yaralı olanlar.
   d. Cenaze merasiminde bulunanlar.
   e. Silâh ve cephane nakli ile meşgul kıt’alar (Bunların yalnız kumandanlarıselâm verirler.)
   Madde 152 – Muharebe meydanlarında düşmanın ateş ve nazarıaltında vazife ve vaziyetin müşaade ettiği derecede selâmlaşılır.
   Madde 153 – Emniyet için cephanelik, yol, mahzen, ambar, kiler, ceza evi ve bunlara benzer mahallere konulan emniyet nöbetçileri üstlerini
   görünce esas duruşa geçerler.
   Madde 154 – Hükümet dairelerinde mülkiye memurlarının önüne giden erbaş ve erler üstlerine karşı yaptıkları gibiselâm verirler.
   Madde 155 – Kahve, gazino, sinema ve sair buna benzer umumi yerlerde bulunurken subay, askerî memur ve astsubaylar içeriye girince kahve
   küçük ise erbaş ve erlerin hepsi birden, büyük ise üst önlerinden geçerken kalkarak, her biriesas duruşta başları ile üstü selâmlarlar.
   Madde 156 – Üniformalı, yabancısilâhlı kuvvetler mensupları kendisubaylarımız gibiselâmlanır.
   D- GARNİZON KUMANDANLIĞI
   1 – Garnizon kumandanlığının hududu
   Madde 157 – Garnizon kumandanlıklarının hudutlarıaşağıdakişekilde tâyin ve tesbit olunur:
   a ) (Değişik: RG-29/09/2004-25598)Garnizon komutanlıklarının hudutları, büyükşehir belediyesi, büyükşehir belediyesi içindeki ilçe
   belediyeleri veya diğer statüdeki belediye sınırları ve bu mahaller içinde bulunan askerî kıt’a ve kurumların görev ve konuş durumu ile özellikleri dikkate
   alınarak, Genelkurmay Başkanlığı tarafından garnizon komutanı olarak belirlenen komutanın önerilerine istinaden kuvvet komutanlıkları, Jandarma
   Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından tespit edilerek Genelkurmay Başkanlığının onayına sunulur. Değişiklik gerektiğinde aynı
   şekilde hareket edilir. Tespit edilen garnizon hudutları haritada gösterilir.
   b. Aynı garnizonda muhtelif kuvvetlere mensup tümen ve daha üst (Deniz ve Havada eşidi) birlikler mevcut olduğu takdirde bu birlik
   kumandanları kendi kuvvetlerine ait aynı bölgede bulunan ast birlik ve kurumlar üzerinde (Kuvvet bölge kumandanı) sıfatı ile garnizon kumandanlarının
   haiz oldukları yetkilere sahip olup garnizon hizmetlerinin ifasından garnizon kumandanına karşısorumludur.
   2 – Garnizon kumandanının vazifeleri
   Madde 158 – Garnizon kumandanının vazifelerinin esaslarışunlardır:
   1 – Garnizondakiaskerî kıta ve kurumların disiplin ve maneviyatınımükemmel bir halde bulunduracak tedbirler almak.
   2 – Garnizon hudutları dâhilinde daimî veya geçici olarak bulunan birlik, kurum ve personelin idari ve lojistik desteğini sağlamakla sorumludur. Bu
   maksatla, garnizondaki birlik ve kurumların desteklenmesinde vazifeli mevcut idari ve lojistik birlik ve kurumlar, geçici olarak garnizon kumandanlığı
   emrine verilebilirler.
   3 – Talim, eğitim ve toplanma yerlerini, deniz ve nehirlerde yıkanacak mahalleri kıtalar arasında taksim etmek, atış ve tahrip işlerinin yerlerini ve
   zamanlarınımünasip vasıtalarla halka ilân için Hükümet makamlarına ve belediyeye haber vermek.
   4 – Mühimmat, silâh,cephane ve malzeme depolarının emniyetine itina etmek.
   5 – Yangına karşı müşterek tedbirlerin alınmasını temin etmek ve garnizonun muhtelif mevkilerindeki yangın alât ve edavatının ve tertibatının
   yolunda olup olmadığını kontroletmek.
   6 – Kışlaların ve askerîmezarlıkların,âbidelerin ve askerî tesislerin iyi bir halde bulundurulmasına bakmak.
   7 – Uçak ve harb gemileri taarruzlarına karşı korunma tedbirlerialmak.
   8 – Garnizonda askerliğe dokunur propaganda mahiyetinde görülen kötü sözlerin çıktığı yerleriaraştırmak ve kanuni takibatta bulunmak.
   9 – Bayramlarda ve şenliklerde icabeden askerî kuvvetleri tertip etmek.
   10 – Yangın, deprem, su basması ve bulaşıcı hastalıklar gibi hallerde halka, mümkün olan yardımlarda bulunmak.
   11 – İsyan, ihtilâl gibi hallerde hususi kanuna göre icabeden kuvvetlerle Hükümete yardım etmek.
   12 – Örfi idare ilânında özel kanuna göre tertipler almak.
   Madde 159 – Garnizon kumandanları ihtilâl, isyan ve bu gibi mühim ve acele olayları kendiâmirleri ile beraber doğruca Millî Savunma Bakanlığı
   ve Genelkurmay Başkanlığına da en seri vasıta ile bildirirler.
   Madde 160 – Garnizon kumandanlıklarında, o garnizon dâhilindeki bütün kıtaların teşkilâtı içinde oturdukları kışla, karakol… ve sairenin yerleri,
   isimleri şehirde oturan silâhlı kuvvetlere mensup bütün subay, askerî memur ve astsubayların kendisi o şehirde bulunmayan muvazzaf subaylarla askerî
   memurlar ve astsubay ailelerinin adreslerini bulundurur.
   Madde 161 – İzinle, memuriyetle veya diğer sebeplerle harice gidenler veya hariçten gelenler ve şehirden göç edenler hakkında garnizon
   kumandanlarımükemmel bilgiye sahip olurlar.
   (Uçuş vazifesiyle garnizondan ayrılan ve gelenler bunların haricindedir.)
   Her garnizonda, orada bulunan Silâhlı Kuvvetler mensuplarının hareketlerini gösteren ve yeni geleceklere lâzım olacak bilgiyi veren bir garnizon
   talimatı bulunur ve gelen askerlere bildirilir.
   Madde 162 – Yukarıdaki iki maddede, yazılı işlerin iyi görülebilmesi için şehir ve kısımlarının haritası ve bu harita üzerinde muhabere
   vasıtalarının nevileri, umumi kurumların ve her nevisivil teşkilâtın ve özel kurumların yerleri tesbit edilir.
   Madde 163 – Şehirde velisi bulunmayan muvazzaf ve emekli subay, askerî memur ve astsubayların ailelerine ve bunların dul ve yetimlerine
   müracaat vukuunda mümkün olabilecek yardım ve kolaylık gösterilir.
   Madde 164 – Garnizon kumandanları Silâhlı Kuvvetler mensuplarının çarşı ve pazarda erzak,eşya satmalarını,erbaş ve erlerin şehirde vesikasız
   dolaşmalarını, atlıların lüzumsuz yere süratle yürümelerini mekkârelerin semerler üzerine binmelerini, geliş ve geçişi zorlaştıracak surette caddelere
   yığılmalarını, binek ve yük otomobilleriyle motosiklet ve sair askerî ulaştırma vasıtalarının belediye ve trafik talimatı haricinde hareket ve süratte
   bulunmalarınımeneder.
   Madde 165 – Garnizon kumandanları askerî disiplin bakımından şehrin bütün yolları ile toplantı, gezinti ve eğlenti yerlerini, otelleri ve hanları
   tetkik ettirirler.
   Madde 166 – Kıta ve kurumların her cins askeri ulaştırma vasıtalarının nizami kullanma şeklinden başka surette kullanılmasına mâni olurlar.
   Madde 167 – Garnizon kumandanları Silâhlı Kuvvetler mensuplarının dışarda kıyafet kararnamesine uygun olarak giyinmiş bulunmalarını kontrol
   ve kararname ahkâmını tatbik ederler.
   Ulusal bayramlarda askerî elbise giymelerine müsaade edilen emekli subay, askerî memur, astsubaylardan başka Silâhlı Kuvvetler mensubu
   olmadıkları halde askerîelbise giyenleri derhal giymekten meneder ve bunların suçlarının derecesine göre haklarında lâzım gelen kanuni işlemi yaparlar.
   Madde 168 – Şehir ve civarında girilmesi yasak edilmiş ve gizli bulunması lâzım gelen askerî bina ve ikametgâhların ve herhangi bir askerî
   kıtanın ve askerî hareketlerin ve silâhların sivillerce filimlerinin ve fotoğraflarının alınmasını men ederler ve bu gibileri derhal zabıta kuvvetlerine haber
   vererek hüviyetlerini tahkik ettirirler ve haklarında takibatta bulunurlar.
   Casusluğundan şüphe edilenler bulunursa şüpheli hal ve hareketleri zabıta kuvvetlerine haber verilerek müştereken gözetlenir ve takip edilir. Bu
   gibilerin hüviyetleriaskerîmakamlara da bildirilir. Suçüstü halinde casusluğu görülenler tevkif ve vak’a raporu ile mahallî hükümete teslim olunur.
   Madde 169 – Garnizon kumandaları bütün Silâhlı Kuvvetler mensuplarının silâhla veya silâhsız meydana getirecekleri suçlara karşı mâni tedbir
   alırlar. Silâhlı kuvvetlerin onuru, haysiyeti ve mevcudiyeti aleyhine vâkı olacak bozguncu hareketlerin teşvik ve tertipçilerini bir taraftan men, takip ve
   tevkif eder, diğer taraftan bunların kendiâmirlerine keyfiyeti haber verirler.
   Madde 170 – Dıştan bozguncu harekette bulunanlar hakkında garnizon kumandanları hükümet makamlarının dikkat nazarlarını celbeder ve
   şehirde bu gibi fesatların umumi bir şekilalacağıanlaşılırsa gerekli tedbirler alarak üstlerine bildirirler.
   Madde 171 – Garnizon kumandanları, garnizona özel müsaade ile gelen üniformalı ecnebi subaylardan mensup oldukları silâhlı kuvvetlerdeki
   hüviyetleri, ne maksat veya memuriyetle seyahat ettikleri hakkında şifahimalûmat alırlar ve bunlara müracaatlarında icabeden yardımları yaparlar.
   Madde 172- (Değişik: RG-29/09/2004-25598)
   Sabit jandarma ve sahil güvenlik birlik komutanları, garnizon komutanı sıfatıyla, sivil makamlarla vâki münasebetlerinde tamamen askerî
   hükümlere tâbidirler ve bu sıfatla mülkiye âmirleri tarafından kendilerinin inzibatî vazifelerine müdahalede bulunulmaz ve bu şekilde vazifelerini
   yapmaktan men edilemez.
   3 – Merkez kumandanlıkları
   Madde 173 – Garnizon kumandanları, garnizondaki disiplinin temini için Türk Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Kanununun 91 inci maddesine göre
   doğrudan doğruya kendisine bağlı olmak üzere garnizondaki kıt’a subaylarından birini merkez kumandanı olarak tâyin ve disipline ait işlerin takibini bu
   subaya tevdiedebilirler.
   Küçük garnizonlarda bu maksat için yalnız bir inzibat subayı kâfi gelebilir.
   Garnizon tarifinin haricinde kalan mevkilerdeki garnizon kumandanlığı vazifesini yapmakla mükellef olan askerî kurumlar âmiri mevkideki disiplin
   işleri için bir inzibat subayı tâyinine kurumun kadrosu müsait değilse mevkiin disiplin işlerini doğrudan doğruya takip etmekle vazifelidir.
   Madde 174 – Merkez kumandanı, tâyin edilen subayın emrine gene o garnizondaki kıt’alardan lüzumu kadar subay,astsubay,erbaş ve er verilir.
   Bunların bu hizmete elverişli olanlardan seçilmesine dikkat edilir.
   Merkez kumandanları garnizon kumandanlığı ile o mevkie göre hazırlanacak talimata göre vazife görürler.
   Ankara ve İstanbul gibi büyük garnizonlardaki merkez kumandanlıkları müstakil kadrolarına göre teşekkül ederler. Ve bulundukları yerdeki
   garnizon kumandanlığına bağlı olurlar.
   E- KIŞLALARDA, KONAK VE ORDUGAHLARDA KUMANDANLIK
   1 – Kışla, konak ve ordugâh kumandanlarının vazifeleri
   Madde 175 – Kışla, konak ve ordugâhın birlikler arasında taksimi bu husus daha yukarı makam tarafından yapılmamışsa her birliğin ihtiyacı ve
   birbirleriyle olan münasebetleri gözönünde bulundurularak (gözetilerek) kumandan tarafından yapılır.
   Madde 176 – Her birlik kumandanı kışlanın, konak veya ordugâhın kendi birliğine ait kısmında, kanun ve nizamlarla tâyin edilen hususların
   tamamı ile yapılmasından mesuldür. Kumandan da bu hususlara nezaret ve takip eder. Hiçbir birliğe verilmeyen, taksimden dışarı kalmış kısımların iyi
   muhafazası için kumandanlıkça ayrıca tedbirler alınır.
   Madde 177 – Kumandan, birliklerin toplanma yerlerini ve bunların hudutlarınıayırır ve birliklere bildirir. Kışla, konak ve ordugâhlarda bulunması
   iktiza eden tertip ve tesislerin kanun ve nizamlara uygun bulunmasını temin ve takip eder. Emniyet, intizam ve disiplin bakımından icabeden tedbirleri
   alır. Kışla, konak ve ordugâhlar civarında asayiş ve sükûneti bozacak vakalar zuhurunda karşılayıcı tedbirler almakla beraber bunları garnizon
   kumandanlığına ve mahallî hükümete derhal bildirir.
   Madde 178 – Yasak edilmiş evrak ve risalelerin ve propaganda vasıtalarının veya askerlik için zararlı görülen şeylerin kışla, konak ve
   ordugâhlara sokulmamasını ve şüphelişahısların askerlerle temas ettirilmemesini temin ve kontroleder.
   Madde 179 – Her kışlada, konak ve ordugâhlarda bunların büyüklüğü ile münasebeti ve ihtiyaca yetecek yangın söndürme alet ve vasıtaları
   bulunur. Kumandan ve kurum âmirleri soba borulariyle ocak va bacaların temiz olup olmadığını ve varsa elektrik tesisatını vakit vakit kontrol ettirir.
   Yangın söndürme vasıtalarının lüzumunda çarçabuk ele geçecek ve işleyecek veçhile hazır ve kullanılabilecek bir halde olmasını temin eder. Bunların
   kullanma usullerine dair alâkalı personele dersler verdirir ve lüzum gördükçe kendisi veyahut nöbetçi heyeti vasıtasiyle yangın işareti verdirerek
   söndürme vasıtalarının işleyip işlemediğini, yolunda kullanılıp kullanılmadığını muayene eder ve bir yangının parlamasından evvel ve yangın esnasında
   revirlerde bulunacak hasta erbaş ve erleri silâh, eşya, teçhizat ve hayvanların kurtarılması tarzları ve umumiyetle yapılacak işleri mufassal bir
   talimatla tesbit ve bu talimatı çerçeveli levhalar içine nizam karakoluna ve kışlanın göze görünür başka başka yerlerine astırır. Bu talimatta bir yangın
   vukuunda kışla dahilindekimuhtelif birliklerden her birinin yapacakları işler sarih olarak belliedilir.
   Madde 180 – Kışla, konak ve ordugâhlarda askerler arasında emniyeti bozacak veya disiplini gevşetecek hareketlerin vaktinde ve derhal haber
   almakla ve genişlemesine meydan vermeden emniyet ve disiplini iade ve muhafaza etmekle vazifelidir.
   Madde 181 – Hangarlarda, garajlarda, tamirhanelerde, akaryakıt tevzi yerlerinde, çatı aralarında, yem, ot ve saman ambarlarında, ahırlarda,
   hülâsa kolaylıkla ateş alabilecek maddelerin bulunduğu yerlerde sigara içmek, çakmak çakmak, muhafazasız mum veya lâmba ile dolaşmak ve kışlanın
   içinde kolaylıkla ateş alabilecek maddeler bulundurmak yasaktır.
   Madde 182 – Yangın halinde önce, kurtarılacak değerli eşyaların ve kâğıtların muhafazaları üzerine muhafazanın büyüklüğü ile mütenasip ve
   göze çarpacak büyüklükte kırmızı renk üzerinde beyaz boya ile (Yangından ilk önce kurtarılacaktır) yazılıetiketler yapıştırılmalıdır.
   Madde 183 – Yangın çıkarsa, yangını ilk gören tarafından münasip yerlerde konmuş alarm düdüğü ile çanla veya çok ses verici madenlerden
   levhalara hemen yanıbaşında bulunacak tokmakla sık sık vurularak derhal ilân olunur. Bunun üzerine nizam karakolu da hemen yangın borusu çaldırır
   ve mahallî itfaiyesine en çabuk vasıta ile haber verir, itfaiye gelinceye kadar yangının büyümesine mâni olmak için en büyük rütbeli nöbetçi subayının
   emrialtında olarak mevcut bütün vasıtalar kullanılır. Nöbetçisubayıaynızamanda yangını; kışla, merkez ve garnizon kumandanlıklarına en çabuk vasıta
   ile bildirir. İtfaiye gelir gelmez yangının söndürülmesi tamamen bunlara bırakılır, fakat alacakları tertiplerin yapılmasını kolaylaştırmak için istiyecekleri
   bütün yardım derhal yapılır.
   Madde 184 – Kışla ve konak kapıları, koridorlar, helâlar karanlık bastığından itibaren bütün gece aydınlatılır.
   Madde 185 – Kışlanın ve konakların koğuş, oda ve koridorlarında yapıyı sarsacak eğitimler yapılmamalıdır. Odun kırma ve saire gibi işler ancak
   avluda yapılabilir.
   Pencereler açıldığızaman çengellerinden iliştirilmeli ve sertçe rüzgâr estiğimüddetçe kapalı tutulmalıdır.
   Kışlanın; konak ve ordugâhların gerek içerisinde ve gerek dışında ve eğitim alanında temizliğe çok ehemmiyet verilir.
   Süprüntü, kül ve fışkının ve kullanılmıyacak ot, saman gibi şeylerin yalnız gösterilen yere atılması caiz olup oradan da muayyen bir vakitte
   kaldırılması veya yakılması lâzımdır.
   Yazı işlerine ait olup dosyalarda saklanmasına lüzum olmayan muameleli kâğıtlar okunmıyacak derecede yırtıldıktan sonra sepetlere atılır ve bu
   kâğıtlar günün muayyen bir saatinde nöbetçisubaylarının nezaretialtında yakılır.
   Madde 186 – İçilecek suyun iyiliğine, saflığına mütemadiyen dikkat olunmalı, terkibinde sıhhate zarar verecek maddelerin bulunup bulunmadığı
   sık sık muayene ettirilmeli ve hangilerinin içileceği ve hangilerinin içilmiyeceği levhalarla işaret edilmelidir.
   Madde 187 – Bulaşıcı hastalıklar baş gösterince hastalığın önünü almak ve hastalığı kırmak için derhal tabib ve veterinerler tarafından lüzum
   gösterilecek tedbirler alınır. Verilecek rapor üzerine bulaşık eşya yakılır ve icap eden yer ve eşya dahil dezenfekte edilir.
   Madde 188 – ABC silâhlarının tesirlerine karşı gerekli tedbirler alır, bunlara ait talimatlar yapılarak muhtelif yerlere asılır. Ve bu konuda
   personele sık sık dersler verilerek tedbirleri öğretilir.
   Madde 189 – Mevcut aydınlatma ve ısıtma vasıtalarının ve bunlara ait teferruatın, paratonerlerin, telli ve telsiz muhabere vasıtalarının daima iyi
   ve işe yarıyacak bir halde bulunmasına dikkat edilir.
   Madde 190 – Kışla, konak ve ordugâhlarda birden ziyade kapu varsa nizam karakolunun bulunduğu kapudan başkası yat borusunda kapanır ve
   kalk borusunda açılır. Pavyon usulü kışlalarda personelin giriş çıkması için yalnız bir kapı lüzumunda açık bırakılır.
   Silâh, araç, hayvanların ve sairenin girip çıkması için de varsa başka bir kapu gösterilir ve bu kapı ancak hizmet zamanlarında açtırılır ve
   kapattırılır.
   Madde 191 – Kapıda nizam karakol kumandanının emrinde olmak üzere bir onbaşı bulunur, bunun vazifelerişunlardır:
   a. Resmîevrak çantasını taşıyan erlerden başka kışladan dışarıçıkmak isteyecek erbaş ve erlerin hizmet ve seyis erlerinin birlik kumandanlığınca
   tasdikli vesikaları olup olmadığınıaraştırmak, vesikaları olmıyanları nizam karakol kumandanlığına getirmek;
   b. Şahsen tanımadığı yani kışlaya mensup olmayan subay, askerî memur ve astsubaylardan kışlaya girmek istiyenleri ona refakat ederek nizam
   karakolu kumandanı yanına götürmek;
   c. Askerî ikametgâhlara gelen sivilşahısların hüviyetleri ile ziyaret sebeplerinisormak ve nizam karakol kumandanına haber vermek,
   d. Birliğe mensup ve kendisince tanınan subaylarla birlikte gelecek sivilleri nizam karakolu kumandanına bildirmek.
   Madde 192 – Kışlalarda ziyaret kabul olunabilir. Ancak, ziyaret saati ve müddeti hizmete ve disipline zarar getirmemek şartı ile kumandan
   tarafından tesbit olunur. Ziyaretler nizam karakol kumandanına müracaatla ve onun bilgisi altında yapılır. Erbaş ve er ziyaretçileri, muayyen saatlerde
   nizamiye yakınında ziyaret için ayrılan kapalı bir yerde görüşebilir. Subaylar, askerî memur ve astsubaylar ziyaretçilerini nizam karakolu yanında
   hazırlanmış bulunan odada kabulederler.
   Madde 193 – Kışla, konak ve ordugâhlarda yatan subaylar, askerî memurlar ve astsubaylar, geceleyin yanlarına sivil misafir kabul edemezler.
   Ve bunların sivil hademeleri varsa kışlada yatamazlar.
   Erbaşlar ve erler ziyaret yerinden başka her hangi bir yerde asker olsun, sivil olsun misafir kabuledemezler ve misafir olarak yatıramazlar.
   Madde 194 – Kışla subayının vazifelerişunlardır :
   a. Kışla tesisatının, demirbaş eşya ve malzemesinin daima iyi bir halde bulunmasını temin etmek;
   Kışlaya ait arazi ve kışla tapularının mahalli tapu sicil muhafızlıklarınca tasdikli örneklerini kışlanın plân ve projelerini ve mütaakıp senelerde
   yapılmış tamirata ait kuyudatı tutmak ve yapılan sabit tesisatı demirbaş olarak kaydetmek;
   b. Kışlada yapılması icap eden tamiratın kışla kumandanına bildirerek yapılmasını temin ve takip etmek.
   c. Kışlada tahrip edilen şeyleri, müsebbiplerine tazmin ettirerek yerine koymak,
   d. Kışlanın bir parçasının veyahut hepsinin alıp verilmesinde kışla subayıaldığı talimat dairesinde ve usulüne tevfikan kışlanın alıp verme işlemini
   yapar, bu iş için üç cetvel tutulur ve bu cetveller imza edildikten sonra birisialanda diğeri verende ve üçüncüsü de kışla subayında kalır.
   Kışla subayı, kışlanın bütün tahliyesinde alınacak emre göre alan tarafından teslim alınıncaya kadar yerinde kalır.
   e. Diğer müteferrik vazifeleri de özel talimatlarına göre yürütür.
   2 – Koğuşlarda nizam ve tertipler
   Madde 195 – Askerî inşaatlar Millî Savunma Bakanlığınca verilen plân ve talimatlara göre yapılır.
   Kıt’a ve kurumlar bakım ve küçük onarımlardan başka inşaat yapamazlar.
   Madde 196 – Mevcut eski sistem kışlalarda bölüğü bütün mevcudu ile yerleştirmeğe yetecek büyük koğuşlar varsa bölükçe, yoksa takım takım
   veyahut manga manga yerleştirilir.
   Madde 197 – Koğuş kapılarının yukarısı ortasında aşağıdaki örneğe uygun ve beyaz üzerine siyah yazı ile bir levha asılır.
   0.25 M. 0.25 M.
   0.20 M.
   9.Bl.
   Koğuşu
   No:2
   4.Bl.
   Koğuşu
   No:1
   0.20 M.
   Madde 198 – Kışla dış kapılarına alay (Deniz ve havada benzeri) ve daha yukarı birliklerde levha asılmaz.
   Madde 199 – Koğuş içinde kapıya yakın münasip bir yerde nelere ait olduğu aşağıda yazılı liste ve talimatlar asılır, bunların büyüklüğü ve
   koğuşlarda asılma yerlerialayda ve bağımsıztaburlarda birbirinin aynı olmalıdır.
   1 – Koğuşta mevcut eşya ve demirbaşın cins ve miktarını gösterir üste.
   2 – Müsabalarda, yarışlarda,atışlarda ve eğitimde kazananların fotoğrafları ve aldıklarımükâfatın cinsleri,
   3 – Yatma plânı : Ranzalı koğuşlarda her yatak birden başlamak üzere ranzanın üst ön kenarına ve yatağı ortalayacak şekilde yağlı boya ile
   numaralanır. Karyolaların keza aynışekilde numaratajı yapılır. Bu numaralar ve numaralara yatan personelin adı ve soyadları plân üzerinde işaretlenir.
   4 – Birliğin yangın talimatı
   5 – Günlük hizmet çizelgesi
   Madde 200 – Bölük dershanelerinde Atatürk köşesi bulunur, burada Türk Bayrağı, Atatürk’ün askerî üniformalı resmi veya büstü ile Türk
   Gençliğine hitabı bulunur.
   Madde 201 – Bölük koğuşlarında 45/50 büyüklüğünde saç veya tahtadan bir levha bulunur bu levha, koğuş kapısından içeri girer girmez göze
   çarpacak bir yere asılmalıdır. Bu levhaya bölüğün veya koğuşun umum mevcudu ile o günkü mevcudu ve bulunmayanların miktarı kısaca sebepleriyle
   birlikte tebeşirle yazılır ve değişiklik oldukça düzeltilir. Bu levha bilhassa nöbetçi subay ve astsubayların ve lüzumunda çıkarılacak devriye subaylarının
   erbaş ve erlerin mevcudunu kontroletmelerine yarar.
   Madde 202 – Koğuşlarda lüzumsuz kâğıt ve resimler bulundurmak, subay, astsubay çalışma odalarını her nev’i hususi resimlerle süslemek
   yasaktır.
   Madde 203 – Erbaş ve erler koğuşlarda manga, posta veya kısım numarası sırası ile yerleştirilir. Yatak yerleri bölük kumandanının bilgisi
   olmadan değiştirilemez.
   Madde 204 – Erbaş ve erler karyolada yatıyorsa karyolar baş uçları duvarlardan onbeş santim açık ve birbirine paralel olarak çift çift tertip
   edilir. Bir çifti teşkileden iki karyola arasında 40 santim aralık bırakılır. Erbaş ve erler ranzada veya yerde yatıyorsa yatakların baş uçları duvarlardan
   gene 15 santim kadar açık bulundurulur ve yataklar karyolalar gibi tertip olunur. Şu kadar ki, koğuşta yerden tasarruf icap eden halde çift yataklar
   arasındakiaralık 25 santime indirilir.
   Madde 205 – Her askerin nizamen kendisine verilmiş olan eşya ve donatım, donatım talimatında tarif olduğu üzere kendiarka çantalarına veya
   eşya torbalarına yerleştirilir. Çanta veya torbalar personelin başucunda münasip yükseklikte yapılacak raflara konur. Tüfekler her zaman kolaylıkla ve
   çabucak alınıp kullanılabilecek veçhile koğuşların münasip bir yerinde ve en az 20 santimetre yükseklikte bulundurulacak olan silâhlıklara konur. Her
   tüfeğin yeri silâhlıklar üzerine numarası yazılmak üzere tesbit edilir. Her er ve erbaşın ekmek torbası ile matarasını da taşıyan palaskası yatağın
   başucunda bulunan rafın altına çakılacak çıtaların üzerindekiçivilere asılır.
   Madde 206 – Koğuşlarda yapılacak temizlikler ve bu maksatla alınması lâzımgelen tertipler (Silâhlı Kuvvetler Sıhhatı Koruma) Talimatında
   yazılmıştır. Bu temizlik ve tedbirlere riayet olunur ve ihmaledenler mesul tutulur.
   Madde 207 – Koğuşlar içinde manevra ve muharebe fişekleri ve tüfek doldurmak, boşaltmak ve hakikî el bombaları ve tahrip cephanesiyle
   eğitim yapmak ve koğuşlarda bunların ve parlayıcı, yanıcımaddelerin bulundurulması yasaktır.
   Madde 208 – Gemilerde nizam ve tertipler :
   Gemilerdeki nizam ve tertipler gemilerin özelliklerine ve tiplerine (Sınıflarına) göre ilgili kumandanlıklarca hazırlanacak olan görev talimatında
   gösterildiğişekilde alınır.
   3 – Vazife odaları
   Madde 209 – Kışlada yatmak arzu eden bekâr subay, askerî memur ve astsubaylar yatmalarına mahsus müsait odalar ayırmak kabil ve
   mümkün olmadığı takdirde bunlar odalarında yatabilirler. Ancak, yatak yerleri paravana ile ayrılmış bulunmalı ve göze hoş görünmeyen manzaralar
   gösterilmemelidir.
   Madde 210 – Kıt’a karargâh ve kurumlarda kumandan ve âmirler kadro ve kuruluşlarına göre yerleşmeyi plânlar.
   Madde 211 – Vazife odaları (içinde çalışıldığımüddetçe geceleriaydınlatılır ve kışın ısıtılır.
   Madde 212 – Vazife odalarının yukarı ortasına 10X20 santim ebadındaki beyaz üzerine siyah yazı ile isimleri yazılarak asılır.
   Madde 213 – Askerî Kütüphaneler Talimatında yazılımakamlarda birer kütüphane tesis olunur. Ve bu kütüphanelerde mezkûr talimat hükümleri
   tatbik edilir.
   4 – Hamam ve çamaşır yıkama yerleri
   Madde 214 – Her alay, müstakil birlik ve kurumlarda (deniz ve havada benzeri) bir hamam ve duş yerleri ve bir de çamaşır yıkama yeri
   bulunur. Bunlar ait olduğu kıt’a tarafından idare olunur. Hamam ve çamaşır yıkama zamanları alay, (deniz ve havada benzeri) veya müstakil birlik
   kumandanları ve kurum âmirleri tarafından mevsim ve ihtiyaca göre tesbit ve taksim edilerek birliklere tamim edilir, emirsiz olarak hamamdan hariç
   yerlerde yıkanmak ve çamaşırhaneden başka yerlerde çamaşır yıkamak yasaktır.
   Madde 215 – Hamamda eşyaları ve demirbaş malzemeyi muhafaza etmek, temizlik ve bakımını yapmak, istenilen zamanda hizmete hazır
   bulundurulmak üzere lüzumu kadar müstahdem ve er tahsis edilir. Bu müstahdem ve er levazım heyetinin emrinde bulunup ve çamaşırhaneye de
   bakarlar.
   Madde 216 – Her hamamda bir etüv bulunur.
   5 – Erbaş ve erel yüz yıkama yerleri
   Madde 217 – Her kışlada (münasip yerlerde) ihtiyaca yetecek el ve yüz yıkama yerleri bulunur.
   6 – Kuyu ve çeşmeler
   Madde 218 – Kuyu ve çeşmeler kumandan tarafından kıtalara taksim edilir ve mevcutları az olduğu takdirde kıtaların bunların hangilerinden
   hangizamanlarda istifade edileceğiemirle bildirilir.
   7 – Helâlar
   Madde 219 – Her kışlada ihtiyaca yetecek kadar helâ ve idrar yerleri bulunur, bir kışlanın temizliği helâlardan belli olur. Helâlar birlikler arasında
   taksim olunur ve bakımları bu birliklerce yapılır.
   8 – Askerî konaklar ve tecrit odaları
   Madde 220 – Konaklar: Celp, terhis ve sair suretlerle sevke intizar eden erbaş ve erlerin yatmalarını, yemelerini ve sevklerini temin eden ve ilk
   temizliklerini yapan yerlerdir.
   Konaklar askerlik çağına giren her vatandaşın Silâhlı Kuvvetler ile ilk temas yeri de olduğundan bunlar üzerinde bırakacağı iyi intibanın bütün
   askerlik müddetince gerek çalışması ve gerekse maneviyatı üzerine tesir yapacağı daima gözönünde tutularak buradan geçenlere konağın bir şefkat
   yuvası olduğu gösterilmelidir.
   Madde 221 – Konak kumandanı : Mıntakasında bulundukları kolordulara bağlı olup bunların direktifleri dairesinde konağın tertip, intizam ve
   temizliğinden, konağa uğrayanların muntazam sevkinden, konak içinde disiplinin tesisinden, iaşe ve idarenin pürüzsüzcereyanından mesuldür.
   Madde 222 – Konak binaları ve malzemesi :
   Konak binaları gelip geçenlerin her mevsime göre istirahatlerini temin edecek surette muntazam ve sıhhî olmalıdır, lüzumu kadar temiz ve tecrit
   kısımları behemehalayrı bulunmalıdır. Su tesisatı ve yer tertibatı ve su kabları her türlü temizliğe ve kullanılmağa yetecek miktarda olmalıdır.
   Hamam etüv mahalleriyle lüzumlu olan ilâçlar,aşılar ve traş temizleme malzemesi kullanılmağa hazır bir şekilde noksansız bulunmalıdır.
   Yatak malzemesi ile (karyola, kilim, battaniye, yastık, yatak kılıfları, ot veya yün ilâh… mutfak edevatı, yemek, su kabları, tenvir ve teshin
   malzemesi ve saire ihtiyacı karşılayacak miktarda daima temiz ve mevcut olmalıdır.
   Helâlar kâfimiktarda ve çok temiz olmalıdır.
   Madde 223 – Konaklar, kendi kadrosundan başka celp ve terhis gibi toplu ve kafile halindeki erbaş ve erler, hava değişimi, memur veya sair
   suretlerle iaşeye müstehak perakende erbaş ve erler ve verilecek emir dairesinde lüzum görülecek kıta ve müesseseleri iaşe ederler.
   Asker konaklarının bulunduğu garnizondaki kıtalardan hava değişimi, memur veya sair suretlerle gidecek erbaş ve erler konağa uğratılmadan
   kıtalarınca sevkedilir.
   Konağa gelenlerin ellerinde mutlaka iaşe ilmühaberisevk muhtırası veya sevk pusulası ve sair resmî vesikalar bulunmalıdır.
   Ellerinde tâyin ilmühaberi olmadığı halde konaklara müracaat edecek perakende erbaş ve erler iaşe olunur ve aynı zamanda Ordu Mal
   Yönetmeliğinin tâyin ilmühaberi bahsindeki ilgilimaddesi ile bu maddeyi takip eden maddeler hükümlerine göre işlem yapılır.
   Madde 224 – Konaklardan geçen erbaş ve erlere sıcak yemek vermek esastır. Fakat zaman ve ahvalin icap ettirdiği vaziyetlerde Silâhlı
   Kuvvetlerin tabi olduğu muhtelif iaşe usullerinden en münasibiseçilerek tatbik olunabilir.
   Kumanyalar ve sair soğuk ve kuru yemekler iklim ve mevsime erbaş ve erlerin sevk edilecekleri nakil vasıtalarına göre cins ve miktarları, mevzu
   ve usuller dahilinde ve maksada uygun bir şekilde hazırlanarak verilir.
   Madde 225 – Celp ve terhis zamanlarındaki sevkiyatta konaklarda faaliyet daha ziyade artar, bu zamanlar önceden belli olduğundan her türlü
   işler iyice düşünülerek hazırlanmış bir program dahilinde yapılmalıdır. İaşe ve temizlik yüzünden sevkiyatın gecikmesi caiz değildir. Konaklara
   uğrayacak kafilelerin miktarı ve gelme zamanları konakça icap edecek tertibatın alınmasına meydan verecek veçhile ilgilimakamlar tarafından en az 24
   saat evvel bildirilmeli, konağın istiabından fazla izdihama ve karışıklıklara yol açmamalıdır. Zaruri hallerde mevsimin müsaadesine göre çadır kurmak
   suretiyle veya garnizon kumandanlığına müracaat edilerek icap eden iskân tedbirlerialınır.
   Madde 226 – Konaklara gelen erbaş ve erlere aşağıda yazılımuameleler yapılır :
   a. Muvasalatları öğrenilen kafilelerin; konak subayı veya memurlarından biri lüzumu kadar muhafızla iskele veya istasyonda bulunur. Bunları
   muntazam bir halde konağa getirir. Muvasalatları bilinmeyen kafileler konakta karşılanır.
   b. Kafile başlarındaki memurdan; sevk pusulaları ve muhtıraları, iaşe ilmuhaberi ve diğer vesikalara göre künyeleriyle karşılaştırılarak teslim
   alınır. Noksan vesikalar derhal tesbit edilerek alâkalımakamlara bildirilir.
   c. Gelen kafile, doktor tarafından muayene edilir. Konakta evvelce mevcut bulunan temiz erbaş ve erlerle hiç bir suretle temasa geçilmeden
   hamam; etüv ve diğer sıhhi tedbirler usulü dairesinde ve konak doktoru tarafından yapılır ve vesikalara kaydedilir.
   d. Aşı yapılması icap ediyorsa hiç biriaşısız kalmamak üzere yapılır, vesikalarına kaydedilir.
   e. Bu işler bittikten sonra koğuşların temiz kısımlarına sevk edilerek her türlü istirahatleri, iaşeleri temin edilir.
   f. Konaktan geçecek bütün erbaş ve erlerin künyeleri konağa duhül tarihleri gönderen kıt’a veya askerlik şubesiyle mürettep olduğu mahaller ve
   daha lüzumu görülen meşruat konakça verilen sıra numarasına göre bir deftere kaydedilir.
   Konakça verilen sıra numaraları aynı zamanda erbaş ve erlerin sevk pusulalarına veya diğer vesikalarına konmalıdır. Bu suretle ilerde vuku
   bulacak muhaberatta cevap verilmek için erbaş ve erlerin kayıtlarını kolayca bulmak mümkün olur.
   Madde 227 – Konaklardan sevk edilen erbaş ve erler :
   a. Erbaş ve erlerin sevk pusula ve muhturalarına göre aynı kıt’aya mürettep veya aynı istasyon veya iskeleye gidecek erlerden yeni kafileler
   teşkiledilir.
   b. Ulaştırma vasıtalarının ihtiyaca göre önceden hazırlanması için emri özel hükmü mucibince yollama memurlarına veya askerî yollama
   memurlarına haber verilir.
   c. Kafileler, sevke memur edilenlere eksiksiz olarak vesikaları ve tebdilen verilen tâyin ilmühaberiyle beraber teslim edilir ve muntazam bir
   surette bindirme mahallerine vaktinde sevk edilir.
   Madde 228 – Konaklarda hiç bir bahane ile er alıkonmaz ve sevk erbaş ve erlere izin verilmez.
   Madde 229 – Konaklardan perakende veya kafile halinde geçen erbaş ve erlerin hasta olanlarının ilk tedavileri doktor tarafından yapılır.
   Hastaneye yatmasına lüzum görülenler vesikaları diğerlerinden ayrılarak bir memurla hastaneye sevkedilir. Bu gibiler, sevkeden makamla mürettep
   olduğu makama bildirilir.
   Madde 230 – Firar edenler, şubesiyle mürettep mahallerine bildirilir.
   Madde 231 – Konaklarda toplu bir halde bulunan erbaş ve erler arasında sari hastalık zuhur ederse hastalar hastaneye gönderilir. Kalanlar
   derhal kordon altına alınarak konak tabibi tarafından icab eden müddet müşahede altında bulundurulur. Diğer taraftan konak binasında icab eden
   dezenfeksiyon yapılır. Ve Orduda Sıhhati Koruma Talimatımucibince lâzım gelen makamlara keyfiyet bildirilir.
   Madde 232 – Konaklarda kantin mevcut ise Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Talimatnamesinin kantinler hakkındaki ahkâmına göre hareket edilir.
   Şayet, kantin mevcut değilse seyyar satıcıların fiyatlarda ihtikâra sapmamalarına ve satılan şeylerin sıhhate zararlı olmamasına çok dikkat edilmelidir.
   Madde 233 – Celp ve terhis sıralarında konaklarda fazla miktarda erbaş ve erler bulunacağından disiplinin temini için konak kumandanı ve
   inzibat subayı ile muvakkaten çalışmak üzere konak emrine verilen subaylar arasında devretmek üzere nöbet tutulur.
   Madde 234 – Konak içinde disiplinin tesisi işlerin emniyetle, süratle ve intizamla başarılmasında mühim rol oynar. Celp ve sevk zamanlarında
   konak muhafız erbaş ve erleriyle sevk işlerinisüratle başarmak için konak subayı ve memur kadrosunun ihtiyaca yetecek kadar hariçten mukavemeten
   verilecek personelle artırılması hakkında konak kumandanlığından vâkı olacak teklifleri garnizon kumandanlığınca ehemmiyetle dikkat nazarına
   alınmalıdır.
   Madde 235 – Konaklarda izdihamı men için kafilenin sevk sıra ve zamanları kolordularca iyice temin edilmelidir. Askerlik şubelerinden
   konaklara gönderilecek sevk erleri kafileler halinde ve jandarma muhafazasında gönderilmelidir. Celp ve terhis gibi mühim sevkiyat zamanlarında
   garnizon kumandanları konakları daha sık teftiş ederler.
   Madde 236 – Muhtelif kıt’alara mürettep oldukları halde aynı ulaştırma aracı ile aynı istikamete gidecek erbaş ve erler büyük bir kafile halinde
   sevk edilmelidir. Ve böyle kafilelerin başına muhtelif kıt’aya mürettep küçük kafilelerin yanında bulunacak muhafız erlerden maada tercihan bir subay
   bulunmazsa bir astsubay tâyin edilmelidir.
   Kafileye memur subay ve astsubay erlerin ulaştırma vasıtalarında muntazaman sevkini, disiplinini temin etmeye mecburdur.
   Madde 237 – Celp ve terhiste kolordularda memur edilmiş subay ve astsubaylar kafileleri kolorduların verdiği direktif dahilinde teslim edeceği
   mahalle kadar götürmeğe mecburdur.
   Madde 238 – Konaklarda bütçeye ait masrafların tahakkuk ve tediye muameleleri ve bilcümle ayniyatın idare ve muhasebesi mevcut kanunlara
   tayinat talimatnamesine müstakil kıt’a ve müessese için konulmuş olan hükümlere göre ifa edilir.
   Madde 239 – Her alay (Deniz ve havada benzeri) ve müstakil birlikte doğrudan doğruya askerlik şubelerinden veya uzak askeri konaklardan
   gelen yenierlere, izinden, hava tebdilinden ve saireden dönen erbaş ve erlerin temizlenmeleri ve icab ederse karantina müddetlerini geçirmeleri için bir
   kaç tecrit odası ve temizleme odası bulunur. Buralarda erbaş ve erlerin rahatının temini için yatak, örtü, ışık ve ısıtma tertibatı, su kapları, karavana ve
   sair gibi bütün askeri konaklarda bulunacak malzeme bulundurulur.
   Madde 240 – Kıt’alara gelen yenierbaş ve erlere yapılacak sıhhimuamelelere dair Ordu Sıhhati Koruma Talimatı riayet olunmalıdır.
   9 – Revirler
   Madde 241 – Tabibin hastaneye göndermeye lüzum görmediği hafif hastalarla hastalıkları kıt’a yanında ayakta tedavisimümkün erbaş ve erlerin
   tedavi ve bakımı için her alay (Deniz ve havada benzeri) ve müstakil birlikte kışla içinde kabil olduğu kadar erbaş ve er koğuşlarından uzakça bir yer
   ayrılır. Buna (Revir) denir. Revir, en az iki bölmeli olmalıdır. Bu revirlerde sıhhi malzemenin korunması, hastaların bakılması ve hastane usullerinin
   tamamı ile tatbikialay (Deniz ve havada benzeri) baş tabibi tarafından temin olunur.
   Madde 242 – Birliğin sıhhiye astsubay, erbaş ve erlerin gerek revir gerekse birliğin bütün sıhhi işlerinde kullanılır. Lüzumunda muvakkat bir
   zaman için bunlardan başka revirlere yardımcıer de verilebilir.
   Madde 243 – Revirde lâzım olan eşya ve malzemenin noksansız bulundurulmasına kıt’a kumandanları ile kurum âmirleriçok dikkat etmelidirler.
   Madde 244 – Silâhlı Kuvvetlerin sağlık ve selâmetine mütaallik olup bu talimatta zikredilmiyen hususlar hakkında Silâhlı Kuvvetler Sıhhati
   Koruma Talimatıahkâmı tamamiyle tatbik olunur.
   10 – Kışlalarda günlük hizmet cetveli
   Madde 245 – Günlük hizmetlerin her gün zamanında ve düzgün olarak yapılabilmesi için alay (Deniz ve havada benzeri) ve müstakil birlik
   kumandanları ve kurum âmirlerimevsime göre (Günlük hizmet cetveli) tertip ve buna uyulmasınıemrederler.
   Madde 246 – Bir kışlada bir sınıftan veya başka sınıflardan bir kaç birlik bulunursa yalnız beraber yapılacak hizmete ait hususlar kışla
   kumandanı tarafından tesbit olunur.
   Eğitim alanı, atış meydanlarının birlikler arasında taksimi ve bütün birliklerin istifade etmesi lâzım gelen kapalı manej ve saire gibi yerler için
   muntazam bir sıra tertibi garnizon veya kışla kumandanları tarafından emredilir.
   Madde 247 – Günlük hizmet cetvelinde hizmetlerin (Yatmak, kalkmak, vizite, eğitim ve öğretim, yemek, yem tımar, yoklama ve saire)
   başlıyacağı saat, devam müddeti ve emirlerin tebliğ ve karakolların değiştirilme zamanı gösterilir. Bütün hizmetler askerin sıhhatini koruyacak surette
   tertip edilmeli ve askerin uykusunu tam alması temin edilmelidir. Nöbetlerin asgarimiktarda bulundurulması lâzımdır.
   Madde 248 – Günlük eğitim müddetleri hiç bir zaman 6 saatten aşağı olmıyacaktır. Yazın bu müddetin uzatılması emredilebilir. Ve bu husus
   kuvvet kumandanlıklarıeğitim direktifleri dahilinde tâyin ve tatbik olunur.
   Madde 249 – Hizmetlerin, günlük hizmet cetvelinde gösterilen zamanlara göre tam saatinde başlamış olması esastır. Bu hizmetlerden işaretleri
   mevcut olanların boru ile çalınması her defasında nizam karakol kumandanı tarafından (Nizam karakolu çıkaramıyan birlik ve kurumlarda bu iş nöbetçi
   subayının emri ile boru veya zil ile uygulanır) nöbetçi borucuya emrolunur.
   Kışla büyük ve birliklerin sayısı çok olursa bu işaretler birliklerin nöbetçi borucuları tarafından tekrar olunur. Her işaret verildiği ve saati geldiği
   zaman muhtelif rütbe sahiplerinin vazifeleri bahsinde yazıldığı gibi herkes vazifesiniâmirin hatırlatmasına lüzum kalmadan hemen yapmağa başlar.
   Günlük hizmet cetvelinde yazılı hizmetlerin noksansız, gürültüsüz ve daima düzgün yapılmasında sıra ile bütün âmirler mes’uldür.
   11 – Eğitim, tatbikat ve sair hizmetleriçin kışladan çıkış
   Madde 250 – Herhangi bir hizmete veya vazifeye çıkarılan kıt’anın o hizmet veya vazifenin icap ettirdiğişeyleri tamamen almış ve mükemmelen
   takınmış olup olmadığıalâkadarlarca muayene edildikten ve noksanları varsa tamamlandıktan sonra hizmete sevk edilmesiesastır.
   Eğitim ve tatbikatlara çıkış : Hizmete çıkmadan evvel her asker evvelâ kendisine çeki düzen verir. Kılık kıyafetini, silâh ve teçhizatını gözden
   geçirir ve bunların her sınıfın donatımı talimatına uygun bulunup bulunmadığını muayene eder, kendisini hazırlar. Manga, kısım ve posta kumandanı
   kendi erlerini muayene ettikten ve noksanlarını tamamladıktan sonra birliğini toplanma yerine sevk eder. Birlikler burada takım çavuşları tarafından
   muayene edilir ve her takım (Gemide bölüm) çavuşu takımını kumandanına takdim eder. Takım kumandanları takımlarını bir defa daha gözden
   geçirirler ve noksanları ikmalederler. Nihayet bölüğün en kıdemli takım kumandanı takımları, birleştirerek ve baş çavuşun hazırlıyacağımevcut pusulası
   ile mevcudu kontrol ederek bölüğü kusursuz ve noksansız olarak bölük kumandanına (Gemilerde bölüm âmiri veya ikinci kumandanına) takdim eder.
   Bölük; bölük kumandanı tarafından da muayene edildikten sonra vazifeye sevk edilir.
   Madde 251 – Bölük (Gemilerde bölüm) astsubayı, her eğitim ve tatbikata veya teftişlere çıkışta örneğine göre bir mevcut pusulası hazırlar ve
   bölüğün en kıdemli subayına verir. Bu pusula bölüğün takdimi esnasında bölüm kumandanına verilir. Bölük kumandanı tarafından tetkik edilerek imza
   edilir ve icabında daha büyük âmire takdim olunur.
   Madde 252 – Eğitim ve tatbikat için kışla, konak ve ordugâhlardan çıkışta; eğitim ve tatbikata beraber gitmesi mecburi olan tekmil birlik
   mensuplarını zamanında ve emredilen toplanma yerinde hazır bulunmasından ve yürüyüş ve tatbikat esnasında hiç bir kimsenin kıt’asından ayrı
   düşmemesinden birlik kumandanlarımes’uldür.
   Nöbet ve perakende hizmetler son haddine kadar azaltılarak birlik âzamimevcutla eğitime çıkartılmalıdır.
   Barışta kıt’asını tam mevcutla eğitime çıkaramıyan kumandanlar savaşta birlikleri daha çok eksik ile muharebeye sevk ederek başarıyı tehlikeye
   düşürürler.
   Madde 253 – Erbaş ve erler üzerinde barışta muhabere fişeği bulunması ve taşınması yasaktır. (630; 650) maddelerdeki haller müstesnadır.
   Eğitim ve tatbikatlarda bu yüzden bir kaza olursa kazaya sebep olan er’in sıra ile bölük kumandanına kadar olan âmirleri sorguya çekilir. Ve
   kazanın ehemmiyet derecesine göre haklarında kanuni işlem yapılır. Bunun içindir ki, her eğitim, tatbikat, manevra için toplanışta kıt’anın muayenesi
   esnasında tüfeklerin,eğitim ve manevra fişeklerinin inceden inceye muayeneden geçirilmesi,eğitimlerden evvel bunun tekrar edilmesi lâzımdır.
   Madde 254 – Fevkalâde hallerde özelemirle erbaş ve erler üzerinde muharebe fişeği taşıtıldığızamanlarda yapılacak eğitim ve tatbikatlarda, her
   türlü kazanın önüne geçmek için özel tedbirler almaktan birlik kumandanlarısorumludur.
   Silâh boş dahi olsa ders ve tarif maksatlariyle insana çevrilmez.
   Uçak, gemi, tank ve saire gibi harb vasıtalarının üzerinde bulunan silâhların doldurulup boşaltılması ve taşınması gibi hallerde bu silâhların
   tarifname ve özel talimatlarına göre hareket edilir.
   Madde 255 – Hizmete çıkış : Eğitim ve tatbikatlardan başka her hangi bir hizmet için sırası gelerek ayrılmış olanlar koğuşlarından çıkmazdan
   evvel kendilerini (250) nci maddede yazıldığı veçhile hazırlarlar. Birliğin bütün subaylarının bulunmasına lüzum olmıyan hizmet ve askeri vazifelerde
   icabı kadar subay, astsubay ve erbaş bulundurulur. Subaya hiç lüzum yoksa yalnız astsubay ve erbaş bulundurulur. Bunu hizmetin ehemmiyetine ve
   hizmete çıkacak erbaş ve erlerin azlık veya çokluğuna göre hizmetiemreden âmir tâyin eder.
   Madde 256 – Hizmete çıkanlar, nöbetçi onbaşısı, nöbetçi çavuşu ve icabında bölük nöbetçi subayı tarafından gözden geçirilir. Hizmete ayrılan
   ve hazırlanan erlerin başına bir onbaşı memur edilmiş ise erler nöbetçi onbaşısı tarafından o onbaşıya ve eğer hizmete gidecek erler bir subay veya
   astsubay emrine girecek ise nöbetçiçavuşu tarafından onlara takdim olunur.
   Madde 257 – Silâhlı veya silâhsız olarak çatı altında veya dışında hangi amaçla olursa olsun toplanmış bir kıt’aya âmir veya üst tarafından
   merhaba veya günaydın asker veya merhaba veya günaydın üçüncü bölük nasılsınız, iyi misiniz,Allaha ısmarladık, bayramınız kutlu olsun, uğurlar olsun
   asker gibi hitaplara karşı hep bir ağızdan sağ ol diye cevap verilir.
   12 – Kışla, konak, hastane ve diğer kurumların denetlenmesi ve muayenesi
   Madde 258 – Kışla ve konakların üstler ve kumandanlar tarafından denetleneceği haber verildiği zaman, kıt’a bütün mevcudu ile emrolunan
   şekil,zaman ve yerde hazırlanıp denetleme yapacak zatın gelmesini bekler.
   Denetleme yapacak zatı, birlik veya kışla kumandanı ve nöbetçi âmiri kışlanın kapısında karşılar. Kışlada oturan birliklere mensup kumandanlar
   subaylariyle beraber mıntakalarında hazır bulunurlar. Her birlik kumandanı denetleme yapan zatı kendi birliği mıntıkasına gireceği yerde bekler ve
   mıntıkalarına gelince mevcut pusulasını takdim eder ve kendimıntıkaları içinde denetleme bitinceye kadar denetliyenin yanında bulunur.
   Madde 259 – Birlik veya kışla kumandanından daha büyük rütbede veya kıdemde bulunan bir âmir veya üst, herhangi bir maksatla habersizce
   kışlaya gelirse nizam karakolu kumandanı bu zatı karşılar ve aynı zamanda en seri vasıtalarla nöbetçi âmirini ve birlik kumandanını haberdar eder. Bu
   âmir veya üst istemezse nizam karakol kumandanı kimseye haber göndermez.
   Kışlanın içinde bulunan subaylar ve koğuş nöbetçileri âmir veya üstün kendi mıntıkalarına gelmesi halinde hazır bulunurlar ve lâzım gelen
   malûmatı arz ederler. Birlik veya kışla kumandanı o anda kışlada değilse veya bizzat gelen âmir veya üstün yanında bulunmuyorsa kışlanın en büyük
   rütbeli nöbetçisubayı bu zatın yanında bulunur ve alacağıemre göre hareket eder.
   Madde 260 – Muayene ve denetlemeye yetkili âmir ve üstler hastahanelerle sıhhi ve veteriner kurumları denetleme ve muayeneye geldikleri
   zaman hastahane baştabipleri ve kurumların âmir veya müdürleri ve tedavi ile meşgul olmayan tabip ve veterinerler tarafından günlük resmî elbiseyle
   karşılanır. Denetleme ve muayene müddetince baştabip veya kurum âmir veya müdürü âmirin yanında bulunur. Tabipler tedavilerine memur oldukları
   hastaları koğuşlarında ve lâboratuvar tabipleri kendiçalışma odalarında bulunurlar.
   Hasta koğuşlarına silâhsız olarak girilir.
   Madde 261 – Kıt’alara ait kiler, depo ve ambarların denetlenmesinde onların memurları denetleme ve muayene âmirini kendi kapılarında
   karşılarlar ve kısa olarak icap eden malûmatı verirler. Denetlenecek bu yerler eğer bir birliğe aitse o birliğin kumandanı ve levazım heyeti denetleme
   âmirinin yanında bulunur.
   Madde 262 – Denetlemelerin ne şekilde yapılacağına dair teferruat birlik ve kurumların mensup olduğu kuvvet ve hususiyetleri nazara alınarak
   özel talimat ve emirlerle düzenlenebilir.
   F- YOKLAMALAR
   Madde 263 – Yoklamalar,aşağıda yazıldığı gibi yapılır.
   1 – Sabah yoklaması : Kalk borusundan sonra manga kumandanları tarafından manga erbaş ve erlerinin kılık kıyafet ve temizlik muayeneleri
   yapılır. Aynızamanda her erde kendilerine verilmiş silâh ve vasıtalarla teferruatından, eşya, teçhizat ve malzemeden bir noksanları ve sıhhatlerinde bir
   bozukluk olup olmadığı sorulur ve görülür. Bundan sonra erbaş ve erler toplanarak bölük nöbetçiastsubayının nezaretinde kıta kadrosunda bulunanların
   isimleri okunmak, hayvanlar, araçlar, silâh ve teçhizat sayılmak suretiyle koğuşlarda, ahırlarda ve garajlarda yapılır; mevcut olanlar olmıyanlar
   sebepleriyle bir kâğıda işaret olunur. Manga kumandanları, bu malûmatı topladıktan sonra nöbetçi çavuşuna, nöbetçi çavuşu da nöbetçi astsubayına,
   nöbetçi astsubayları da bölük nöbetçi subayına haber verirler. Bölük nöbetçi subayı ayrıca vukuat raporunu bölük kumandanına da söz veya yazı ile
   bildirir. Bölük nöbetçi subayı tabur veya alay nöbetçi subayına ve o da nöbetçi âmirine bildirir. Bu suretle yapılacak sabah yoklaması neticesine göre
   bölüğün insan ve hayvan mevcudu, birliğin levazım heyetince tanzim edilecek günlük tabelaya esas olmak üzere bölük yoklamasına geçirilir ve sabah
   talimine çıkmazdan evvel bölük kumandanına tasdik ettirilir ve ilgilişubeye gönderilir. Bölük kumandanına verilecek vukuat raporuna yazı ile yapılan her
   türlü müracaat ve şikâyetler bağlanır, ağızdan yapılan müracaatlar dahi rapor sunulurken söylenir. Karargâh, birlik ve kurumlarda vazifeye başlamadan
   evvelsubay,astsubay ve sivil personelin yoklamaları yapılıp ilgiliâmire bildirilir.
   2 – Akşam yoklaması : Güneş batmadan evvel nizam karakolundan verilen boru işareti üzerine borazanlar ve varsa mızıka tarafından yoklama
   havasıçalınır, birlikler toplanma yerine silâhlı olarak gelirler ve merasim duruşu dururlar. Nizam karakolu ile hazır kıta ayrı olarak sağ başta bulunur.
   Kıtalar selâm vaziyeti alırlar. İstiklâl marşı okunur, sonra yoklama başlar yoklama neticesini bölük nöbetçi astsubayları, bölük nöbetçi subayına,
   bölük nöbetçi subayı da tabur veya alay nöbetçi subayına, o da nöbetçi âmirine gelip sözle veya yazı ile arz ederler. Nöbetçi âmiri tarafından günlük
   emirler muhteviyatında kıtaya tebliğ edilecek varsa bildirilir. Bundan sonra bir geçit resmi yapılarak yoklamaya nihayet verilir.
   3 – Gece yoklaması :Yat borusundan evvel koğuşlar, ahırlar ve garajlar içinde bölük nöbetçiastsubayları tarafından yapılır. Netice silsile yolu ile
   nöbetçiâmirine bildirilir.
   Madde 264 – Bölük kumandanları aldığı vukuat raporunu gözden geçirir, üst makama arzedilmesine lüzum gördüklerini ve halli kendi salâhiyeti
   dışında olan bölük personelinin yazı ile olan müracaatlarını bağlıyarak muayyen vaktinde takdim eder.
   Madde 265 – Tabur ve benzer kumandanı müracaat, şikayet, ceza ve saire gibi hususattan kendi salâhiyetinde olanların icabına bakar yetkisi
   dışında olanlarımuhtevi olmak üzere hazırlatacağı tabur ve benzeri vukuat raporunu bir derece daha büyük kumandana takdim eder.
   Madde 266 – Her kumandan kışlaya geldiğizaman; maiyetindeki bir derece ast kumandanları birlikte giderek ağızdan rapor verirler.
   Madde 267 – Nöbetçiâmirleri, nöbetiesnasındaki durumu bir raporla kumandanına bildirir.
   Madde 268 – Vukuat raporunu takdim zamanı bölüklerden müstakil ve müfrez taburlarda tabur ve benzeri kumandanına ve alay (Deniz ve
   havada benzeri) kumandanına en geç saat on ikide varacak şekilde hesap edilerek tâyin edilmelidir. Derhal haber vermesi icap eden vak’alar hemen
   haber verilir.
   Madde 269 – Yukarıda gösterilen yoklamaların haricinde kati bir lüzum hasıl olursa birlik ve kurum âmirinin birlik, kurum ve nöbetçi âmirinin
   emirleriyle de yoklama yapılır.
   Madde 270 – Gemilerde yoklamalar (Taburlar) :
   1 – Gemilerde sabah,akşam ve geceleri personelin veya yalnızastsubaylarla,erbaş ve erlerin yoklama için tabura alınmalarını nöbetçisubayı
   sağlar.
   Yoklamalar, personelmevcudunu anlamak ve insan, silâh ve malzemede bir vukuat olup olmadığınıanlamak için yapılır.
   2 – Sabap taburu : Günlük vakit cetveline göre yapılır. Nöbetçisubayı bölümlerin kıdemliastsubayından mevcut alır ve personeli temizlik yerlerine
   dağıtır. Bölüm subayları da bataryalarını dolaşarak kontrolederler.
   Müracaat ve eğitim taburu :
   a. Günlük eğitime başlamadan önce yapılır. Gemi subayları ile bütün personel bu taburda bulunurlar. Bölüm subayları tarafından personelin kılık,
   kıyafet ve temizlik muayeneleri yapılır, müracaatlar dinlenir ve bölüm âmirlerince müracaatlar yerine göre ikinci kumandana arzedilir.
   b. Bu tabur, seyirde ve fırtınalı havalarda tehir edilebilir. Ancak üst üste üç günden fazla tehiricaiz değildir.
   c. Gemi günlük mevcudu taburdan sonra baş polis marifetiyle gemi ikmalsubayına veya iaşe astsubayına verilir.
   d. İkinci kumandan müracaatlardan sonra günlük eğitimin izahını yapar. Sonra personeli eğitime ve hizmete sevkeder. Gemi kumandanına bilgi
   verir.
4. Akşam taburu : Saat 16.30 da yapılır. Mevcut ve vukuat raporları alınır. Bundan sonra izinli vardiya subay ve astsubayları gemiden
   ayrılabilirler.
5. Gece taburu : Armaburandadan evvel gemi nöbetçi subayı tarafından yapılır. Yoklama mevcudu alınır ve ikinci kumandana arz edilir. Sonra
   erat yatırılır.
   Gemi kumandanı lüzum gördüğü ve istediğizaman ayrıca yoklama yaptırabilir.
   H- SAĞLIK İŞLERİ
   Madde 271 – Silâhlı kuvvetler sağlık teşkillerinin esas vazifesiaskerlerin fizik ve moral durumlarını yakından takibetmek ve elde mevcut sağlıkla
   ilgili mevzuata istinaden koruyucu tababetin tatbikini sağlamaktır. Bu hizmetin yürütülmesinden kıta kumandanları veya âmirleriyle bunların tabipleri
   sorumludur.
   Madde 272 – Hastalanan askerlerin muayene ve tedavileri kendi kıta, karargâh ve kurumlarının kadrolarında mevcut tabiplerce yapılır. Bunlar
   mevcutken başka bir kıta karargâh veya kurum tabibine veya diğer tabiplere muayene ettirilmezler.
   Madde 273 – Kadroda gösterilen tabip mevcut değilse, aynı garnizondaki diğer kıta, karargâh veya askeri kurumların tabiplerinden biri, o da
   yoksa mahalli askerî hastane tabiplerinden biri, askerî hastane de bulunmuyorsa sırasiyle; hükümet, belediye veya resmî vazifeli sivil tabiplerden biri,
   bunlar da mevcut değilse serbest çalışan sivil tabiplerden biri, kıta, karargâh veya kurum tabibi olarak mahalli garnizon kumandanlığınca görevlendirilir.
   Mahalli hükümet tabibi ile belediye tabibinin görevlendirilmesi, mahallimülkîâmirlikler kanaliyle sağlanır.
   Madde 274- (Değişik: RG-29/09/2004-25598)
   Kıt’a, karargâh veya askerî kurum tabibi olarak; tabip bulunmadığı hâllerde serbest çalışan sivil bir tabip, mukavele ile bu hizmete alınır. Bu
   mukavele, Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı adına tabibe ihtiyacı olan kıt’a, karargâh veya
   kurum ita âmiri ile tabip arasında hizmetin ve mahallin icaplarına göre yapılır ve derhal Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya
   Sahil Güvenlik Komutanlığına bildirilir. Ancak; bu mukavele, kadroya tayin edilen tabip veya o mahalle resmî vazifeli tabip katıldıktan 15 gün sonra
   kendiliğinden infisah eder.
   Madde 275- (Değişik: RG-29/09/2004-25598)
   Kıt’a, karargâh veya askerî kurum tabibi olarak görevlendirilen serbest çalışan sivil tabiplerin ücretleri, mukavelesine göre Millî Savunma
   Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden ödenir. Diğer kıt’a veya askerî kurum tabipleri ile belediye ve
   hükümet tabiplerine veya resmî vazifelisivil tabiplere ücret ödenmez.
   Madde 276 – (Değişik birinci fıkra: RG-29/09/2004-25598)Hastanın tabibe, tabibin hastaya gidip gelmelerinde, öncelikle askerî
   vasıtalardan faydalanılır. Askerî vasıta olmadığı takdirde, sivil vasıtalardan istifade edilir ve bunların masrafları; Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma
   Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden ödenir.
   Bu maksatla kıta, karargâh veya kurumlar, emrindeki araçlardan ihtiyaca göre yeteri kadarını sağlık hizmetine tahsis eder. Askerî vasıta tahsisi
   veya askerî vasıtalardan istifade mümkün olmadığı takdirde hastanın tabibe veya tabibin hastaya nakli için sivil vasıtalardan istifade edilir. Bu takdirde
   yapılan masraf mahalli rayice göre kıta, karargâh veya kurumlarca ödenir.
   Sivil vasıta şehir içinde veya dışında olsun Harcırah Kanununda yazılı olan mutad nakil vasıtasıdır. Hastalığa ait araç masrafları buna göre ödenir.
   Bunun dışında kalan özel durumlara ait araç masraflarının bütçeden verilebilmesi için sıhhi kurul raporu icap eder. Bu raporda hastalığın mahiyeti, ne
   şekilde tedavi olacağı (Ayakta, gün aşırı, fizik tedavi v. s. gibi) ve ne kadar müddet tedavi icabettiği ve diğer fennî hususlar açıklanacaktır.
   Madde 277 – Kendi birliğinin bulunduğu başka bir yerde hastalanan askerler hastalıklarını oranın garnizon veya merkez kumandanlığına haber
   verirler. Hasta haberini alan kumandan lüzumu halinde, hastanın nezdine tabip göndermeye, icabederse hastayı askeri bir hastaneye, yoksa başka bir
   hastaneye nakletmeye mecburdur.
   Madde 278- (Değişik birinci fıkra: RG-29/09/2004-25598)Askerî garnizon ve merkez komutanlığı bulunmayan yerlerde hastalananlar,
   mahallin hükümet veya belediye tabibine müracaat ederler. Bu hâlde, bu şahısların muayene ve tedavileri gerekiyorsa askerî bir hastahaneye, buna da
   imkân yoksa sivil sağlık müesseselerinden birine sevkleri, bu tabipliklerce sağlanır. Hastanın askerî bir hastahaneye sevki ve yatırılması hâlinde, bütün
   nakil, muayene, tedavi ve bilûmum masrafları; Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden
   ödenir.
   İzin, hava değişimi,aile reisinin bulunduğu yerden başka bir yerde oturma v. s. gibisebeplerle kendi birliğinden başka bir yerde hastalanan kanuni
   hak sahiplerinin buralarda usulüne uygun şekilde yapılmış tedavi masrafları, müracaat sahibinin bulunduğu ve kendisine bu bölümden ödenek
   gönderilmiş saymanlıklardan tediye edilir.
   Madde 279 – Birliğinden ayrı yerde bulunurken hastalanan askerlerin durumlarımuayeneye sevkeden makamca, hastanın birliğine bildirilir.
   Madde 280 – Sivil tabip bulunmıyan garnizonlarda şehir içi veya civarında vukubulacak adli vakalara müddeiumuminin talebi üzerine
   garnizondaki askeri tabip, garnizon vazifesine halel gelmemek şartiyle ve garnizon kumandanının emriyle gider, bu gidiş ve geliş masrafları mahalli
   hükümetçe temin edilir.
   Madde 281 – Sivil hastane bulunmıyan mahallerde halktan derhal ameliyat yapılmasına muhtaç olanların veya o mahalde vukua gelecek adli
   vakalarda müddeiumuminin talebi üzerine ağır ve müdahaleyi mucip yaralıların askeri hastaneye alınması icabedebilir. Bu gibilerin tedavi masrafları
   kendilerinden ve fakir olanlarınkimahallin belediyesinden alınır.
   Madde 282 – Hastaneden taburcu olanlar, kıtadan hastaneye veya hastaneden hastaneye nakil olunanlar tabibin göstereceği lüzum ve rapordaki
   ifadesine göre çeşitli vasıtalardan ve vasıtalardaki mevkilerden (Trende, vapurda 1 inci mevkii, 11 nci mevki, restorandan istifade eder gibi)
   faydalanırlar.
   Hasta naklinde yolluk hesabı tabip raporunda fennî sebeple araç çeşidi ve mevki ayrıca belirtilmemiş ise Harcırah Kanununda yazılı şartlar
   üzerinden yapılır.
   Kanuni hak sahibi bir hastanın hastaneye veya bir hastaneden diğerine nakli hallerinde :
   a) Subay,askerimemur ve astsubaylar ile bunların ailelerine Harcırah Kanununa göre yolmasrafı ve yevmiye verilir.
   b) (Değişik: RG-31/05/1991-20887) Emeklilere ve bunların 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kapsamındaki aile fertlerine Emekli
   Sandığı mevzuatı çerçevesinde Emekli Sandığınca, emeklilerin 5434 sayılı TC. Emekli Sandığı Kanunu kapsamı dışındaki aile fertlerine ise Millî
   Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca sadece yol parası verilir.
   c) (Değişik: RG-31/05/1991-20887) Subay, askeri memur veya astsubayların hastalıkları nedeniyle bir hastahaneden diğerine nakliesnasında
   refakatçi ile gitmesi tabip raporunda belirtilmiş ise Harcırah Kanunu hükümlerine göre bu refakatçıya yolluk ve gündelik verilir. Tedavi edilmek üzere
   başka bir yere bir kimse refakatında gitmesine hastayı gönderen sağlık kurumu veya kuruluşunun raporuyla lüzum gösterilen eşine refakat eden 926
   sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa tabi personele de, yalnız gidiş ve dönüş için gündelik ve yol masrafı verilir. Tabip raporunda
   refakatçinin sağlık personeli olması lüzumu belirtildiği takdirde bundan başkasına ayrıca refakatçimasrafı verilmez.
   d) (Değişik: RG-31/05/1991-20887)Subay, askerî memur ve astsubay emeklileri ile bunların 5434 sayılı TC. Emekli Sandığı Kanunu
   kapsamındaki aile fertlerinin hastalıkları nedeniyle bir yerden başka bir yere gönderilmeleri halinde refakatçi ile gitmeleri tabip raporunda belirtildiği
   takdirde, bunlara refakat eden kimseye Emekli Sandığı, emeklilerinin 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kapsamı dışındakiaile fertlerine refakat
   eden kimseye ise Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden sadece yolmasrafı verilir.
   e) (Değişik: RG-31/05/1991-20887) Askerî hastane sağlık kurullarınca içmece veya kaplıcalarda tedavilerine lüzum gösterilen subay, askerî
   memur ve astsubaylar ile bunların aileleri hakkında (a) bendi, emekliler ile bunların aile fertleri hakkında (b) bendi hükümleri uygulanır. Bu tedavinin
   devam süresince, burada yapılan tedavi giderleri, banyo giriş ücretleri ile ilgilinin mevzuatı gereğince müstehak olup da Devletçe karşılanmamış olan
   muayene, tetkik, tahlil, müdahale gibi masraflara ait belgelerin ibrazı halinde, yılları sağlığa ilişkin Bütçe Uygulama Talimatında belirlenen fiatları
   aşmamak kaydıyla bu giderler ayrıca ödenir.
   HASTALANAN ER VE ERBAŞLAR HAKKINDA YAPILACAK İŞLEM
   Madde 283 – Hastalananlar ve tabibe sıhhi bir sebeple danışmak isteyenler hastalıklarını derhalâmirine haber vermiye mecburdur. Hastalanan
   bunu yapmazsa en yakın âmiri tarafından haber verilir. Bunların haricinde her sabah birlik vazifeye sevkedilmeden hastalanan olup olmadığı sorulur.
   Hastalık haberi verenler veya âmiri tarafından görülen hastalar vizite defterine yazılır. Vizite defteri nöbetçi subayı tarafından imzalandıktan sonra bir
   erbaş refakatinde veya sorumlu bir personel ile vizite yerine, tabibin muayenesine gönderilir.
   Birliğinden izin, hava değişimi v.s. gibi sebeplerle uzakta bulunan er ve erbaşlara gözlük v.s. cihazlar verilemez. Bunlar ancak kendi birliklerince
   verilir.
   Mesaisaati dışında hastalananlarda yine aynışekilde vizite defterine yazdırılarak imzalandıktan sonra nöbetçi tabibine gönderilir.
   Madde 284 – Kıta karargâh ve kurumlardaki birlik kumandanları er ve erbaşlar için bir matbu vizite defteri tutmak ve bunu (5) yıl muhafaza
   etmekten sorumludur.
   Bu defterlerin her sayfası, kadrosunda tabip bulunan kumandan veya âmirlikçe numaralanır ve mühürlenir. Defterler üzerinde hiç bir suretle
   tahrifat yapılamaz. Sayfalarıeksiltilemez. Bundan defteri tutmakla mükellef bulunan kumandan veya âmir sorumludur.
   Acil vakalarda hastayı derhal tabibe götürmekle beraber yine vizite defterine yazılmak, nöbetçi subayınca imza edilmek suretiyle işlem tekemmül
   ettirilir.
   Madde 285 – Tabibin lüzum gördüğü hastalar hastaneye gönderilir. Hastaneye sevkedilecek er ve erbaşlara noksansız olarak hasta kabul
   tezkeresi doldurulur. Açık künye ve aşıları yazılmakla beraber ilk bakan tabibin müşahadesi ve tatbik ettiği ilâçların yazılmasışarttır.
   Madde 286 – Acil vakalarda, hasta,en seri vasıta ile (Motörlü vasıta, uçak, helikopter gibi) hastaneye gönderilir. Akabinde hasta kabul tezkeresi
   tanzim edilerek hastaneye mutlaka yollanır.
   Hastaneye sevkedilen erlerin ve erbaşların teçhizatı birlik kumandanlığınca tamamen ve derhal teslim alınır.
   Madde 287 – Hastaneye sevkedilen er ve erbaşların üzerlerindeki melbusat hasta kabul tezkeresinin arkasındaki yerlere aynen yazılır.
   Hastaneye sevkedilen hastalar muhakkak bir vasıta ile gönderilir. Vasıtanın temininden ve hastanın hastaneye naklinden birlik veya karargâh
   kumandanı veyahut da kurum âmirlerisorumludur. Hastaneden dönenler kıta veya kurum tabiplerine gösterilir.
   Madde 288 – (Değişik:RG-14/6/2018-30451)
   Erbaş ve erlerin kıta, karargâh ve askeri kurumlara katılış ve ayrılışlarında genel sağlık muayeneleri yapılır. Bu muayeneler; ilk altıaylık devrede
   üç ayda bir, bundan sonraki devrede altı ayda bir olmak üzere tekrarlanır. Muayenelerin sonuçları, sağlık fişlerine kaydedilir. Bu muayenelerde göz
   önünde bulunacak noktalar, anamnez ve fizik muayene ile birlikte; ağız ve diş muayenesi ve kan grupları tayinidir. Bunlar ilk aylık muayenelerde
   tekemmülettirilerek, sağlık fişlerine yazılmış olacaktır.
   Madde 289 – Erleri ve erbaşlarımuayeneye sevketmekten, sağlık fişlerinin tutulmasından kıta kumandanlarısorumludur.
   Madde 290 – Görev vesair sebeplerle muayene zamanında bulunmıyanların dönüşlerinde bu muayenelerin yaptırılmasından birlik kumandanları
   sorumludur.
   Madde 291 – (Değişik birinci fıkra: RG-29/09/2004-25598)Hastahaneden taburcu olanlar hastahane tarafından birliklerine askerî
   vasıtalarla, yoksa sivil vasıtalarla sevk edilir. Ücreti Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı
   bütçesinden ödenir.
   (Değişik ikinci fıkra: RG-29/09/2004-25598)Hastahaneden hava değişimi alarak veya(Değişik ibare: RG-27/10/2013-28804)
   Askerliğe Elverişli Değildir kararlı sağlık raporu ile taburcu edilenler hastahane tarafından doğruca memleketlerine gönderilir. Bu husus için askerî
   vasıtalardan istifade edilemeyen hâllerde, ücreti Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından
   ödenmek suretiyle sivil vasıtalardan faydalanılır.
   Durum en kısa zamanda er veya erbaşın bağlı bulunduğu kıta, karargâh veya kuruma bildirilir.
   Barışta, erbaş ve erlerin yurt içinde ve yurt dışında ölümleri halinde cenazelerinin, aileleri tarafından istenen bir mahale nakledilmesi talep edildiği
   takdirde, ceneza giderleri ile cenazenin nakil giderleri, ilgili Bakanlıklar bütçelerinden ödenir, Aileleri tarafından alınmayan cenazeler ise, ölümün vuku
   bulduğu mahaldeki kabristana gömülür; ancak bu cenaze için yapılacak masraflar, masraflar, yine ilgili Bakanlıkların bütçelerinden karşılanır. (Ek
   cümleler:RG-14/5/2018-30421) Cenaze giderleri; yıkama, defin, tabut, din adamı, kabir yeri ve kabir açma masraflarıdır. Cenaze giderleri,
   cenazenin defnedildiği yerin en yüksek rayicine göre ödenir. Cenaze sahiplerine acil ihtiyaçlarına binaen, cenaze masraflarına sarf edilmek ve bilahare
   mahsubu yapılmak üzere 5018 sayılı Kanun ve ikincilmevzuat uyarınca yeteri kadar avans harcama yetkilisimutemedine verilir.
   (Ek beşinci fıkra:RG-14/5/2018-30421)Askerlik hizmetini yapmakta iken vefat eden erbaş ve erlerin mezarlarının yapım giderleri ilgisine
   göre Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden karşılanır.
   Şöyle ki:
   a) Askerlik hizmetini yapmakta iken vefat eden erbaş ve erlerin mezar yapım giderleri, cenazenin defnedildiği yerin en yüksek rayicine göre bir
   defaya mahsus olmak üzere cenaze sahibine ödenir. Cenaze sahibi mezar yapım giderlerine ait masraf faturalarını getiren, kimliği vesikalarla bilinen
   hakikişahıstır.
   b) Mezar yapım giderleri, cenazenin defnedildiği yerin ilgisine göre Garnizon Komutanlığı, Jandarma Komutanlığı veya Sahil Güvenlik
   Komutanlığına (Sahil Güvenlik Komutanlığı bulunmayan yerlerde Jandarma Komutanlığına) başvuran cenaze sahibine ilgilimuhasebe birimince ödenir.
   c) Askerlik hizmetini yapmakta iken vefat eden ve 3/10/2016 tarihli ve 2016/9430 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Şehitlik
   Yönetmeliği hükümlerine göre şehitliklere defnedilmesine karar verilen erbaş ve erlerin mezar yapımına ilişkin işlemlerde Şehitlik Yönetmeliği esas
   alınır.
   SUBAY, ASKERî MEMUR VE ASTSUBAYLARIN HASTALIKLARI HALİNDE YAPILACAK İŞLEM
   Madde 292 – Subay, askerî memur ve astsubaylar hastalandıkları zaman hastalıklarını bizzat veya yazı ile veya başka bir vasıta ile âmirlerine
   bildirmeye mecburdurlar. Amirleri hastalık haberinialınca hastayı, kıta veya kurum tabibine, yoksa kanunun 58 incimaddesinin b fıkrası ve bu husustaki
   talimatname hükümleri gereğince vazifelendirilen tabibe, şayet hasta kalkamayacak durumda ise tabibi hastaya gönderir.
   Madde 293 – Müstacel vakalarda hasta durumunu âmirine bildirmekle beraber, yakın ise kendi kıta veya askerî kurum tabibine, değilse
   civardaki kıta veya askerî kurum tabibine askerî hastane tabibine, Hükümet veya belediye tabibine ve bunlardan hiçbiri yoksa serbest çalışan bir sivil
   tabibe müracaat edebilir.
   Serbest çalışan sivil tabibe müracaatızaruri olduğu takdirde muayene, tedavi ve nakilmasrafı kendisine aittir.
   Madde 294 – Hastalık hakkında rapor ancak, hastanın âmiri tarafından yazılan yazı üzerine muayene eden tabip tarafından verilir. Hastanın
   kendi isteği üzerine rapor tanzim edilmez. Tabip raporu hastayı muayene ve tedavi eden tabip veya tabipler veyahut kurumlar baştabipleri tarafından
   hastanın âmirine gönderilir. Rapor tanzimi talimatına uygun olarak yapılır.
   Madde 295 – Hastalık raporunu âmir keyfiyeti, bir derece yukarı âmirine arzeder. 24 saatten fazla hasta olanların durumu kıtalarda tümen
   (Deniz ve havada eşidi birlikler) kumandanlıklarına kadar, karargâhta ve askerî kurumlarda bir derece yukarıâmirine bildirilir.
   Madde 296 – Hastalanan subay, askerî memur ve astsubayları askerî tabip ve mütehassıslar, kıta, kurum, hastane ve hastanın meskenlerinde
   her zaman ücretsiz olarak muayene ve tedaviye mecburdurlar. Askerî hastanelerde yatırılarak tedaviedilenlerden hiç bir suret ve maksatla ilâç, iaşe ve
   malzeme bedelialınmaz.
6. Kanuni hak sahiplerine en yakın âmirlikçe veya askerlik şube başkanlıklarınca verilmiş olan sağlık muayene fişlerinin soğuk damgası kıta,
   karargâh veya kuruma en yakın bir yerde yapılır. Bu damga yakın bir yerde yoksa kıta, karargâh veya kurum âmirinin resmi mühür ve imzası kâfi
   görülür.
7. Hak sahibi olduğunu isbat edenler sağlık kurumlarında sağlık kurumlarında sağlık muayene fişi olmadan muayene olabilirler, hastaneye
   yatırılabilirler bu takdirde iaşe ve tedavi masrafı alınmaz. Sağlık muayene fişi ibraz edilmeden ayaktan yapılan muayene ve tedavilerde yazılan
   reçetelerin ücretisağlık muayene fişisonradan getirilirse bile ödenmez.
   3) (Değişik: RG-29/09/2004-25598)Yurt içinde, yurt dışında doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası için müracaatlar, diğer hastalıklarda
   olduğu gibi Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun ve bu hususa ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılır. Bu takdirde tedavi masrafları Millî
   Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden ödenir.
   4) (Değişik: RG-29/09/2004-25598)Yetkili tabibin veya hastahane tabiplerinin evde tedavilerini lüzumlu gördükleri hastaların kısa vadeli
   bilumum enjeksiyon ve pansumanları, garnizonların hususiyeti icabı mevcut askerî tıbbî teknisyenlerden istifade mümkün olmadığı takdirde, mahallî sivil
   yetkili sağlık teknisyen personelinden istifade etmek suretiyle yapılır. Bu takdirde sivil yetkili sağlık teknisyeni personelin ücreti, mahallî rayiç üzerinden
   tahakkuk ettirilerek Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden mahallîsaymanlıklarca ödenir.
   Madde 297 – Normal ahvalde ayaktan müracaat halinde veya meskenlerdeki muayene sonunda reçete yazılması gerektiği zaman, tâbipçe
   reçeteye hastayımuayeneye sevkeden makam ile yazısının tarih ve numarasının yazılmasımecburidir.
   Madde 298 – Acil vakalarda âmirin yazısı beklenmez. Reçetenin üstüne acildir kaydı konur. Evrak bilâhara en kısa zamanda tekemmülettirilir.
   Madde 299- (Değişik: RG-29/09/2004-25598)
   Yetkili tabiplerce yazılmış olan reçete muhteviyatının kıt’a, askerî kurum ve hastahanelerce aynen temin edilip verilmesi asıldır. Ancak, reçete
   muhteviyatı buralarda bulunmadığı takdirde Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık başkanlıkları
   veya şubelerince tespit edilen eczanelerden parasız olarak alınır. Bu eczaneler, bilâhare en yakın saymanlıklardan usulüne göre reçetelerin tutarını
   topluca alırlar.
   Madde 300 – Acil vakalarda tabibin derhal tatbikına lüzum gördüğü reçete muhteviyatıen yakın eczaneden hasta tarafından temin edilir. Parası
   hastaca verilir. Bilâhare hasta, reçeteye verdiği ücreti, tevsik etmek şartiyle bağlı bulunduğu saymanlıktan usulüne göre alır.
   Madde 301 – Reçete muhteviyatının parasız olarak verilebilmesi için bu reçetelerin usulüne göre tanzimişarttır. Şöyle ki :
   Reçeteye, hastanın veya hasta sahibinin görev yerisağlık muayene fiş numarası,
   muayeneye sevkeden makam ile bu makamın yazısının tarih ve sayısı yazılır.
   Madde 302 – Reçeteye :(1)
   a) Eczanelerde imaledilmek üzere yazılmış ilâçlar en çok bir haftalık yazılır. Lüzumlu hallerde her defasında yeniden muayene edilmek ve
   kontrol yapılmak şartıyla bir şahıs için ayrızamanlarda olmak üzere beş defa aynı reçete tekrar edilebilir. Bu takdirde reçeteye 1, 2, 3, 4, 5 diye sıra
   numarası konur, bundan fazlasınışahıs öder.
   b) Müstahzar ilâçlarda bir tedavi dozu orijinal ambalâj bozulmadan verilir. Bunlardan reçeteye bir adetten fazla yazılamaz. Diğer şartlar (a)
   fıkrası gibidir.
   c) Yalnızradyolojik veya lâboratuvar teşhis ve tedavileri için kullanılacak orijinalambalâjlar bir defada lüzumu kadar yazılabilir.
   d) Bir hasta için memlekette olmayan ilâç kullanma mecburiyeti varsa hastalığın mahiyeti, kullanılacak ilâcın ismi, nasıl ve ne kadar müddet
   kullanılacağısıhhi kurul raporu ile tevsik edilip usulünce onaylandıktan sonra ithalmüsaadesialınarak getirilebildiği takdirde masraf bütçeden ödenir.
   e) Hayatı tehdit eden veya müzmin hastalıklarda -tüberküloz, diyabet, sara, kalp ve damar hastalıkları v.s. gibi -uzun müddet kullanılacak
   ilâçlarda nasıl ve ne kadar kullanılacağısıhhi kurul raporu ile tespit ve onaylanarak ve reçetelerde bu durum belirtilerek alınabilir. Ancak bu müddet her
   defasında iki yılı geçemez.
   Madde 303 – Millî Savunma Bakanlığı veya Jandarma Genel Komutanlığı ilâç yapım atölyeleri tarafından ordu tipi standart halde hazırlanmış
   müstahzarlar mevcut iken mecbur kalınmadıkça aynı tertipte başka bir firmaya ait müstahzar ilâç reçetelere yazılamaz. Doktor ordu tipi ilâç tavsiye
   ettiği ve ilâç mevcut bulunduğu halde hasta bunun dışında başka ilâç kullanmak isterse, bu zaman ilâç parasını kendisi öder. Bütün tabiplerin ordu tipi
   ilâç kataloglarını gözden geçirmeleri ve ona göre reçete yazmaları lâzımdır.
   (1)
   Madde 304 – Kimyevi formülleri aynı olan (Paraamino salisilik asit, izoniyazit, penisilin, streptomisin, vitaminler, kalsiyum ampul ve grupları
   kloranfenikol v.s. gibi) ilâçlar mümkün oldukça patent olarak gösterilmeyerek, isimleri yazılacak, ünite ve miligramları açık olarak belirtilecektir.
   Bunlardan eczanelerde hangisimevcut ise ünite ve miligramı uygun olmak şartiyle o verilecektir.
   (1)
   Madde 305 – Yabancı memleket müstahzarlarının ithal durumları gözönünde tutularak döviz ziyaına meydan verilmemek amaciyle reçetelere
   mevcut ise yerli ve ucuz olan müstahzarlar (İlâçlar) tercihan yazılacaktır.
   (1)
   Madde 306 – Reçeteyi yapan müessese reçete bedelinieczane defterine yazar. Defterdeki kayıt numarasını, ilâç bedelini hastanın sağlık fişine
   ve reçeteye işler.
   Madde 307 – Evinde tedavisi uzayan hastaların mütebaki tedavileri tabipçe gösterilen lüzuma göre hastaneye veya mütehassıs tabibe
   gönderilmek suretiyle yapılır.
   Madde 308 – (Değişik: RG-11/07/2001-24459) Yetkili tabiple göz mütehassısının birlikte vereceği rapora göre ihtiyaç sahibine, arzusuna
   göre ya standart tipteki bir gözlük aynen veya bunun maliyet bedeli verilir. Çerçeve iki yıl geçmeden yenisi verilemez. Göz mütehassısı tabip raporu ile
   derecesi değişen veya kırılan gözlük camı yerine yenisi verilir. Çerçeve ve camın verildiği tarihler yetkili tabipliklerce sağlık fişlerine işlenir. Renklicam
   yetkili göz uzmanınca lüzum görüldükçe verilir.
   Madde 309 – (Değişik birinci fıkra: RG-29/09/2004-25598) İşitme cihazı, sunîâza, korse ve bu gibi diğer malzemeler sağlık kurul raporu ile
   aynen Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık başkanlıkları veya şubelerince; bu şekilde temin
   edilemediği takdirde tespit edilecek fiyat üzerinden bedeli verilir.
8. Korse, işitme cihazı, suni âza ve bu gibi diğer malzemeler bir defa verildikten sonra ikinci veya daha fazla verilebilmesi için eskisinin
   kullanılamıyacak halde olduğu veya bir başkasına lüzum olduğu sıhhi kurul raporu ile yeniden tesbit edilerek alındığı takdirde tesbit edilecek fiyat
   üzerinden masrafı bütçeden verilir.
9. Kanuni hak sahibi personelden malûliyeti sıhhi kurul raporu ile tesbit edilenlere tıbbi tedavicihazlarıaynen veya tespit edilecek fiyat üzerinden
   bedeli bütçeden verilir.
10. Diş protezi (Tam veya parsiyel takım diş) alınabilmesi için :
    a) Resmî hastane ve resmî diş tabibi olan yerlere resmîevrakla gidilip diş tabibinden protezlüzumunu bildirir bir rapor alınacak, rapor yetkili tabip
    tarafından onaylanacaktır.
    b) Resmî hastane veya resmî diş tabibi olmayan yerlerde sivil serbest diş tabibine resmî yazı ile gidilip diş tabibi proteze lüzum görürse rapor
    verecek, bu rapor yetkili tabiplikçe onaylanacaktır.
    c) İkinci ve daha fazla protez yaptırılabilmesi, askeri hastane diş tabibince veya askeri hastane bulunmayan yerlerde Devlet Hastanesi diş
    tabibince düzenlenecek raporun hastane baştabibince onaylanması ile mümkündür. Bu suretle alınacak protez kararları, raporu düzenleyen askeri veya
    devlet hastanesinin baştabibince sağlık muayene fişlerine mutlaka yazılacak ve mühürlenecektir.
    (1)
    d) Protezler askeri hastanede yoksa mahallî resmî hastanede, resmî diş tabibi olan yerlerde bunların resmî çalışma yerlerinde müracaat sırasına
    göre yapılır,aksi halde masraflar ödenmez.
    Resmî sivil hastane ve resmî sivil diş tabiplerinin resmî çalışma yerlerinde yapılan protezlerin masrafı tesbit edilen fiyat üzerinden bütçeden
    ödenir.
    e) Altın ve pilâtinin kendi ücretlerişahsın kendisine aittir, bütçeden ödenmez.
    f) Protez (Takım diş) dışında kalan diş tedavileri hastahane ve resmî diş tabipleri bulunan yerlerde bunların resmî çalışma yerlerinde, bunların
    bulunmadığı yerlerde sivil serbest diş tabiplerinde usulüne göre müracaatla yapılır. Bu takdirde Millî Savunma Bakanlığınca tespit edilen fiyat listesi
    üzerinden fatura mukabilimasrafları ödenir. Serbest diş tabiplerinde yukarıkişartlara göre yapılacak protezler içinde ödeme aynışekilde yapılır.
    2238 Sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılacak organ ve doku bağışıyla
    ilgili işlemlerin, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesi içindeki uygulama usul ve esasları, bir Yönergeyle düzenlenir.
    Madde 310 – (Değişik birinci fıkra: RG-29/09/2004-25598)Subay, askerî memur ve astsubayların yurt içinde ve dışında vefat etmeleri
    hâlinde cenaze masrafları ile cenazenin arzu edilen yere nakli için yapılacak masraflar; Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya
    Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden ödenir.
    Şöyle ki :
    a) Sağlık müesseselerinde tedaviedilmekte iken ölenler bu müessese tarafından kaldırılır.
    b) Sağlık müesseselerinde tedavide iken ölmüş olup da ölü sahipleri tarafından evinden kaldırılması istenen kimselerin cenaze masrafları ölü
    sahibinin ibraz edeceği masraf belgesine göre saymanlıklarca ödenir. Ölü sahibi, saymanlığa cenazeye ait masraf faturalarını getiren kimliği vesikalarla
    bilinen hakiki veya hükmişahıstır, masraflar bu şekilde faturayı getirene ödenir.
    c) Ölü sahiplerine âcil ihtiyaçlarına binaen, cenaze masraflarına sarfedilmek ve bilâhare mahsubu yapılmak üzere ilgili saymanlıklarınca yeteri
    kadar avans verilir. Ölü sahibi, o yerdekiaskerî veya mülki teşkilâttan birinden alacağı bir belge ile kimliğini isbat eder ve avansıalır.
    d) Cenaze masrafları; yıkama, tedfîn, tabut, cenazenin mezarlığa nakli, din adamı, kabir yeri ve kabir açma masraflarıdır. Cenaze masrafları,
    cenazenin defnedildiği yerin en yüksek rayicine göre ödenir.
    Madde 311- (Değişik: RG-29/09/2004-25598)
    Yurt dışından yurda veya yurt içinde bir yerden diğer bir yere cenazenin nakli, cenaze sahibinin arzusu üzerine yapılır. Masrafları Millî Savunma
    Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden ödenir.
    Madde 312 – Cenazenin bir yerden diğer bir yere nakli Hıfzıssıhha Kanunu hükümlerine uyularak ve mahallinde tahnit yapmak imkânı varsa
    yapılarak veya hiç olmazsa bozulmasına engel olacak tedbirler (Frigo tertibatı) alınarak ve gömülmeden yapılır. Bu şartlarda nakil masrafı bütçeden
    ödenir. Gömüldükten sonra yapılacak nakilmasrafları ödenmez.
    Madde 313 – Cenazenin naklinde mümkünse askerî vasıtalardan istifade edilir. Cenazenin naklinde kullanılacak aracın cinsi mevsime ve diğer
    şartlara göre mahalli ilgili tabiple garnizon kumandanlığının müştereken vereceği karara bağlıdır. Mümkün olduğu nispette süratli vasıtalar tercih edilir.
    Cenaze merasimine katılanların camiden mezarlığa gidip dönmeleri için mümkün olduğu takdirde garnizon komutanlığınca araç tahsis edilir.
    Madde 314 – (Değişik: RG-29/09/2004-25598)
    Subay, askerî memur ve astsubayların sağlıklarını korumak bakımından azamî üç senede bir defa olmak üzere sağlık durumlarının tespiti
    maksadıyla sağlık kurulu muayenelerine tâbi tutulurlar. Bu muayenelerin zamanı, müddeti ve ne suretle yapılacağı Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma
    Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığısağlık başkanlıkları veya şubelerince tespit ve tayin olunur.
    Madde 315 – Ayrıca kumandan ve askerî kurum âmirleri ve bunların muvafakati ile tabipler, sağlık durumları kontrolüne lüzum görülen subay,
    askerîmemur ve astsubayları her zaman muayeneye tabi tutabilirler.
    Madde 316 – Yabancı devletler silâhlı kuvvetler mensupları karşılıklı anlaşmalar mevcutsa, Türk Silâhlı Kuvvetler mensupları gibi muayeneye
    tabi tutulurlar.
    Madde 317 – (Değişik birinci fıkra: RG-31/05/1991-20887)Askerî sağlık kurumları olmayan mahallerde, tabip raporu ile uzman tabiplerin
    müşahedesi altında tedaviye muhtaç görülen subay, askerî memur ve astsubayların tedavileri diğer resmî sağlık kurumlarında, bunlar da yoksa özel
    sağlık kurumlarında yapılır. Yol ve bütün tedavi masrafları Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı
    bütçesinden ödenir.
    Subay, askeri memur ve astsubayların, askeri hastane bulunan mahallerde, diğer sağlık kurumlarında muayene ve tedavi olmalarını gerektirecek
    bir hastalığa yakalanmaları halinde de aşağıdakişekilde hareket edilir.
    1 – (Değişik: RG-31/05/1991-20887)Acil olmayan hallerde; önce usulüne göre o mahaldeki askerî hastaneye müracaat edilir. Hastane
    başatabipliğinden rahatsızlığın o askerî hastanede tedavi olunamayacağı ve hastanın tedavi için bir diğer askerî hastane ya da resmî veya özel sağlık
    kurumuna sevkinin uygun olacağına dair rapor alınır. Bu raporda hastanın bir diğer sağlık kurumuna sevkini icap ettiren sebepler açıkça gösterilir. Bu
    raporun baştabipçe onaylanması halinde hastanın muayene ve tedavisi raporda öngörülen resmî veya özel sağlık kurumunda yapılır. Bu takdirde
    hastanın muayene ve tedavisi ile ilgili olan ve tedaviyi yapan sağlık kurumu baştabibince onaylanan fatura veya kasa fişiyle belgelenen bütün masraflar
    Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden ödenir.
    (1)
    2 – Acil hallerde: Hasta; bizzat veya bir yakını vasıtasıyla tedavi bakımından duruma en elverişli bir resmi sağlık kurumuna müracaat eder. Bu
    kurumca tedaviye başlanır ve hastanın durumu hasta veya hastanın yakınları tarafından, yoksa müracaat edilen sağlık kurumu baştabibince süratle o
    mahaldekiaskeri hastaneye bildirilir. Bilgi verilen askeri hastane baştabibi hastanın tedaviye alındığısağlık kurumu ile derhal temas kurarak;
    a) Rahatsızlığın acilmüdahaleyi gerektirecek bir rahatsızlık olup olmadığı,
    b) Hastanın sağlık kurumuna getirildiğiandakisağlık durumunun, o anda bir askeri hastaneye sevkine müsait bulunup bulunmadığı,
    c) Hastanın askeri hastaneye sevkiniengelleyen sakıncanın hangi tarihte sona ereceğini belirten bir rapor tanzimini talep eder.
    (Değişik üçüncü fıkra: RG-31/05/1991-20887)Müdavi tabipçe rahatsızlığın acil olduğuna ve hastanın askerî hastaneye nakliniengellediğine
    dair bir rapor düzenlendiği ve bu rapor müdavi tabibin bağlı olduğu baştabip tarafından onaylandığı takdirde askerî hastaneye nakil imkânı doğuncaya
    kadar hastanın tedavisine devam olunur. Bu süre içerisinde hastanın muayene ve tedavisi ile ilgili olan hastanın tedavi edildiği resmî sağlık kurumu
    baştabipliğince onaylanan fatura veya kasa fişiyle belgelenen bütün masraflar, Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil
    Güvenlik Komutanlığı bütçesinden ödenir.
    (Değişik dördüncü fıkra: RG-31/05/1991-20887)Yukarıdaki hükümler; subay, askerî memur ve astsubay aileleri ile emeklilerin 5434 sayılı
    TC. Emekli Sandığı Kanunu kapsamı dışında kalan aile fertleri hakkında da uygulanır. Emekliler ile bunların 5434 sayılı TC. Emekli Sandığı Kanunu
    kapsamına giren aile fertleri hakkında Emekli Sandığımevzuatına göre işlem yapılır.
    (1)
    Madde 318- (Değişik: RG-29/09/2004-25598)
    Dış memleketlerde tedavisini isteyen veya tedavisine lüzum görülen hastalar yalnız Gülhane Askerî Tıp Akademisine sevk edilir. Burada
    Profesörler Kurulunca hastalık için gerekli rapor verilir. Bu raporda; hastalığının Türkiye’de tedavisinin imkânsız olduğu, hangi dış memlekette ve
    mümkün ise bu memleketin hangi şehrinde tedavisinin mümkün olduğu, gerekli fennî mütalâalara ilâveten açıklanır. Bu raporlar; Millî Savunma
    Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığının onayı ile tekemmüleder.
    Madde 319 – (Değişik birinci fıkra: RG-29/09/2004-25598)Yabancı memleketlere yukarıdaki şartlar dahilinde giden hastalara yol, ikâmet,
    iaşe ve tedavi masrafları; Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinden ödenir. Bu ödemelerin
    yapılabilmesi için;
11. Acil vakalar dışındaki hastalıklardan dış memlekete gidecek hastalar için gideceği yerdeki hastahane ile boş yatak temini bakımından
    muhabere edilir. Bu muhabere masrafı bütçeden ödenir.
12. Buna rağmen ilk gidişte hastahanede hemen yer bulamazsa veya yatarak tedavi sonunda bir müddet daha ayaktan tedaviye fennen lüzum
    görülürse tedavi olacağı hastahaneden kaç gün ayak tedavisi göreceğine dair bir rapor alınacaktır. Tedavinin sonunda da bittiği tarih aynı hastahaneden
    kayıt ettirilecek, bu rapor askerîateşelikler ve konsolosluklarımıztarafından onaylanacak ve sarf evrakı olarak kabuledilecektir.
13. Ayakta tedaviler için verilecek yevmiyeler Bakanlar Kurulunun kararnamesine göre takdir edilecektir.
14. Tedavisi hitamında hastanın hemen yurda dönmesi gerekir. Aksi halde kaldığı günler için yevmiye verilmez.
15. Yurt dışında ayaktan tedavilerde araç masrafı oturulan yerle sağlık kurumu arasındakimutad nakil vasıtasıdır.
16. Yurt dışından tedaviden dönenler tedavileri hakkında tedavi oldukları hastanelerden şahsi dosyalarına konmak üzere bir rapor veya belge
    getireceklerdir.
17. Yurt dışından tedaviden dönenler vazifeye başlamadan evvel mutlaka Gülhane Akskerî Tıp Akademisi Profesörler Kurulundan durum raporu
    alacaklardır.
    Madde 320 – Hastanın bir şahıs refakatinde dış memleketlerde tedavisine zaruret görüldüğü raporda belirtilirse refakatçiye 6245 Sayılı Kanunun
    20 ncimaddesi hükümlerine göre harcırah verilir.
    Madde 321 -(Değişik : RG-31/05/1991-20887)
    Sürekli veya geçici görev, tahsil, kurs, staj, dil, görgü ve ihtisaslarını artırmak maksadıyla yurtdışına gönderilen subay, askerî memur ve
    astsubaylar, hastalanmaları halinde bulunduklarımahallerdekisağlık kurum ve kuruluşlarında muayene ve tedavi olabilirler. Bunların muayene ve tedavi
    masrafları sağlık kurum veya kuruluşlarından alacakları ve Askerî Ataşelikler veya Konsolosluklarca tasdik edilen faturalara istinaden Millî Savunma
    Bakanlığı veya Jandarma Genel Komutanlığı veyahut da Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden ödenir. Bunlardan; tüberküloz, kanser, kronik
    böbrek, akıl hastalıkları, organ nakli ve benzeri uzun süreli tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıklara yakalandıkları resmî sağlık kurulu raporu ile
    belirlenenler hariç olmak üzere, tedavileri ayakta veya meskende yapılanlar için kullanılacak ilaç bedellerinin % 20’si hasta tarafından ödenir. İlaç
    bedellerine katılma yükümlülüğü, tatbikat ve manevralarda askerî personele, savaş halinde ise askerî personele ve bunların sağlık karnesialma hakkına
    sahip olan aile fertlerine uygulanmaz.
    Yukarıda belirtilenlerin bulundukları ülkelerdeki tedavilerine ait masrafların verilebilmesi için şu şekilde hareket edilir:
    1) Hastalıklarının ve tedavileri lüzumunun bulundukları yerdeki resmî sıhhat ve müessese mercileri tarafından tanzim edilecek, sıhhatleri ve
    selahiyetleri Askerî Ataşelikler veya Konsolosluklarımıztarafından onaylanacak raporlara istinat etmesişarttır.
    2) Bu şekilde tedavi görecekler için bulundukları memleketlerde karşılıklı anlaşmalar mevcut ise, anlaşma gereğince masraflar o Devlete ait
    olmak üzere tedaviler yapılır. Bunun dışında yapılan masraflar ödenmez.
    3) Tedaviler için sağlık kurumlarından alınacak masraf faturalarının da ataşelikler veya konsolosluklarımıztarafından onaylanması lazımdır.
    4) Ancak bir birlik (gemi) komutanlığının emrinde muvakkat vazife ile yurt dışına gidenler, birlik (gemi) bünyesinde tabip varsa birlik (gemi)
    komutanının delaletiyle muayeneye veya hastaneye gönderilirler. Bu halin haricinde sağlık müesseselerinde tedaviedilenlerin masrafları kendisine aittir.
    5) Yurt dışında vazifeli olanların hastalık halinde gidiş-geliş araç masrafları oturdukları yerle sağlık kurumu arasındaki mutat araç üzerinden
    hesaplanır.
    Madde 322 – (Değişik birinci fıkra: RG-29/09/2004-25598)Dış memlekette tedaviye gönderilenlerin raporlarında zikredilen hastalığın
    tedavisi esnasında yakalanacağı veya zuhur edecek had hastalıklar raporundaki hastalığın doğuracağı ihtilâtlar gibi vakalarda tedavi için sarf edilen
    giderler, müessesece verilecek faturaların ataşelikler ve konsoloslukların tasdikinden geçtikten sonra Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel
    Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden ödenir.
    Rapordaki hastalıklarla ilgili olmayan başka hastalıkların tedavisinden doğacak masraflar Devletçe ödenmez.
    Madde 323 – Dış memleketlerdeki tedavimüddeti hiç bir halde 2 seneyi geçemez ve bu müddet uzatılamaz.
    Madde 324- (Değişik: RG-29/09/2004-25598)Yabancı memleketlerde tedavi süresi altı ayı geçtiği takdirde hasta, tedavi gördüğü sağlık
    kurumundan tedavinin devamı zaruretini gösteren bir raporu alarak tedavi gördüğü kurum ve ataşelikler kanalıyla Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma
    Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığına göndermekle mükelleftir. Bu muamele altıayda bir,aynışekilde tekrarlanır.
    Madde 325 – (Değişik: RG-31/05/1991-20887) Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun tatbikatında aile tabiri içine giren eş, usul, füru,
    erkek ve kız kardeşler,evlat edinen ve evlatlık ile üvey çocuklar aşağıda gösterilmiştir.
    1) Eş : Subay, askerî memur ve astsubayların karıları (kadın subaylar için kocalar) ile ölümleri halinde dul maaşıalabilen karıları (kadın subaylar
    için kocalar).
    2) Usul : Subay, askerî memur ve astsubayların hayatta bulundukları müddetle mukayyet olmak üzere; yardım etmediği takdirde zarurete
    düşecek ve bu sebeple infak ve iaşesinin kendisine ait olduğu şekli ve esasları bu Yönetmelikte belirtilen bir beyan ile tespit edilen ana, baba ve büyük
    ebeveynler ile subay,askerîmemur ve astsubayların ölümleri halinde bu kişilerden kendilerine dul ve yetim maaşı bağlanabilecek ana ve babaları.
    3) (Değişik: R-05/02/1997-22899) Füru: Subay,askerimemur ve astsubayların ortaöğrenim yapmakta olan 20, yükseköğrenim yapmakta olan
    25 ve bunların dışında 19 yaşını doldurmamış ve evli olmayan erkek ve kız çocukları ile evli olmayan ve yardım edilmediği takdirde muhtaç duruma
    düşecek olan kız çocukları ile yaşları ne olursa olsun malûl ve muhtaç erkek çocukları ve subay, askeri memur ve astsubayların ölümleri halinde bu
    kişilerden kendilerine yetim aylığı bağlanabilen erkek ve kızçocukları.
    4) Erkek ve kız kardeşler : Subay, askerî memur ve astsubayların hayatta bulundukları müddetçe yardım etmedikleri takdirde zarurete düşecek
    çalışamaz durumda bulunan, infak ve iaşesinin üzerine vacip olduğu şekli ve esasları bu Yönetmelikte belirtilen bir beyanla tespit edilen erkek ve kız
    kardeşleri.
    5) Evlat edinen ve evlatlık : Subay, askerî memur ve astsubayların evlatlık rabıtasının devam etmesi şartıyla; usul ve ilgili (2) numaralı bentteki
    esaslara tâbievlat edinenleri ve füru ile ilgili (3) numaralı benttekiesaslara tâbi bulunan evlatlıkları.
    6) Üvey çocuklar : Subay,askerîmemur ve astsubayların bakmakla yükümlü oldukları ve füru ile ilgili (3) numaralı benttekiesaslara tâbi bulunan
    üvey erkek ve kızçocukları.
    Madde 326 – Subay, askerî memur ve astsubayların kanun ve talimatnamede aile tabiri içinde gösterilen ailesi fertleri Türk Silâhlı Kuvvetleri İç
    Hizmet Kanununun 59, 63 ve 66 ncı maddelerinin (a) ve (b) fıkraları, 67 nci maddesi ve 68 inci madde (b) fıkrası (Yalnız daimî vazife ile gidenlerin
    aileleri) hükümlerinden ve bu maddelerle ilgili talimatname hükümlerinden aşağıda gösterilen şekil ve şartlar dahilinde istifade ederler:
18. (Değişik:RG–31/05/1991 – 20887)Subay,askerîmemur ve astsubaylar için Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil
    Güvenlik Komutanlığı Sağlık Başkanlıklarınca esasları müştereken tespit ve tanzim edilecek örnek beyannamelere istinaden verilecek sağlık muayene
    fişlerine göre yapılır.
    Sağlık muayene fişlerine esas olacak beyannamelerin alınmasında, verilmesinde ve tanziminde aşağıdakiesaslar gözetilir:
    a) (Değişik: RG-31/05/1991-20887)Subay, askerî memur ve astsubaylardan ilk rütbeye nasbedildiklerinde beyanname alınır. Ayrıca hak
    sahibinin aile durumunda meydana gelen değişikliklerde ve sağlık muayene fişlerinin yenilenmesi icap ettiğinde bu beyannameler beyan esasına göre
    derhal yenilenir. Subay, askerî memur ve astsubaylar beyannamelerini, bağlı bulundukları kıt’a, karargâh ve kurum amirliğine verirler. Emekli subay,
    askerî memur, astsubay ve uzman jandarmaların 211 sayılı Kanunun 69 uncu madde kapsamındaki büyük ebeveynlerine, erkek ve kız kardeşlerine,
    evlat edinenlerine,evlatlık ve üvey çocuklarına ait beyannameler ise emekliler tarafından ikâmet ettikleri bölgedekiaskerlik şubelerine verilir.
    b) Bu şekilde verilen beyannameler en yakın âmirce açık künye yazılmak, mühürlenmek ve imza edilmek suretiyle sağlık muayene fişlerine
    kaydedilir ve personelin şahsi dosyalarında saklanır.
    c) (Değişik: RG-31/05/1991-20887) Subay, askerî memur ve astsubaylar ile bunların ailelerinin onaylı sağlık muayene fişleri en yakın kıt’a,
    karargâh ve kurum amirince, emeklilerin bu maddenin (1) inci bendinin (a) alt bendi kapsamındaki aile fertlerinin onaylı sağlık muayene fişleri ise
    ikamet edilen bölgedeki askerlik şube başkanlıklarınca verilir. Sağlık muayene fişleri bir kere onaylandıktan sonra hak sahibi bakımından yeni bir
    beyanname verilmesini gerektiren bir değişiklik oluncaya kadar kullanılır. Onay işlemi yeni bir beyanname verildiği takdirde tekrarlanır.
    d) Zamanla dolan ve kullanılmıyacak hale gelen sağlık muayene fişleri yerine yenileri verilir. Bu halde eski fişte yazılı şahsın sağlık durumu ile
    ilgili olarak bilinmesi zaruri görülen verilmiş önemli sıhhî cihazlara ait kayıtlar yeni verilecek sağlık muayene fişine işaret edilir. Fişin kaçıncı defa
    verilmiş olduğu kaydedilir. Eski fişi şahsî dosyasında beş yıl muhafaza edilir. Sonunda imha edilir ve bu hususta tanzim olunan tutanak dosyasında
    saklanır.
    e) Ölüm halinde ölen şahsa, boşanma halinde boşanan eşe, istifa ve emekli suretiyle Silâhlı Kuvvetlerden ayrılanların kendilerine ve ailesi
    efradına ait sağlık muayene fişleri beyannamenin verilmiş olduğu âmire iade edilip ve şahsi dosyasında muhafaza edilir.
    f) Sağlık fişlerinin doluncaya kadar muhafazası esas olmakla beraber, kayıp ve ziyaı halinde yenisinin verilmesi, kaybedildiğine ve zayi olduğuna
    ve bu sebeple hükümsüz olduğuna dair kaybeden tarafından yaptırılacak gazete ilânına müsteniden olur.
    g) Sağlık muayene fişlerine verilecek fiş numaraları subay, askerî memur ve astsubaylar için emekli sandığı sicil numarası, yedek subaylar için
    yedek subay sicil numaraları ve aileleri için de, verilmiş olan bu numaralar esas olmak üzere aile fert adedine ve aile reisine yakınlık derecesine göre
    verilecek sıra numaralarıdır.
    h) Silâh altında bulunan yedek subaylara ve ailelerine verilecek sağlık muayene fişleri terhislerinde âmirlerince geri alınır ve geri alınmış olduğu
    terhis tezkeresine kaydedilir.
19. Subay, askerî memur ve astsubayların sağlık muayene ve tedavilerien yakın âmirden alınacak resmî bir yazı ile birlikte sağlık muayene fişinin
    ibrazısuretiyle yapılır.
    Sıhhi kurul muayenelerinde ve işlemlerinde personel sınıf şubelerince verilmiş veya verilecek (Sağlık cüzdanının) da sağlık kurullarına ibrazı
    mecburidir.
20. Subay, askerî memur ve astsubayların aileleri fertlerinin muayene ve tedavileri
    kendilerine verilmiş bulunan sağlık muayene fişleri ile ayrıca resmî bir yazıya lüzum olmaksızın aile reisinin muayene ve tedavi olmağa hakkı
    bulunduğu tabiplik veya sağlık kurullarından birine doğrudan doğruya müracaat suretiyle olur.
    Aile fertleriaile reisinin bulunduğu mahalde değilse bulundukları yer garnizon, merkez komutanlığı veya askerîsağlık kurumlarından birine, bunlar
    da yoksa aile reisinin o yerde tedavi ve muayene hakkı bulunduğu yetkili sivil tabiplik veya sağlık kurumlarından birisine sağlık muayene fişleri ile
    doğrudan doğruya müracaat suretiyle olur.
    Aile fertlerinin bu şekilde vâkı müracaatlarında: Başhekimler bir poliklinik defteriaçtırır ve müracaat edenlerin müracaat tarihi ve açık künyeleri
    yazılmak suretiyle bu deftere kaydettirir. Ayrıca sağlık muayene fişlerinin (Muayeneye sevk eden makam) hanesine poliklinik kayıt, tarih ve numarasını
    işleterek ilgili ihtisas şubesine havale eder. Muayene sonunda da ilgili uzmanca (Veya tabipçe) konan teşhis ve tanzim edilen reçete sağlık muayene
    fişine işaret edilip imzalandıktan sonra sağlık muayene fişleri başhekimlikçe görülür ve altı imza, tasdik edilir. Eczanelerden ilâçların alınmasında da
    sağlık muayene fişleri ibrazedilir.
    Baştabiplikle ilgili uzman tabipliğin veya (Tabibin) aynı şahısta birleştiği veya müracaat edilen yerde tek bir tabibin bulunduğu hallerde muayene
    ve tedavisonunda sağlık muayene fişleri bağlı bulunulan en yakın kıta, karargâh ve kurum âmirlerince imza ve tasdik edilir.
    Bu şekilde vâkı müracaatlardan sıhhi kurul işlemi görmesi icap ettiği takdirde bu husus sağlık muayene fişine kaydedilir. Bu kayda göre sıhhi
    kurul işleminin yapılabilmesi; müracaat edenlerin bağlı oldukları kıta, karargâh ve kurumlardan, bağlı bulundukları kıta ve kurumların dışında başka bir
    yerde bulunanların ise o mahal garnizon komutanlıklarından resmî bir yazı getirmelerine bağlıdır.
    Şüpheli görülen hallerde sağlık muayene fişlerinin doğruluğunu tahkik ve tetkik etmeğe başhekimler yetkilidir.
    4) (Değişik: RG-29/09/2004-25598)Sağlık fişi verilebilmek için Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik
    Komutanlığı sağlık başkanlıkları veya şubelerince esasları müştereken tanzim ve tesbit edilecek beyanname (Sağlık fişleri bildirim çizelgesi) örneğinin
    hazırlanmasında aşağıdakiesaslar gözetilir.
    a) Beyannameyi verecek subay,askerîmemur ve astsubayların açık künyeleri ile,
    b) Subay, askerî memur ve astsubayların 325 inci madde esasları dahilinde beyan etmekle mükellef bulunduğu eş, usul, füru, erkek ve kız
    kardeşlerin açık kimlikleri,
    c) Beyanname vermekle mükellef şahsın beyannameyi doldururken gözetmesi icap eden aşağıdaki hususlar beyanname örneğinde açıklanır.
    (1) Ana, baba ve büyük ebeveynlerin; 4598 sayılı Kanunla işçi sigortaları ile diğer sigorta kanunlarına bağlı olmadıkları gibi sağlık muayene ve
    tedavi imkânları veren başkaca mevzuattan istifade etmedikleri ve ayrıca muayyen bir gelirleri olsa dahi yardım edilmediği takdirde zarurete
    düşecekleri ve infak ve iaşelerinin kendilerine ait bulunduğu hususunda sarih beyanlarının ifade edileceği,
    (2) (Değişik:26.5.1989-20176; Yeniden düzenleme:5.2.1997-22899) 19 yaşını doldurmuş erkek ve kız çocuklarından tahsilde bulunanlar için tahsil
    durumlarını gösterir belge ve nüfus cüzdan örneklerinin, her yaştaki ve bakmadıkları takdirde muhtaç duruma düşecek olan çalışmayan kızçocuklarının,
    evlenmemiş olanlar için nüfus kayıt örneğinin, evlenmiş ancak boşanmış olanlar için boşanma ilamının, eşi ölüp dul kalmış olanlar için veraset ilamının,
    evlat edinilen çocuklar için mahkeme tescil kararının, malûl ve muhtaç erkek çocuklar için malûllük durumlarını gösterir sağlık kurulu raporunun tasdikli
    suretlerinin beyannameye ekleneceği,
    (3) İnfak ve iaşeleri üzerine vacip beyanname sahibinin erkek ve kız kardeşlerinin çalışamaz durumda olduklarına dair sağlık kurulu raporunun
    beyannameye ekleneceği, sağlık kurulu raporlarında çalışamamanın devamlı bir malûliyetten ileri geldiğinin belirtilmesi halinde her beyanname
    tanziminde yeni bir rapor almağa ve beyannameye eklemeye lüzum olmadığı hususu ile evlatlık tescil kararlarının da yenilenmesine lüzum olmadığı,
    (4) Beyannamede gösterilen ve beyana itibar olunacak hallerin hakikate uymadığında her türlü sorumluluğun beyannameyi veren tarafından
    kabul olunduğunun işaret edileceği hususu,
    Madde 327 – (Değişik : RG – 31/05/1991 – 20887)
    Subay, askerî memur, astsubay, uzman jandarma ve Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görevli 657 sayılı Kanuna tâbi memur emeklileri ile bunların 5434
    sayılı Kanun hükümlerine göre sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek aile fertleri ve dul ve yetimleri, harp ve vazife malûllüğünü gerektiren sebeplerden
    dolayı ölen yedeksubay, erbaş ve erlerin aylık almaya müstehak dul ve yetimleri, harp ve vazife malûlü yedeksubay, erbaş ve erlerle bunların 5434
    sayılı Kanun hükümlerine göre sağlık hizmetinden yararlanabilecek aile fertleri ile dul ve yetimleri, Emekli Sandığı tarafından vazife malûllüğü aylığı
    bağlanan ve bu nedenle okullarından ilişiği kesilen harp okulları, üniversite ve yüksekokullar ile Gülhane Askeri Tıp Akademisi Komutanlığına bağlı
    fakülte ve yüksekokullarda öğrenimde bulunan askerî öğrenciler ve astsubay sınıf okulu öğrencileri ile 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre sağlık
    hizmetlerinden yararlanabilecek aile fertleri, bunların vazife malûllüğünü gerektiren sebeplerden dolayı ölümleri halinde sağlık hizmetlerinden
    yararlanabilecek aile fertleri, askerî sağlık kurum ve kuruluşları yanında diğer resmi sağlık kurum ve kuruluşlarından da yararlanırlar. Bunların tedavi
    giderleri Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığınca ilgili mevzuat hükümlerine göre karşılanır ve sağlık karneleri Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı
    tarafından verilir.
    657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi emekliler ve aile fertleri ile dul ve yetimleri hariç olmak üzere, birinci fıkrada sayılan hak sahipleri
    ayrıca 211 sayılı Kanunun 66 ncımaddesinin (b) fıkrası hükmünden de yararlanırlar.
    Subay,askerîmemur,astsubay ve uzman jandarma emeklilerinin 211 sayılı Kanunun 69 uncu maddesi kapsamındaki büyük ebeveynleri ile erkek
    ve kız kardeşleri, evlat edinen ve evlatlıkları ile üvey çocuklarının muayene ve tedavileri sadece askerî sağlık kurum ve kuruluşlarında bu Yönetmelik
    hükümlerine göre yapılır. Birinci fıkrada belirlenenlerin çalışan veya emekli olup da diğer sosyal güvenlik kurumlarının sağlık hizmetlerinden istifade
    eden eşleri askeri kimlik kartı veya şekil ve esasları Türk Silâhlı Kuvvetleri Kimlik Kartı Yönergesinde (MSY. 52-7) belirtilen (askerî hastanelere
    müracaatta kullanılmak amacıyla verilen) kimlik kartı ve bu sosyal güvenlik kurumlarının sağlık karneleri ile askerî sağlık kurum ve kuruluşlarından da
    yararlandırılırlar. Bunlara ait askerî sağlık kurum ve kuruluşlarındaki tedavi giderleri Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil
    Güvenlik Komutanlığı bütçelerinden ödenir.
    Birinci fıkrada belirtilen hak sahipleri ile bunların çalışan veya emekli olup da diğer sosyal güvenlik kurumlarının sağlık hizmetlerinden istifade
    eden eşlerinin,askerisağlık kurum ve kuruluşlarında muayene ve tedavileriaşağıda gösterilen esaslar dahilinde yapılır;
21. Emekli Sandığınca veya kurumlarınca verilen sağlık karnelerini ibraz etmek suretiyle ikamet edilen yer garnizon, merkez komutanlıkları
    tabipleri veya askerîsağlık kurum ve kuruluşlarından birine doğrudan doğruya müracaat suretiyle yapılır.
22. Bunların askerî sağlık kurum ve kuruluşlarında yapılan muayene, tedavi, tetkik, tahlil, müdahale ve benzeri işlemlerine ait giderleri; yılları
    sağlığa ilişkin Bütçe Uygulama Talimatında belirlenen fiatlarıaşmamak kaydıyla listeler halinde her hasta için ayrıayrı düzenlenir. Askerî sağlık kurum
    ve kuruluşları tarafından her ayın 15’ine kadar bir önceki aya ait listeler T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne fatura edilmek üzere, Millî Savunma
    Bakanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik Komutanlığına intikal ettirilir. Askeri sağlık kurum ve kuruluşlarından gelen bu listeler
    birleştirilerek Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğüne
    gönderilir. T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü listelerde yeralan bu masraf dökümlerinin karşılığını Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel
    Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı bütçesinin ilgili tertibine aktarır.
    Askerî sağlık kurum ve kuruluşlarının tedavi, muayene, tahlil, tetkik, müdahale ve benzeri işlemlerinin fiatları, masraf listelerinin hazırlanması,
    bunların T.C. Emekli Sandığına fatura edilmesi gibi hususlar, Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve
    T.C. Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü arasında imzalanacak bir protokol ile düzenlenir.
    Subay,askerîmemur,astsubay ve uzman jandarma emeklilerinin 211 sayılı Kanunun 69 uncu maddesi kapsamındaki büyük ebeveynleri ile erkek
    ve kız kardeşleri ve evlat edinenlere, evlatlıkları ile üvey çocuklarına esasları Millî Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik
    Komutanlığı ile müştereken tespit edilecek beyannamelere istinaden ikamet edilen bölge askerlik şubeleri tarafından verilecek sağlık muayene fişleri ile
    ikamet edilen yer garnizon, merkez komutanlıkları tabipleri veya askerî sağlık kurum ve kuruluşlarından birine doğrudan müracaat suretiyle yapılır.
    İkamet edilen yerde merkez komutanlığı, garnizon komutanlığı tabibi veya askeri sağlık kurum ve kuruluşu bulunmadığı hallerde muayene ve tedavi
    olabilecekleri yerler diğer resmisağlık kurum ve kuruluşlarıdır.
    Subay, askerî memur, astsubay ve uzman jandarma emeklilerinin büyük ebeveynleri ile erkek ve kız kardeşleri ve evlat edinenlerin ve evlatlıkları
    ile üvey çocuklarının muayene fişlerinin alınması için doldurulmuş bulunan beyannamelerin askerlik şubelerine ibrazında askerlik şube başkanlıkları;
    beyan sahibi emeklilerin, bu Yönetmeliğin 326 ncı maddesine göre subay, askerî memur ve astsubayların aile fertleri için ibraz etmekle mükellef
    tutuldukları vesikaları, aynı şekilde beyannamelerine eklenmiş olup olmadığını kontrol ettikten sonra beyannamede yazılan ve gönderilen kanunî hak
    sahiplerinin adedi kadar muayene fişi verilir.
    Bu durumdaki aile fertlerine şube başkanlıklarınca verilecek sağlık muayene fişlerine esas olacak beyannamelerin verilmesi, yenilenmesi, sağlık
    muayene fişlerine işaret edilmesi, muhafazası, tasdiki ve sağlık muayene fişlerinin kaybında yapılacak işlem, ölüm halinde ve hakkın kaybedilmesi
    durumunda iadesi, dolanların yerine yenilerinin verilmesi, sağlık muayene fişlerine esas olacak beyannamelerin tanzim ve tespiti gibi hallerde subay,
    askerîmemur ve astsubaylarla bunların aileleri hakkında 326 ncımaddede tespit edilen esaslar, bunlar hakkında da askerlik şube başkanlıklarınca aynen
    uygulanır.
    Subay, askerî memur, astsubay, uzman jandarma ve Türk Silâhlı Kuvvetlerinde görevli 657 sayılı Kanuna tâbi memur emeklileri ile bunların aile
    tabiri içerisine giren eş, usul ve füru, erkek ve kız kardeşler, evlat edinenler, evlatlıklar ve üvey çocuklar aşağıda gösterilen hallerde, Türk Silâhlı
    Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun ve Yönetmeliğinin subay, askerî memur ve astsubaylarla bunların emeklileri ve aile fertlerine tanıdığı haklardan
    istifade edemezler:
23. Emekli, adî malûllük ve vazife malûllüğü (harp malûllüğü) maaşı bağlanmak suretiyle Türk Silâhlı Kuvvetlerinden emekliye ayrıldıktan sonra,
    emeklilik hakkı tanınan herhangi bir kurumda görev alanlar ve bunların aile fertleri,
24. Türk Silâhlı Kuvvetlerinde subay, askerî memur ve astsubay iken çeşitli sebeplerle 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun 82, 87 nci
    maddeleri gereğince toptan ödemeye ve kesenek iadesine tâbi tutularak ilgisi kesilmiş olanlar,
25. Kanunlara göre,emekli, dul ve yetim maaşıalma hakkını kaybetmiş olanlar,
26. Subay, askerî memur, astsubay ve uzman jandarmalarla bunların emeklilerinin ölümleri halinde bu kişilerin sağlıklarında 211 sayılı Kanun
    hükümlerinden istifade etmekte olan erkek ve kız kardeşleri,evlat edinenleri,
    Subay, askerî memur, astsubay, uzman jandarma emeklileri sağlık muayene fişlerinin verilmesine esas olacak beyannamelerin tanzimlerinde bu
    Yönetmeliğin 326 ncı maddesinin (d) fıkrasında gösterilen esaslara aynen riayet etmeye ve ibrazı mecburi belgeleri temin ve beyannameye eklemeye
    mecburdurlar.
    Belge ibrazı mecburi kılınan haller dışında beyannamelerde açıklanacak hususlar hakkında beyannameyi dolduran şahsın beyanına itibar olunur.
    Beyanın doğruluğunu şüpheye düşürecek bir ihbar ve şikâyet halinde bunun tahkikisağlık muayene fişini veren selahiyetlimakama aittir.
    Beyanın doğru olmadığının anlaşılması halinde beyannamedeki aykırı beyanın taallûk ettiği şahsın sağlık fişi geri alınır ve beyanname sahibi
    hakkında kanunî takibat yapılarak takibat sonucu şahsi dosyasına işlenir.
    I) HAYVANLARA AİT BAKIM VE HİZMETLER
    1 – Tımar
    Madde 328 – Tımar: Sureti umumiyede vücudu temizlemek, yele ve kuyruğu ve müsait havalarda kıta veterinerinin müsaadesiyle hayvanı bütün
    yıkamak ve ayaklarının temizliğine devamlısurette dikkat etmekten ibarettir.
    Madde 329 – Tımar; hayvanın hali ve iklim müsait olduğu zamanlarda bir defasıahır dışında olmak üzere günde iki defa yapılır. Müddetler 45 er
    dakikadır.
    Madde 330 – Bineklerden gayrı bütün hizmet hayvanlarının yeleleri her mevsimde kesilir, kuyrukları hanep mafsalı hizasına kadar uzatılır, fazlası
    kesilir, topuk kılları kesilmez, fazla uzadığızaman tuvaleti yapılır.
    Subayların zatî binek hayvanları bu kayıtlara bağlı değildir.
    2 – Nallama
    Madde 331 – Nalların bakımı ve yenileştirilmesiçok dikkatle takip olunmalıdır. Nallar, miadı içinde yenileştirilir ve bu müddet içinde de bir defa
    kayar edilir. Miadından evvelçok aşınmış veya kırılmış nallar mutlaka yenilenir. Ön veya art ayaklarından birinin nalının değiştirilmesi icabettiğizaman
    yanındakiayak da kayar edilir.
    3 – Yıkama
    Madde 332 – Hayvanlar, sıcak mevsimde haftada en az iki defa yıkanır, mümkün oldukça derinliği ve akıntısı az olan temiz sularda yıkamak
    tercih olunur.
    4 – Yem verme
    Madde 333 – Hayvanların yem istihkakları üç öğünde verilir. 5/10 u akşam, 3/10 u sabah ve 2/10 u da öğleyin yedirilen sert yem istihkakı
    hareket esnasında ve zaruret halinde sabah ve akşam olmak üzere iki defa da verilebilir. Sert yem hacmen aynı miktarda, saman veya kıyılmış kuru
    otla karıştırılarak verilir. Artan ot ve saman istihkakları öğünler arasında yedirilir.
    Madde 334 – Öğle yemi hayvanlar yeter derecede dinlendikten sonra,akşam yemiakşam tımarı ve suyundan sonra verilir.
    Madde 335 – Sabah yemleri vazifeden en az üç saat evvel öğle yemi öğle istirahatından ve hayvanlar kâfi derecede dinlendirildikten sonra
    verilir.
    Madde 336 – Hizmet görmeyen hayvanların sert yem istihkakları icabında veteriner raporu ile 1/3 – 1/2 nisbetinde azaltılabilir.
    Madde 337 – Torba artıklarını yıkayıp temizleyip kurutmadan yedirmek caiz değildir.
    5 – Su verme
    Madde 338 – Hayvanlara her mevsimde günde en az iki defa su içirmeli sıcak mevsim ve iklimlerde öğle vakti de su verilmelidir. Hayvanlar su
    içerlerken fasılasız su içmelerine müsaade edilmemeli, dinlendire dinlendire içirilmelidir. İnsanların içmiyeceği herhangi bir su (mecburiyet olmadıkça)
    hayvanlara içirilmemelidir. Hayvanları bulaşıcı hastalıklardan ve sülüklerden korumak için rastgele umumi yalaklardan sulamak yasaktır. Bu takdirde
    kovalarla içirilmelidir.
    Madde 339 – Kışla haricinde su vermek lüzumu halinde mümkün oldukça akar ve temiz sular tercih edilmelidir. Yürüyüşlerde hayvan terli iken
    su vermek lâzım gelirse ağır ağır içmesi için ağızdan kantarma çıkarmamalıdır. Vazifeden terli olarak dönen hayvanlara teri kurumadan su
    içirilmemelidir.
    Madde 340 – Sabah suyu sabah yeminden üç saat sonra, öğle ve akşam suları yemden evvel verilir.
    6 – Vazifeye çıkış ve vazifeden dönüşte hayvanlara yapılacak muamele
    Madde 341 – Vazifeye çıkarılan hayvana eğer, semer, koşum vurulmadan evvel bir defa gebre ile vücudu baştan aşağı temizlenir ve tüyleri
    yatırılır. Nalları yoklanır, sıhhatli olup olmadığı tekkik edilir. Hayvanda neşesizlik görülürse en yakın âmire malûmat verilir.
    Madde 342 – Vazifeden dönüşte ilk yapılacak iş, hayvanın terini kurutmak ve temizlemektir. Yaz ve kış müsait havalarda çok terli hayvanları
    hemen ahıra sokmayıp bir müddet yedekte rüzgârsız yerde gezdirmeli ve bu esnada kolan gevşetilmiş bulunmalıdır. Bu suretle teri az çok kuruyan
    hayvanın ayaklarının çamurunu bukalığına kadar güzelce yıkayıp kurutmalı ve ahıra çekmelidir.
    Madde 343 – Ahıra sokulmuş hayvanlar henüz terli iseler üzerlerinden takımları hemen alınmaz ve hayvanın yorgunluğu geçmedikçe tımar
    yapılmaz ve arpa, su verilmez.
    7 – Hayvanlarda hastalık alâmetleri, hastalıklar ve hasta hayvanlara yapılacak işlem ve ilk tedbirler
    Madde 344 – Hayvanlara bakan astsubay erbaş ve erler, nalbantlar veterinerin bulunmadığı veyahut hayvanlariyle bir vazife veya memuriyete
    gittikleri zamanlarda hastalanacak hayvanlara yapılması lâzım olan tedbirleri bilmeli ve yapabilmelidirler. Bu sebeple bunların hayvan hastalıklarına ait
    alametleri bilmeleri lâzımdır.
    Madde 345 – Hastalık alâmeti gösteren hayvanlar hususi bir yere ayrılır ve ilk tedbirler yapılır ve hemen veterinere de haber verilir.
    Madde 346 – Hayvanların bakım ve sağlığı hakkında bu fasılda zikredilmeyen hususlarda ilgili talimatlar hükümleri tatbik olunur.
    8 – Ahırlarda nizam ve tertipler
    Madde 347 – Ahırların içi, hayvanların yattığı ve durduğu yer, daima düzgün ve temiz bir halde bulunmalı, tabanı bozuldukça hemen tamir
    edilmelidir.
    Madde 348 – Ahırlara mahsus malzeme ve vasıtalar her zaman tam ve daima kullanılabilecek bir halde olmalıdır. Bilhassa yem torbaları ve
    tımar edevatı ve yemlikler daima iyi ve temiz bir halde bulundurulmalı ve kullanmadan evvel tekrar temizlenmelidir.
    Eleme ve kırma makineleri ve yemler hayvanlardan ayrı, emin ve rutubetsiz bir yerde saklanmalı, yem temizleme işi ahırın dışında hususi bir
    yerde yapılmalıdır.
    Madde 349 – Hayvanların altına yataklık olarak ot, saman, çavdar sapı konur. Bunlardan tedarik mümkün olmazsa hastalıkla bulaşık olmayan
    yanmış kuru ve temiz gübre serilir. Bu yataklıklar her gün kaldırılmalı, yaşları ve pislenmiş olanları atılmalıdır. Kullanılabilecek kısımlar tekrar
    kurutulduktan sonra kullanılmalıdır.
    Madde 350 – Ahırlarda, her hayvanın baş tarafındaki duvara 15 x 15 santimetre büyüklüğünde zemini siyah boyalı sac veya tenekeden birer
    levha asılır ve üzerine hayvanların adı ile tırnak numaraları beyazile okunaklı bir surette yazılır.
    Müsabakalara iştirak ederek mükâfat kazanan hayvanların kazandıklarımükâfatın mahalli ve cinsi hayvanın baştarafına bir levha ile asılır.
    Madde 351 -Ahırlarda temizlik ve intizam teminiahıra memur astsubay ve erbaşlara aittir. Ahır hizmetlerinin görülmesi için topçu ve süvaride
    her top veya manga için bir ahır nöbetçi eri, diğer sınıflarda (Değişik ibare:RG-29/8/2014-29103)20-30 hayvana bir er hesabiyle günlük ahır
    nöbetçileri tâyin olunur. Ahır nöbetçilerine iş elbisesi verilir.
    Madde 352 – Ahırların kapıları üzerine asılacak levhaların büyüklüğü de koğuş kapıları üzerine asılacak levha büyüklüğünde olur ve üzerine
    meselâ (dördüncü bölük ahırı) diye yazılır.
    Her hayvanın teçhizat ve mutabiyesi üzerine kendi tırnak numarasışu suretle yazılır:
    a – Başlık,eyer ve koşum gibi teçhizata soğuk numara vurulur, (36 puntolu),
    b – Ağaç veya madenîmalzeme ve teçhizata (semer, kaşağı, fırça vesaire) beyaz yağlı boya ile yazılır.
    c – Teçhizat torbaları, yem torbaları, gebreler hayvan battaniye veya velenseleri gibi bez, yün ve kıl örmelieşyanın köşe yan vesaire gibimünasip
    yerlerine 2 X 3 santim büyüklüğünde madenî etiket dikilir veya asılır. Soğuk numaralar başlıklarda tepelik kayışına eyerlerde art kaşın altına,
    koşumlarda göğüslük veya hamut üzerine vurulur. Beyaz yağlı boya ile yazılacak numaralar semerlerde art kaş demirine, kaşağı, fırça vesairede üst
    taraflarına yazılır.
    Madde 353 – Her hayvanın tımar malzemesi kutular içinde veya bunlar için hususisurette yapılmış torbalar içinde eyer veya koşum takımlarının
    bulunduğu yerin altında asılı olarak bulundurulur ve bunların üzerlerine gene ait olduğu hayvanın tırnak numarası yazılır. Hayvanın eyer ve koşum
    takımlarıahırların içinde ve hayvanların gerisinde bunlar için yapılmış yerlere konulur ve üstleri örtülür.
    Yem torbaları keza hayvanın diğer teçhizat ve malzemesi yanında asılı bulunur.
    Madde 354 – Tavlalarda ara ağaçlarının daima iyi ve sağlam bir halde bulunmasına dikkat edilmeli, yular zincirlerinin kırılması halinde,
    hayvanları yaralamamak için tel ile bağlanmasına asla müsaade etmemelidir.
    Madde 355 – Bulaşık hastalıktan dolayı ölen, öldürülen bir hayvanın mutbiyesi başka bir hayvanda kullanılamaz. Teçhizat ve malzeme kıta
    veterineri tarafından fennî bir surette temizlendikten sonra emirle kullanılabilir.
    9 – Hayvan sulama yerleri
    Madde 356 – Tavlasında fennî surette sulama tertipleri olmıyan kışlalarda, ahırların mümkün olduğu kadar yakınında bir veya birkaç yerde hiç
    olmazsa on hayvanı bir defada sulayabilecek çimentodan veya galvanizli beyazsactan çeşmeli veya tulumbalımüteaddit hayvan yalakları yapılır.
    Bu yalaklar her sulamadan evvel esaslı surette temizlenir ve daima temiz bulundurulur. Hayvanlar sulandıktan sonra yalak içinde kalan sular
    akıtılmak suretiyle boşaltılmalıdır. Su yalaklarının başka maksatlarla kullanılması ve hasta hayvanlara bu yalaklardan su içirilmesimenedilmelidir.
    10 – Hayvan revirleri
    Madde 357 – Veterinerin hayvan hastanesine göndermeğe lüzum görmediği hasta hayvanların tedavisi için her alay ve müstakil birlikte hususi
    bir ahır ayrılır. Buna (Hayvan reviri) denir. Bu revir de en aziki bölmeli olur.
    Madde 358 – Hayvan revirinde veteriner malzemesinin korunması hasta hayvanların bakılması ve hayvan hastanelerindeki usullerin tatbiki birlik
    veterineri tarafından temin olunur.
    İ) RÜTBE SAHİPLERİNİN VAZİFELERİ
    Madde 359 – Silâhlı Kuvvetlerdeki rütbe, isim ve sıraları Türk Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Kanununun 3 üncü maddesinde yazılıdır. Kıtaların
    kuruluşları ve hangi rütbe sahibinin hangi kıtaya kumanda edeceği de standard kadrolarında tesbit edilmiştir.
    Hizmete çıkarılacak erlerin ve araçların başına işin ehemmiyetine ve erlerin miktarlarına göre onbaşı ve daha büyük rütbeden bir âmir tâyin
    olunur. (Amirsizikier bir hizmete gönderilirken bunlardan kıdemlisiâmir tâyin olunur.)
    1 – Onbaşıların vazifesi
    Madde 360 – Onbaşıların vazifelerimensup olduğu kuvvetlerin çıkardığı görev ve sorumluluklar veren özel ve genel talimatlarda gösterilmiştir.
    Madde 361 – Onbaşı, emri altına verilen erlerin veya birliğin âmiri ve çavuşun fiilen yardımcısıdır. Onbaşı, kendi birliği içindeki disiplini
    korumağa ve emrine verilmiş olan insan, hayvan, araç ve malzemeyi iyi bakmağa ve onları muharebe bakımından yetiştirmek, sevk ve idare etmeye
    mecburdur.
    Onbaşı, kılık ve kıyafetiyle, tavır ve hareketleriyle bilgisi ile,ahlâk ve terbiyesiyle ve çalışkanlığı ile erlerine mükemmel bir örnek olmalıdır.
    Onbaşı, erlerinin vücut ve elbise temizliklerinden hayvanların bakımından, teçhizat ve silâhların, cephane ve seferi eşyaların iyi bir halde
    muhafazasından ve bunların nizamına uygun bulunmasından ve taşınmasından ve en küçük birlik sayılan manganın, postanın ve kısmın bütün iç
    hizmetlerini iyice bilmek, öğretmek ve tatbik etmekten sorumludur.
    Madde 362 – Onbaşı, kendi erleriyle birlikte bir masada yemek yer; sofranın temizlik ve düzgünlüğüne, yemeğin erlerine eşit olarak
    dağıtılmasına dikkat eder. Erlerinden hizmet ve nöbette bulunanların yemekleriniayırtır.
    Madde 363 – Onbaşı, erlerine kendi bölüğünün subaylarını, astsubaylarını ve kışladaki diğer birlik kumandanlarını şahsen tanıtır. Rütbelerini ve
    kışlaya civar yerlerde oturanların oturdukları yerleri öğretir. Maiyetinin münasebetsiz ve yabancı kimselerle görüşmemelerine dikkat eder.
    Madde 364 – Onbaşı, erlerinin sıhhatiyle yakından meşgul olur. Herhangi birinde göreceği bir hastalık veya alâmeti ile derhal alâkalanarak
    usulüne göre tabibe gönderilmesinisağlar.
    Madde 365 – Onbaşı, kendisine düşen nöbet hizmetlerine girer. Kışla, ordugâh hizmetlerinde çalıştırılacak erlerin başına nezaretçi olarak memur
    edilir. Lüzumunda her türlü işe fiilen iştirak eder.
    Madde 366 – Onbaşı, bu işlerin hepsi hakkındaki icraatı ve birliği içindeki disipline ait vakaları geciktirmeksizin çavuşa bildirmeğe mecburdur.
    2 – Çavuşların vazifeleri
    Madde 367 – Çavuşların vazifeleri, mensup olduğu kuvvetlerin çıkardığı görev ve sorumluluklar veren özel ve genel talimatlarda gösterilmiştir.
    Madde 368 – Çavuş, kumandanı olduğu birliğin âmiridir. Bunu yetiştirmek, sevk ve idare etmekle mükelleftir. Emrinde bulunan daha küçük
    birliklere ait vazifelerin takibinden zamanında ve pürüzsüz yapılmasından ve disiplinin korunmasından mesuldür.
    Madde 369 – Çavuş, kendi birliğinde, (silâh, cephane, âlet, seferieşya ve vasıta olarak) sınıf ve teşkilâtın icabı neler varsa hepsinin bakımından
    ve korunmasından mesul olduğu gibi bunların bulundukları yerlerde temizlik ve düzgünlüğün teminine, bütün erlerin sıhhatlerinin korunmasına, elbise ve
    çamaşırlarını temiztutmalarına, hayvanların bakılmasına dikkat eder ve fırsat bulduğu zamandan istifade ederek bu hususlara dair ders verir.
    Madde 370 – Çavuş, tavır ve harekette, ahlâkta ve nazarî ve amelî bilgide ve tatbikte astlarına mükemmel bir örnek olmalı ve mesleğinin
    icabettirdiği bütün bilgilerden ders vermeğe, talim ettirmeğe ve hayvan terbiyesine kudretli olmalıdır.
    Madde 371 – Çavuş, kendi birliğine düşen hizmetlerin, emrinde bulunan daha küçük birliklere (insan, hayvan, araba ve sair vasıtalara bir hizmet
    sırası tertip ederek, hakkaniyetle ve sıra ile gördürmeli ve sorulunca kimin ve neyin nerede ve hangi hizmette olduğunu bilerek cevap verebilmelidir.
    Atlı sınıflarda çavuş fevkalâde haller müstesna olmak şartı ile hayvan tımar etmez ancak birliğinde bulunan hayvanların tımarlarının usulü
    dairesinde iyi yapılmasına nezaret ve dikkat eder.
    Madde 372 – Çavuş, kendi birliğindeki onbaşılarından birinin hastalanması veya vazife maksadiyle ayrılması halinde onbaşıya verilmiş olan her
    şeyin onun yerini tutan tarafından noksansızalınmış olmasına nezaret eder.
    Çavuş, kendine düşen nöbet hizmetlerine girer.
    3 – Astsubayların vazifeleri
    Madde 373 – Astsubayların vazifeleri, kanunlarında, Silâhlı Kuvvetler içindeki ihtisas kollarındaki vazifeleri ve kabiliyet gösterdiği takdirde
    verilebilecek diğer görevler ile bağlı bulunduğu Kuvvetin çıkardığı ve astsubaylara görev ve sorumluluklar veren özel ve genel yönergelerde
    gösterilmiştir.
    (1)
    Bu görevler dışında astsubaylar, kendilerine verilen nöbet hizmetlerine girerler ve amir tarafından verilen hizmete müteallik görevlerinde yapıcı ve
    yaptırıcısıdır.
    Astsubay, her türlü ahvalde, Cumhuriyete sadakat, yurda ve göreve muhabbette ve her hususta örnek olmalı, onurlu olan askerlik hizmetine
    nefsini hasredip, gerektiğinde hayatını feda etmekten çekinmemelidir.
    Astsubay, iyiahlâk sahibi kimselerle görüşmeli, onur ve haysiyetini düşürecek kimselerle görüşmekten sakınmalıdır.
    Astsubaylar, birbirlerine karşı muamelelerinde çok samimi ve kibar olmalıdır. Küçüklere karşı şefkat ve büyüklere, hemrütbelilerine karşı ise
    saygı ile muamele etmelidir.
    Madde 374 – Kanunun ve disiplinin muhafazası icabettiği zaman subay da yoksa astsubaylar astlarını yakalamak hak ve yetkisine haizdir. İlk
    ihtarı dinlemeyen sarhoş ve mütecavizastları derhal nezaret altına aldırır ve hemen ilk âmirine durumu bildirir.
    4 – Subaylar hakkında umumi maddeler
    Madde 375 – Subayların vazifelerimensup olduğu kuvvetin çıkardığı görev ve sorumluluklar veren özel ve genel talimatlarda gösterilmiştir.
    Madde 376 – Subay her türlü ahvalde, Cumhuriyete sadakat, yurda ve vazifeye muhabbette ve her hususta örnek olmalı, onurlu olan askerlik
    hizmetine nefsini hasredip icabında hayatını feda etmekten çekinmemelidir.
    Madde 377 – Subay, her yerde kendisine saygı ile muhabbet celbetmeli ve üst ve astının itimadını kazanmalıdır. Astlarına karşıadilâne muamele
    etmesi, onlar hakkında ihtimam ve siyanet göstermesi, astlarına daima örnek olarak meşakkat ve mahrumiyetlere onlarla beraber sebat ile tahammül
    etmesi ve onların şevk ve gayretleriniartırması ve rahatlarını kendisininkine tercih eylemesi lâzımdır.
    Madde 378 – Subay, iyiahlâk sahibi kimselerle görüşmeli, onur ve haysiyetini düşürecek kimselerle görüşmekten sakınmalıdır.
    Madde 379 – Subaylar, birbirlerine karşımuamelelerinde çok samimi ve kibar olmalıdır. Küçüklere karşışefkat ve büyüklere ve hem rütbelerine
    karşısaygı ile muamele etmelidir.
    Madde 380 – Kıt’a, karargâh ve kurumlarda bulunan tabip, sağlık subayı, sıhhiye astsubayı ve diğer sıhhi personelin görevleri bir talimatla tesbit
    edilir.
    Madde 381 – Uzman veya uzatmalıçavuş ve onbaşıların da görevleri kendi özel talimatlarında gösterilmiştir.
    J) ASKERLİKTE NÖBET HİZMETLERİ
    Madde 382 – (Değişik:RG-30/5/2013-28662)
    Kıtalar, karargâhlar ve kurumlarda belirli bir sıra ve süre ile subay, askerî memur, astsubay, uzman jandarma, askerî öğrenci, erbaş ve erler ile
    Silâhlı Kuvvetler Teşkilâtı içinde vazifeli olan bilumum sivil şahıslar tarafından nöbet tutulur. Nöbetler Karargâh ve kurumlarda sabah saat 09.00 dan
    ertesi günü saat 09.00 a kadardır. Kıtalarda kıtanın özelliğine göre, komutanın münasip göreceğizamanda başlar ve nöbet 24 saati geçemez.
    Nöbet hizmetine aşağıdaki personel dahiledilemez.
    a. Albaylar,
    b. Alay (Deniz, Hava, Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıklarında eşidi) komutan yardımcısı ile eşidi kurum amiri yardımcıları (Askeralma
    bölge başkanlıkları ile aynı bina veya kışla içindeki askerlik şubesi başkanları ile bir kışla nizamında konuşlu bulunan kışla komutanı dışındaki askerlik
    şubesi başkanları hariç),
    c. Kurmay Başkanları veya vekilleri, askerî hâkimler, disiplin subayları ile kadrosunda emir subayı bulunan komutanlık emir subayları ve
    kadrosunda emir astsubayı bulunan komutanlık emir astsubayları,
    ç. Aldığı görevin özelliğisebebiyle nöbet hizmetinden affedilenler,
    d. (Değişik:RG-29/8/2014-29103) Uzman tabip raporuyla belgelemek koşulu ile hamileliğin tespit edilmesinden itibaren doğumdan sonraki iki
    yılsüre ile bayan personel,
    e. İki kademeli kıdemli başçavuşlar (Üstçavuş ve kıdemli üstçavuşlukta 6 yıllık bekleme sürelerine tabi olan astsubaylar için kıdemli başçavuşlar),
    f. Astsubaylıktan subaylığa geçen personelden 23 hizmet yılını, uzman jandarma/uzman erbaşlıktan astsubaylığa geçen personelden 24 hizmet
    yılını dolduranlar ile uzman jandarmalar, uzman erbaşlar ve sivilmemurlardan 24 hizmet yılını dolduranlar,
    g. (Değişik:RG-28/10/2020-31288) 20/2/2019 tarihli ve 30692 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi
    Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre tam bağımlıengelli veya kısmi bağımlıengelli olduğu yetkilisağlık kuruluşlarınca verilen sağlık kurulu raporu ile
    belgelenen veya 20/2/2019 tarihli ve 30692 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik
    hükümlerine göre yetkili sağlık kuruluşlarınca Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu verilen ya da anılan Yönetmeliklere göre geçerli kabul edilen
    raporları bulunan aynı konutta daimi olarak ikamet eden eşi, bakmakla yükümlü olduğu çocukları,anne ve/veya babası ile vasiatanmak kaydıyla kardeşi
    bulunan askerî ve sivil personel (gemilerdeki nöbet hizmetleri hariç),
    ğ. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, harp ve vazife malullüğü hükümleri kapsamında aylık bağlanmış olan şehit eşlerinden, evli olmayan,
    bakmakla yükümlü olduğu 18 yaşını doldurmamış çocuğu bulunan TSK’da görev yapmakta olan askerî ve sivil personel,
    h. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından harp ve vazife malulü aylığı bağlanmış ve TSK’da görev yapmakta olan askerî ve sivil personel.
    ı. (Ek:RG-29/8/2014-29103) (Değişik:RG-3/5/2015-29344)Tecrübe ve mesleki deneyim gerektiren vardiya görevlerinin devamlılığını
    sağlamak maksadıyla kolordu (Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarında eşiti) ve daha üst karargâhlar ile Jandarma Genel Komutanlığında Harekât
    Merkezi işleten komutanlıklar için bu maddenin ikinci fıkrasının (a), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen muafiyetler uygulanmayabilir.
    i. (Ek:RG-3/5/2015-29344) 5378 sayılı Kanun kapsamında engelli olan memurlara isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası verilemez.
    j. (Ek:RG-28/10/2020-31288) Bakmakla yükümlü olduğu veya velâyeti altında 15 yaşını doldurmamış çocuğu bulunan ve evli olmayan veya
    evli olmakla birlikte kamu görevlisi olan eşi üç aydan uzun süreli görev, tutukluluk, mahkeme kararıyla konuttan uzaklaştırma gibi nedenlerle aile
    konutundan ayrı kalmak zorunda kalan askerî ve sivil personel bu süre zarfında (gemilerdeki nöbet hizmetleri hariç),
    k. (Ek:RG-28/10/2020-31288) Nöbet hizmetinin etkin yürütülmesi için ihtiyaç duyulması halinde Millî Savunma Bakanlığı ve bağlıları için ilgili
    Bakan Yardımcısı, Genelkurmay Başkanlığı ve bağlıları için Genelkurmay II nci Başkanı, Kuvvet Komutanlıkları ve bağlıları için Kuvvet Komutanları
    veya yetki vereceği makamın onayıyla (a), (b), (c), (ç), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen muafiyetler, nöbet hizmeti verilen yerlerin bir kısmı veya tamamı
    için uygulanmayabilir.
    (Ek fıkra:RG-29/8/2014-29103)Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından, ihtiyaç
    duyulması halinde bu Yönetmelikte belirtilen nöbet hizmetleri dışında nöbetler ihdas edilebilir. İhdas edilecek nöbetlere ilişkin usul ve esaslar ilgili
    Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından belirlenir.
    Madde 383 – Kendisine nöbet hizmeti sırası gelen bir rütbe sahibinin mazeretinin zuhuru halinde o gün için nöbete girmemesi birlik kumandanı
    veya kurum âmirinin tarafından muvafık görülürse hizmet kendisinden sonra gelene teveccüh eder. Ve durum nöbet alacak olana en kısa zamanda
    duyurulur. Mazeret kalktığında geçmiş nöbetlerinden bir tanesi tutturulur.
    Madde 384 – Tatil ve bayram günlerinde nöbet hizmetlerinin daima aynışahsa gelmemesi hususu sırayı tanzim eden amirlerce düşünülmelidir.
    Madde 385 – Nöbetçilerin kıyafetleri mevsime göre eğitim veya günlük kıyafet olup takacakları teçhizat ve alametler Silahlı Kuvvetler kıyafet
    kararında açıklanır.(1)
    Madde 386 – Nöbetçi personel birden bire hastalanma, herhangi bir husus için mahkemeye çağrılma, herhangi bir mühim vazifenin yapılması
    maksadiyle yetkiliâmirin müsaadesi ile vazifelerini kendisinden sonra gelene devir ve teslim edebilirler.
    Madde 387 – 24 saatlik nöbet hizmeti ile görevlendirilen nöbetçi heyeti, nöbet yerinden ayrılmaz, her zaman vazifeye hazır bulunur.(2)
    Subay ve astsubaylar yatma zamanından kalk zamanına kadar kontrol görevlerine aralıksız ve münavebe ile devam ederler.
    (Değişik üçüncü fıkra: RG-30/5/2013-28662) Ancak, nöbeti Pazar gününe rastlayan subay ve astsubaylar ile uzman jandarma, uzman erbaş
    ve sivilmemurlar, nöbeti devir ve teslimden sonra salı günü mesai başlangıcına kadar istirahat ederler.
    Madde 388 – Kıt’alarda nöbetçi heyetinden kıt’a kumandanınca lüzum görülenler nöbet hizmetine devam eder, diğerleri eğitim ve tatbikatlara
    katılabilirler.
    Madde 389 – Nöbetlerin devir ve teslimi :
    Subay ve astsubay nöbetçileriarasında devir ve teslim, nöbeti teslim edecek olanla alacak olanın yüz yüze gelerek görüşmeleri halinde yapılır. Bu
    maksat için kendisine o gün nöbet sırası gelen subay veya astsubay nöbet alma zamanından yarım saat evvel nöbeti teslim edecek olanın yanına gider.
    Bu da bu zamana kadar teslime hazırlanmış bulunur. Her ikisi birlikte mıntakayı gezerek temizlik, intizam ve saireyi görür ve bu sırada bitmiş veya
    başlandığı halde henüz bitmemiş işlerimahallinde görerek nöbeti teslim ve tesellüm ederler. Her nöbet hizmeti için bir defter tutulur. Devir ve teslim
    esnasında iktiza eden şeylerde deftere yazılarak teslim eden ve alan tarafından imzalanır. Defter, nöbet teslim alan tarafından bir derece yukarıamire
    gösterilir. Amir defteri görerek imzalar ve nöbete ait lüzum göreceği düşünce ve emirlerini verir. Nöbet alan kendisinden sonra nöbet alacak olanı
    bilmeli ve onu haberdar etmelidir.
    Karakolların ve nöbetçierlerin nöbet devri ve teslimleri buna ait bahiste yazılıdır.
    KURUMLARDA NÖBET
    A – Askerî hastanede nöbet
    Madde 390 – Askerî hastanelerde nöbet hizmetleri hastane hizmetlerinin aksamadan devamını sağlamak maksadiyle, (Askerî hastaneler idare
    talimatına) göre yürütülür.
    a. Nöbetçi tabipliğiaskerî hastanenin fiilî kadrosunda mevcut askerî ve sivil tabipler arasından sıra ile tutulur. Ancak, bu nöbetin tutulabilmesi için
    hastanede baş tabipten başka üç tabibin bulunmasışarttır, lâzımdır.)
    b. Hastane nöbetçisubaylığı o hastanede görevli yarbay ve daha küçük rütbelisubaylar arasında tutulur.(1)
    c. Nöbetçiastsubaylığı hastanede mevcut astsubaylar arasında tutulur.
    d. Nöbetçi heyetinin vazifeleri ve birbirleriyle münasebetleri baştabip tarafından düzenlenir.
    e. Hastanede tutulması lâzım gelen diğer nöbetler askerî hastane idare talimatına göre tutulur.
    f. Hayvan hastanelerindeki nöbet hizmeti hastanelerdeki nöbet hizmetine kıyasen tutulur,
    B – Askerî okullarda nöbet
    Madde 391 – Askerî okullarda aşağıdaki nöbetler tutulur :
    1 – (Değişik:RG-14/5/2018-30421) Okul nöbetçi amirliği; okulda mevcut binbaşı ve yarbaylar arasında. (Zarurî hallerde yüzbaşılar da dâhil
    edilebilir.)
    2 – (Değişik:RG-14/5/2018-30421) Okul nöbetçisubaylığı okulda mevcut asteğmen ile yüzbaşılar arasında.
    3 – Nöbetçi öğretmenliği en çok beş dershaneye bir nöbetçi öğretmenliği olarak okulda mevcut teğmen ile yarbay arasındaki öğretmen
    subaylar ile kadro karşılığı vazife gören sivil öğretmen arasından,
    4 – Nöbetçiastsubaylığı okulda mevcut astsubaylar arasında lüzumu kadar.
    Bu nöbetler okul kumandanlıklarınca bu Yönetmelik esaslarına göre düzenlenir.
    Nöbetçi öğretmenleri de diğer nöbetçiler gibi okulda yatarlar ve okul talimatına göre vazife görürler.
    Okulda tutulacak öğrenci ve diğer nöbetler okul talimatına göre tutulur.
    Madde 392 – Diğer kurumlarda (As. D., Ş., orduevi, dikimevi, fabrika, depo, ikmal merkezi) gibi tesis ve teşekküllerde bu teşekküllerin âmirleri
    mevcut personeli ve ihtiyaçları nazara alarak bu Yönetmelikte konulmuş esaslar dahilinde subay, askerî memur, astsubay ve diğer personel arasında
    gerekli nöbet hizmetlerini düzenler.
    Karargâhlarda nöbet hizmetleri
    Madde 393 – Tugay, deniz üssü, müstahkem mevki, yurdiçi bölge K. lıkları, ile daha büyük karargâhlarda ve Genelkurmay, Millî Savunma
    Bakanlığında subay ve astsubaylar arasında sınıf farkı gözetilmeksizin aşağıda yazılı nöbetler tutulur :
    a. Nöbetçiâmirliği,
    b. Nöbetçisubaylığı,
    c. Nöbetçiastsubaylığı,
    Bu nöbetler, Kuvvet Kumandanlıklarının özelliklerine uygun olarak lüzum ve ihtiyaca göre tanzim edilir.
    Nöbetçi âmirliği genel olarak binbaşı ve yarbay rütbesindeki subaylar arasında tutulur (Mevcut az ise kıdemli yüzbaşılar da bu nöbete dâhil
    edilebilirler.)
    Nöbetçi subaylarının adedi mevcuda, lüzum ve ihtiyaca göre ilgili kumandanlıklarca tesbit edilir ve asteğmen ile yüzbaşı rütbesindeki bütün
    subaylar arasında tutulur.
    Nöbetçi astsubaylarının adedi mevcuda, lüzum ve ihtiyaca göre ilgili kumandanlıklarca tesbit edilip bütün astsubaylar arasında muntazaman
    tutulur.
    Bağımsız tugay, deniz üssü, müstahkem mevki, tümen ile daha büyük karargâhlarda lüzumu halinde subaylar arasında (Harekat nöbeti)
    kumandanlıklarca ihdas edilebilir.
    Tabip, dış tabibi, veteriner hekim ve askerî hâkimlerin nöbet hizmeti
    Madde 394 – Tabip, diş tabibi ve veteriner hekimler ile askerî hâkimler kendi aralarında (Değişik ibare:RG-3/5/2015-29344)sınıf görevleri
    ile ilgili nöbet hizmetine girerler. Askerî hâkimler kışlada yatmazlar, lüzumu halinde vazifeye çağırılırlar.
    (Değişik ibare:RG-3/5/2015-29344)Bir garnizon içinde konuşlandırılmış; Milli Savunma Bakanlığı ve teşkilleri dâhil kıta, karargâh ve
    kurumlarda (askerî hastaneler hariç) görevliaskerî ve sivil tabip, diş tabibi ve veteriner hekim mevcudu;
    1) Üçten az olduğu takdirde,ayrıayrı garnizon tabipliği, garnizon diş tabipliği ve garnizon veterinerliği ihdas edilir ve kendiaralarında vazifeleri ile
    ilgili nöbet hizmetine girerler. Kışlada yatmazlar, lüzumu halinde vazifeye çağırılırlar.
    2) Üç ve daha fazla ise, garnizon komutanlığınca alınacak tertibe göre kendi aralarında(Değişik ibare:RG-3/5/2015-29344)sınıfları ile ilgili
    nöbet hizmetine girerler ve kışlada bu maksat için ayrılmış yerde yatarlar.
    3) Birden fazla kışla grubunun bulunduğu garnizonlarda bu hizmet, yukarıdakiesaslara göre garnizon komutanlarınca düzenlenir.
    Madde 395 – Kıtalarda her Kuvvetin özelliğine uygun olarak nöbet hizmetleri yürütülür. Bu Yönetmeliğin dışında kalan veya ayrıca özellik
    arzeden nöbet hizmetleri ihtiyaca göre komutanlıklarca; bu Yönetmelik esasları göz önünde tutularak hazırlanıp uygulanır.
    a. Müstakil taburlar bir birliğin veya kurumun garnizonu içinde bulunurlarsa müşterek nöbete katılırlar. Bu durumda müstakil birlik komutanı da
    nöbete iştirak eder.
    b. Nöbet hizmeti garnizonu teşkileden birlik veya kurumun komutan veya amiri tarafından düzenlenir.
    (Ek fıkra: RG-15/03/1984-18342)Birbirleriyle kuruluş bağlantısı olmayan birliklerin konuşlanmış olduğu kışla, konak ve ordugâhlardaki nöbet
    hizmetleri, o kışla, konak ve ordugâhdakien kıdemli birlik komutanı tarafından düzenlenir.
    Nöbetçi personelin vazifeleri
    1 – Nöbetçi onbaşılarının vazifeleri :
    Madde 396 – a. Bölük nöbetçi onbaşısının vazifesi :
    Bölük nöbetçi onbaşılığı : Bölükte mevcut onbaşı olmadığı takdirde liyakatli erler arasında sıra ile tutulur. Nöbet alacak onbaşı koğuşta bulunan
    bütün silâh, teçhizat ve eşyayı sayarak ve vazife ve memuriyette olan er ve erbaşların kimler olduğunu üzerlerinde silâh ve teçhizattan neler
    bulunduğunu özel defterine yazarak nöbeti teslim alır.
    Bölüğe ait hususi nöbet yerleri var ise nöbetçi onbaşılığını teslim edenle gezerek görür ve yine onunla beraber bölük mıntakasının genel temizliğini
    gözden geçirir, neticeyi nöbetçiçavuşuna bildirir. Nöbetçi onbaşısının ayrıca vazifeleri genel olarak şunlardır :
    1 – Bölük eratının toplanmasını icap eden yoklama, ders, tımar, toplu bakım ve saire gibi hizmetlerde ve zamanlarda nöbetçi çavuşuna bilfiil
    yardım etmek;
    2 – Bölükten her hangi bir hizmete gönderilecek bir kısım erleri hazırlamak ve kılık kıyafetlerini gözden geçirmek ve icap edenlere götürüp teslim
    etmek;
    3 – Günlük hizmet cetveline göre hizmetleri vaktinde yaptırmak, yapılmayanlarısebepleriyle beraber çavuşa bildirmek.
    4 – Kalk borusunda eratı uyandırmak;
    5 – Yemek almak üzere mutfağa gidecek erleri hazırlamak;
    6 – Vazifeden dönenlerden hizmete ve talime çıkmalarına bir mani olmayan erleri gecikmişlerse talime yetiştirmek.
    7 – İçme ve Yangın su kaplarının daima dolu bulunmasına dikkat etmek, ışık ve ısıtma vasıtalarının temiz ve muntazam bir halde bulunmasını
    temin eylemek. Ve koğuş içi verilen emirlere göre temizliklerini yaptırmak.
    8 – Nöbet ve hizmette bulunan erlerin yemeklerinin ayrılmasını hatırlatmak;
    9 – Bölüğün hususi nöbet yerleri varsa nöbetçileri kendisi götürüp değiştirmek.
    10 – Bölük personelinin sağlığı ile ilgili bulunan tesis ve mahallerin temizlik,emniyet işlerinisıhhiye ve yardımcıerler vasıtasiyle yaptırmak.
    11 – (Değişik:RG-29/8/2014-29103)Vizite sonucu bölüğe gelen erlerden istirahat alanları koğuşta ayrılan bir yerde istirahatlarını sağlamak
    veya bu iş için birlik içinde ayrılmış bir yer var ise oraya topluca götürüp ayrılmamalarını tembih etmek ve zaman zaman kontroletmek, vazife alanları
    eğitime sevk etmek, hastaneye yatan, hastaneye giden veya taburcu olanların isimlerini nöbetçi çavuşuna bildirmektir. Bölüğün bütün hizmetlerinden,
    nöbetçiçavuşundan sonra birinci derecede sorumludur.
    2- Koğuş nöbetçisinin vazifesi:
    Madde 397 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-29/8/2014-29103)
    Koğuş nöbeti ikisaatte bir değişmek üzere koğuşta yatan erler arasında sıra ile tutulur. Bu nöbetten ancak o günkü nöbetçi onbaşısımüstesnadır.
    Nöbet, koğuşun büyüklüğüne göre bir veya bir kaç er tarafından tutulur.
    Koğuş nöbetçisinin vazifelerişunlardır:
    1- Gece koğuştan kimsenin eksilmemesine dikkat etmek, teslim aldığıeşyalardan hiç birinin lüzumsuz koğuş haricine çıkmasına ve girip çıkanların
    da gerek kendilerine ve gerek başkalarına ait eşyaları götürüp götürmediklerine, vazife ve nöbete giren eratın ne gibi malzeme ve teçhizatla gitmişse
    avdetlerinde aynı eşyaları kusursuz ve noksansız olarak getirip getirmediklerine dikkat etmek ve noksan zuhurunda keyfiyeti nöbetçi onbaşısına,
    olmadığı takdirde nöbetçiçavuşuna bildirmek.
    2- Soğuk mevsimlerde abdeste gitmek üzere koğuştan çıkacak erlerin giyinmiş ve göğsünü bağrını iliklemiş ve icabında kaputlarını giymiş
    olmalarına dikkat etmek.
    3- Üzerleriaçılan erleri örtmek veya örttürmek.
    4- Lâmbaların, sobaların tütmesine ve ısıtma vasıtalarısıcaklığının bir kararda olmasına (18:20) dikkat etmek.
    5- Bölüğün hususi nöbet yerleri varsa hazırlanmış Bölük Komutanı tarafından tasdik edilmiş sıra defterine göre nöbetçileri kaldırmak.
    6 – Alarm veya yangın işaretinde veya verilen bir emir üzerine tekmil bölük er ve erbaşlarını uyandırmak.
    3 – Ahır Nöbetçi Onbaşısının Vazifeleri :
    Madde 398 – (Mülga:RG-29/8/2014-29103)
    b. Bölük nöbetçi çavuşunun vazifeleri :
    Madde 399 – Nöbetçiçavuşluğu bölükte mevcut çavuş veya liyakatli onbaşılar arasında sıra ile tutulur.
    Nöbetçiçavuşunun vazifeleri genel olarak şunlardır :
    1 – Günlük hizmet cetveline göre hizmetlerin ve alınan emirlerin vaktinde ve noksansız yapılmasını takip ve nöbetçi onbaşılarının vazifelerine
    nezaret etmek.
    2 – Bölük mıntakasının (Ahır, garaj dâhil) daima temiz bulunmasını temin ve bu işisıkı bir surette takip etmek.
    3 – Bölükten izinli veya bir hizmetle gönderilmiş erattan başka hiç bir kimsenin kışladan ayrılmasına müsaade etmemek.
    4 – Bölük er ve erbaşlarının kışla içindeki tavır ve hareketlerinin daima düzgün olmasını temin ve takip etmek;
    5 – Bölükte vâkı olacak herhangi bir vakayı derhal bölüğün nöbetçiastsubayına veya subayına veya bölük kumandanına bildirmek.
    6 – Geceleyin koğuş, garaj ve ahırlarda intizam ve sükuneti ve yangına karşı korunmayı temin etmek;
    7 – Nöbetçi çavuşu, bütün hizmetlerde doğrudan doğruya nöbetçi subayına, astsubayına veya bölük kumandanına aynı zamanda tabur nöbetçi
    subayına karşısorumludur. Bölüğün genel hizmetlerinden dolayı bölük astsubayına karşı da sorumludur.
    c. Nöbetçi astsubaylarının vazifeleri :
    1 – Bölük nöbetçi astsubayının vazifeleri
    Madde 400 – Bölük nöbetçiastsubayının vazifelerişunlardır :
    1 – Bölük nöbetçiçavuşu ve onbaşısının vazifelerinin tam vaktinde yapıp yapmadıklarını kontroletmek.
    2 – Koğuşlarda ve bölüğe ait diğer bütün yerlerde eşya ve malzemenin yerli yerinde muntazam, temiz bir halde bulundurulmasından bölük nöbetçi
    subayına karşısorumludur.
    3 – Karakol ve hazır kıt’aya ve diğer görevlere çıkacak er ve erbaşlarımuayene eder vazifeye sevk için hazırlar.
    4 – İzinli giden ve izinden gelenleri gözden geçirerek noksanlarını giderdikten sonra nöbetçisubayına arzeder.
    5 – Yemek zamanlarında yemek yerlerinde bizzat bulunur. Bölüğün yemeği tam almasınısağlar. Yemekte bulunmayan er ve erbaşları tesbit eder
    ve yemekleriniayırtır. Bölük dışında vazifeli bulunanların yemeklerini icap ediyorsa gönderilir.
    6 – Su, tımar bakımlarda bizzat bulunarak iyi bir surette bu işlerin yapılmasında nöbetçisubayına yardım eder.
    7 – Yoklamalarda bizzat bulunur. Alınan emirlerin takip ve ifasınısağlar;
    8 – Nöbetiesnasında vâkı olan olaylarızamanında bölük nöbetçisubayına bildirir.
    9 – Bölük iç ve dış emniyetinin sağlanmasından bölük nöbetçisubayına karşısorumludur.
    10 – Bölük nöbetçisubayından aldığı diğer emirleri yapar.
    11 – Bölük nöbetçiastsubayı bu vazifelerinde bölük nöbetçisubayına ve bölük kumandanına karşısorumludur.
    (Ek fıkra:RG-29/8/2014-29103)Bölük nöbetçi subaylığı teşkil edilmeyen birliklerde, bölük nöbetçi subayı tarafından icra edilmesi gereken
    görevler bölük nöbetçiastsubayı tarafından yerine getirilir.
    3 – Otobirlik nöbetçi astsubayının vazifeleri
    Madde 401 – Otobirlik astsubaylarıarasında sıra ile tutulur. Ve vazifelerişunlardır:
    1 – Mesai içerisinde nöbetçiâmirinden herhangi bir vazife almadığı takdirde nakliye bölüğündeki görevine devam eder.
    2 – Akşam mesai seferlerini yapan arabalarla henüz dönmeyen vasıtalarının sonu alınıncaya kadar takip eder arabaların yerlerini almalarına
    nezaret eder. Şoförlerin vasıtalar hakkındaki şikâyetlerini dinler. Selâhiyeti dahilinde olanlara derhalel koyar ve ertesi sabah tekrar vazife almaya hazır
    bir duruma gelmesinisağlar.
    3 – Yangın talimatına göre birlikte bütün tedbirlerin alınmış olduğuna dikkat eder. Garaj, bakımhane ve park yerlerinde benzin veya döküntülerinin
    olmadığını nöbetçilerin bu bakımdan dikkat etmelerini gereken hususları iyice bilip bilmediklerini buralara birlikçe asılmış olan talimatlara riayet edilip
    edilmediğini kontroleder.
    4 – Nöbetçi âmirinden (Nöbetçi âmiri olmayan yerlerde kıdemli nöbetçi subayından) emir almadıkça garajdan vasıta çıkmasına müsaade etmez.
    Vazifeye çıkacak vasıtaların vazife kâğıtlarını nöbetçiâmirine imzalatır.
    5 – Sabah seferlerini yapacak arabaların topluca hareketlerini tanzim eder. Bu maksatla hareket saatinden en az bir saat önce, şoförlerin
    vasıtaları başında bulunmalarını temin ve gereken hazırlıkların yapılmasına nezaret eder.
    6 – Hizmete tahsis edilen arabalardan arıza yapan veya şoförü hastalanan olursa bunun yerine hangi vasıtanın hazırlanacağını tâyin eder. Ve
    mutlaka mesaiarabalarının noksansızsefere çıkmasınısağlar.
    7 – Yağışlı havalarda vasıtalara zincir takılıp takılmıyacağına karar verir.
    8 – Vasıta başında nöbet bekleyen erlerin, beklediği vasıta adedini iyice bilmelerini, sayarak birbirlerine teslim etmelerini temin eder.
    9 – Birlikte olacak her türlü vukuatı nöbetçisubayına bildirir. Ve ertesi günü birlik kumandanına da rapor verir.
    10 – Yoklamalarda nöbetçi subayına vasıtaları mevcutlariyle henüz garaja dönmeyen vasıtalar hakkında yoklama verir. Vazifeli olarak dışarıda
    bulunan vasıtaların muhtemel dönüş saatlerini hesap eder. Şayet o saatte gelmezse takip eder. Geç kalan vasıtaların ne sebepten geciktiğini şoförden
    tahkik eder ve nöbetçisubayına haber verir. Vasıtaların hepsi birliğe katılınca nöbetçisubayına tekmil verir.
    4 – Uçak nöbetçi makinist astsubayının vazifeleri :
    Madde 402 – Uçak nöbetçimakinist astsubaylığı,astsubaylar arasında sıra ile tutulur. Vazifelerişunlardır:
    1 – Mesaisonrası uçakların yakıt ikmallerini yaparlar.
    2 – Mesaisonrası görevden dönen uçaklara icab eden hususlarısağlarlar.
    3 – Birlik Kumandanınca hangar içinde yapılmasıemredilen hususları yaparlar ve hangar kapılarınımutlaka kapalı tutarlar.
    4 – Park yerlerinde dolaşarak; uçakların takozlu, kumandalarının kilitli, kapaklarının takılı ve örtülerinin örtülü ve bağlı olarak emniyette olduğunu
    kontrolederler ve aksaklıkları giderirler.
    5 – Park yerlerinde avadanlık ve sairenin bırakılmamış olduğuna dikkat ederler.
    6 – Yakıt, yağ, hidrolik kova ve bidonların emniyetli ve muntazam bulunmasını temin ederler.
    7 – Fırtınalı havalarda uçakların park yerlerini dolaşarak gereken tedbirlerialırlar.
    8 – Sabahleyin erken saatlerde kalkarak mesaiden evvel uçakların uçuş için ilk hazırlıklarınısağlarlar. (Yaparlar)
    9 – Kendimıntakalarının temizliğinisağlarlar. Ve emniyet işlerini devamlı kontrolaltında bulundururlar.
    10 – Bu işlerin yapılmasından uçuş grup nöbetçisubayına ve nöbetçiâmirine karşısorumludurlar.
    5 – Nizamiye müracaat nöbetçi astsubayı (Memuru) nun vazifeleri
    Madde 403 – Nizamiye müracaat nöbetçiastsubayının vazifelerişunlardır :
    1 – Birlik dahilindekiastsubaylar arasında sıra ile tutulur. Nizamiyeden yaya veya vasıta ile girip çıkan bütün personelin kontrol ve muvakkat
    olarak verilen emniyet kartlarını kontroleder.
    2 – Kışlaya patlayıcımadde ve yanıcımaddelerin sokulmaması için giren sivil vasıtalarla işçilerin aranmasına nezaret eder.
    3 – Müsaadesizaskerîmalzemenin dışarıçıkmasını önlemek maksadiyle dışarıçıkan vasıtaları kontroleder.
    4 – Nizamiyeden çıkan vasıtaların vazife kâğıtlarını kontrol eder. Bunları kendi formuna işler ve bu formları nöbeti hitamında nöbetçi âmirinin
    kontrolundan geçtikten sonra oto birliğine gönderir.
    5 – Yaya veya vasıtalarla kışladan çıkan erlerin izin kâğıtlarını kılık ve kıyafetlerini kontroleder. İzin veya vazife kâğıdı bulunmayanların isimlerini
    alıp geriçevirir ve bu isimleri nöbetçisubayına bildirir.
    6 – Ziyaretçilerin kimliği; ziyaret sebebiyle kimiziyaret edeceği öğrenilerek kışlaya giriş ve emniyet talimatına göre hareket eder.
    7 – Nizamiye mıntakasının daimisuretle temizliğinden,emniyetinden ve yangına karşı tedbir almaktan sorumludur.
    6 – Meydan hareket nöbetçi astsubayının vazifeleri
    Madde 404 – Meydan hareket nöbetçiastsubayının vazifelerişunlardır :
    1 – Meydan hareket nöbetçi subayının yardımcısıdır. Nöbeti esnasında gelen tayyareleri emniyetle park etmek eğer kalacaklarsa örtülerini
    örtmek benzin ikmalini yapmak meteoroloji durumuna göre tayyarelerin yer emniyetlerini temin etmek.
    2 – H. K. T. lerin emrettiğişekilde tayyarelerle işaretle anlaşma talimatını bilmek,anlaşmak.
    7 – Karargâh nöbetçi astsubayının vazifeleri :
    Madde 405 – Karargâh nöbetçiastsubayı nöbetçisubayının yardımcısıdır. Karargâhın özelliklerine göre verilen vazifeleri yaparlar.
    d. Nöbetçi subaylarının vazifeleri :
    1 – Bölük nöbetçi subayının vazifeleri :
    Madde 406 – Bölük nöbetçisubayının vazifelerişunlardır :
    1 – Bölük, bölüklerin nöbetçiastsubayının vazifelerini kontroletmek
    2 – Koğuşlarda ve bölüğe ait diğer bütün yerlerde eşya ve malzemenin yerlerinde muntazam ve temiz bir halde bulunmasını temin etmek,
    3 – Bölüğün iç ve dış (Değişik ibare:RG-29/8/2014-29103)mıntıkasının (Koğuşlar, yemek yerleri, ahırlar, arabalık… ve bilhassa helâların
    daima tertemiz ve emniyette bulunmasını katisurette temin etmek.
    4 – Karakol ve hazır kıt’aya çıkacak eratımuayene ve vazifelerine sevk etmek;
    5 – İzinli giden ve izinden gelenleri gözden geçirmek;
    6 – Su ve tımarlarda bizzat bulunarak hayvanların iyi bir surette bakımlarını temin etmek.
    7 – Yoklamalarda bulunmak ve alınan emirlerierata anlatarak tebliğ etmek;
    8 – Nöbetiesnasındaki vâkı olan hadiseleri bölük kumandanına bildirmek.
    9 – Bölük nöbetçi subayı bu vazifelerinden bölük kumandanına ve üst nöbetçi subaylarına karşı sorumludur. Bölük nöbetçi subayı tabur nöbetçi
    subayından veya (Değişik ibare:RG-29/8/2014-29103) kışla nöbetçiamirinden alacağı diğer emirleri de yapar.
    (Ek fıkra:RG-29/8/2014-29103)Bölük nöbetçi astsubaylığı teşkil edilmeyen birliklerde, bölük nöbetçi astsubayı tarafından icra edilmesi
    gereken görevler bölük nöbetçisubayı tarafından yerine getirilir.
    2 – Tabur ve taburseviyesinde olan birliklerde nöbetçi subayının vazifeleri
    Madde 407 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-29/8/2014-29103)
    Tabur ve tabur seviyesinde olan birliklerde nöbetçisubayının vazifelerişunlardır:
    1- Nöbetçiâmirinden aldığıemirleri nöbetçisubayı vasıtası ile icra eder ve neticeyiâmirine bildirir.
    2- Bölük nöbetçisubayının, yazılamadığı takdirde nöbetçiastsubayının vazifelerini tam ve vaktinde yapıp yapmadığını ve bütün hizmetleri gece ve
    gündüz kontroleder.
    3- Kışla mıntıkasında temizliğini kontrol ve bunun devamınısağlar.
    4- Akşam yoklamalarında bizzat hazır bulunarak nöbetçi âmirinden alacağı emirleri bölük nöbetçi subayına, yazılamadığı takdirde nöbetçi
    astsubayına tebliğ eder.
    5- Nöbetçisubayı hizmetlerin kanun ve nizamına göre cereyanından nöbetçiâmirine ve kumandanına karşısorumludur.
    6- Birliğin umumi hizmet cetveline göre bunlara ait boru işaretlerinin vaktinde verilmesini ve hizmetlerin muntazaman cereyanını temin etmek.
    3 – Hava uçuş grup nöbetçi subayının vazifeleri :
    Madde 408 – Uçuş grup nöbetçisubayının vazifelerişunlardır :
    1 – Uçuş grup nöbetçisubaylığı uçucu teğmen, yüzbaşı rütbesindekisubaylar arasında sıra ile tutulur. Filo nöbetçiekiplerinin vazifelerini özel
    talimatlara göre yapıp yapmadıklarını kontroleder.
    2 – Filo ve uçuş grup mıntakalarının temizliğini yaptırır ve büroların emniyet talimatına göre kontrolunu yapar.
    3 – Mesaisonunda sobaların söndürülmesini ve yangına karşıemniyet tertiplerinin alınıp alınmadığını kontroleder.
    4 – Tayyareleri yer emniyetinin alındığını kontroleder.
    5 – Uçuş grup nöbetçisubayı bu vazifesinde uçuş grup kumandanı ve nöbetçiâmirine karşımesuldür.
    4 – Hava meydan hareket nöbetçi subayının vazifeleri :
    Madde 409 – Meydan hareket nöbetçisubayının vazifelerişunlardır :
    1 – Meydan hareket nöbetçisubayı birlik kumandanının tensip edeceği uçucu subaylar arasından tutulur. Meydan hareket nöbetçisubayları
    meydan hareket subayının yardımcısıdır. Ondan alacağı talimatlar içersinde her türlü uçuş kaideleriyle uçuş emniyet tedbirlerinin ve uçuş talimatlarının
    tatbikinden mesuldür. (Sorumludur) Günlük mesaizamanları haricinde meydan hareket nöbetçisubaylarımeydan hareket subayı vazifesinin üste de
    devam ettirilmesiyle görevlidir. Ve kumandana karşısorumludur.
    2 – Meydan hareket nöbetçisubayımesai içersinde bilhassa şu hususlarla ilgilenir.
    a. Kurtarma ve sıhhiye ekiplerinin daima vazife almağa hazır bir durumda kule civarında bulunmasını temin eder.
    b. Meydanda, uçuş emniyet ve disiplininialâkadar eden her türlü hadiseleri kumandana bildirir.
    c. Hareket odasını ve uçuş kulesiniçalışmalarına nezaret eder.
    d. Meydana hava yolu ile gelen misafir ve görevli personelden ilgili yerleri haberdar eder. Bu personele resmî ve özel hususlarda gereken
    kolaylıkları gösterir.
    e. Gece uçuşları için kullanılan meydan aydınlatma tertibatının faaliyetlerini kontroleder.
    f. Mecburi iniş ve kaza vukuu sıkı hallerde vaka mahalline kurtarma ve sıhhiye ekiplerinisevk eder ve hadiseden ilgilimakamları haberdar eder.
    g. Kuledeki bütün tesisatın sağlam ve noksansız ve işler halde olduğunu kontroleder. Ve durumu bu işe ait deftere kaydeder.
    h. Uçuş işaret sahasını kullanılacak uçuş istikameti ve meydan turuna göre devamlı olarak tanzim ettirir. Aynı zamanda işaret direğine gereken
    işaretleriçektirir.
    i. Uçuş nöbetçiastsubayını görevlendirir ve kontroleder.
    k. Uçuş kulesi kayıtlarının doğru ve noksansız olarak usulüne göre tutulmasınısağlar.
    l. Ana pist, yardımcı pist ve taksirutların devamlı temiz bir şekilde uçuşa hazırlanmasını temin eder.
    m. Uçuş yardımcıcihazlarının devamlı faaliyet göstermelerini kontroleder.
    5 – Karargâh ve kurum nöbetçi subayının vazifeleri :
    Madde 410 – Tabur veya alay nöbetçisubaylarının vazifelerini yapmakla beraber şunları da yapar.
    1 – Mesaiden evvel ve sonra büroların temizliğine nezaret eder.
    2 – Temizlik bittikten sonra kapı ve pencerelerin kapatılmasınıanahtarların nöbetçiâmirliğindeki dolaba asılmasını temizeder.
27. Kâğıt sepetlerindeki kâğıtların zamanında yakılmasını temin eder.
28. Büroları dolaşarak masalar üzerinde bırakılmış evrak ve masa gözlerinin, kasa ve dolaplarının kilitli olup olmadığını kontroleder veya ettirir.
29. Akşam mesaisinden sonra soba ve bilûmum ısıtıcı vasıtaların söndürülmesini ve mesaiden evvel yakılmasını temin eder.
30. Kontrol sonucunu nöbetçi âmirine bildirir.
    e. Nöbetçi âmirinin vazifeleri :
    Madde 411 – Nöbetçiâmirinin vazifelerişunlardır :
    1 – Nöbetçiâmiriemniyet, disiplin, idare ve iaşe ve temizlik işleriyle kumandan veya kurum âmiri bulunmadığızamanlar ona ait bütün vazifeleri
    yapar.
    2 – Nöbetçiâmiri kışladaki bütün nöbetçisubay,askerîmemur,astsubay ve sivil personel ile erbaş ve erlerin âmiridir. Her hususta kumandana ve
    kurum âmirine karşımesuldür.
    3 – Fevkalâde haller zuhurunda mevcut kanun ve nizamlar uyarınca hareket eder. Ve icab edenleri kumandana veya âmirine bildirir.
    4 – Akşam yoklamasında parolayı bildirir.
    Silâhlı Kuvvetler kıt’alarında tutulacak nöbetler
    A) Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığında:
    Madde 412 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-29/8/2014-29103)
    Bölükte ve bölük seviyesinde olan birliklerde:
    a. Koğuş nöbetçisi; Koğuşta yatan erler arasında sıra ile tutulur.
    b. Bölük nöbetçi onbaşılığı; bölükte mevcut onbaşılar veya liyakatlierler arasında tutulur.
    c. Bölük nöbetçi çavuşluğu; bölükte mevcut uzman çavuş, çavuş veya liyakatli onbaşılar arasında tutulur. Bölüklerin erbaş ve er mevcuduna
    bağlı olarak iki bölüğün nöbetçiçavuşluğu görevi birleştirilebilir.
    ç. Bölük nöbetçi subay/astsubaylığı; bölükte mevcut subay, astsubay ve uzman jandarmalar arasında tutulur. Subay ve astsubay mevcudu ile
    bölüklerin erbaş ve er mevcutları dikkate alınarak nöbet hizmetleri kışla veya birlik komutanı tarafından bölükler birleştirilerek düzenlenir. Birlik
    mevcutları dikkate alınarak bölük nöbetçi astsubaylığı görevi ile bölük nöbetçi subaylığı görevi birleştirilebilir. Bağımsız/müfrez bölüklerde bölük
    komutanı hariç diğer subaylar da bu nöbete dâhiledilir.
    d. Yönetmelikte yer alan veya Kara Kuvvetleri Komutanlığı ile Jandarma Genel Komutanlığı tarafından belirlenen nöbetler haricinde, ihtiyaç
    duyulan nöbetlerle ilgili diğer hususlar kışla veya birlik komutanı tarafından düzenlenir.
    Madde 413 – (Mülga:RG-29/8/2014-29103)
    Madde 414 – (Değişik:RG-29/8/2014-29103)
    Kışlalarda nöbet hizmetleri:
    a. Kışla nöbetçiamiri; kışlada mevcut binbaşı ve yarbaylar arasında sıra ile tutulur. Lüzumunda yüzbaşılardan yeteri kadarı bu nöbete dâhiledilir.
    b. Tabur nöbetçi subayı; Tabur ve tabur seviyesindeki birliklerde mevcut asteğmen, teğmen, üsteğmen ve yüzbaşılar arasında tutulur.
    Lüzumunda kışla komutanı tarafından astsubaylardan yeteri kadarı bu nöbete dâhil edilebilir. Kışlada tabur seviyesinde sadece bir birlik bulunması
    durumunda tabur nöbetçisubayıaynızamanda kışla nöbetçiamiridir.
    c. İhtiyaç duyulan diğer nöbetlerle ilgili hususlar kışla komutanı tarafından düzenlenir.
    Madde 415 – (Mülga:RG-29/8/2014-29103)
    Madde 416 – (Mülga:RG-29/8/2014-29103)
    B) Hava Kuvvetlerinde :
    Madde 417 – Hava üstleri, müstakil uçuş gruplarında :
    1 – Bölük nöbetçi onbaşılığı,
    2 – Koğuş nöbetçi onbaşılığı,
    3 – Bölük nöbetçiçavuşluğu,
    4 – Nizamiye müracaat astsubaylığı,
    5 – Oto birlik nöbetçiastsubaylığı,
    6 – Meydan hareket nöbetçiastsubaylığı,
    7 – Makinist nöbetçiastsubaylığı, (Bakım evinde, filolarda, irtibat kıt’alarında).
    8 – Hizmet grubu nöbetçiastsubaylığı
    9 – Hizmet grubu nöbetçi subaylığı; asteğmen – üsteğmen rütbesinde uçucu subaylar arasında tutulur. (Tabur veya alay nöbetçi subayının
    vazifelerini yapar.)
    10 – Uçuş grubu nöbetçisubaylığı; Teğmen – yüzbaşı rütbesindeki uçucu subaylar arasında tutulur.
    11 – Meydan hareket nöbetçisubaylığı;
    12 – Kıdemli nöbetçisubaylığı; üsteğmen, yüzbaşı rütbesinde subaylar arasında tutulur. (Tabur veya alay nöbetçisubayının vazifelerini yapar)
    13 – Nöbetçiâmirliği; binbaşı ve yarbaylar arasında sıra ile tutulur. Lüzumunda yüzbaşılardan yeteri kadarı bu nöbete dâhiledilebilir.
    14 – Müstakil istihkam, muhabere, ulaştırma taburları ve radar müfrezeleri gibi birliklerde :
    1 – Bölük nöbetçi onbaşılığı,
    2 – Koğuş nöbetçi onbaşılığı,
    3 – Mutfak nöbetçi onbaşılığı,
    4 – Bölük nöbetçiçavuşluğu,
    5 – Nöbetçiastsubaylığı,astsubaylar arasında tutulur. (Mutfak nöbetçiastsubayı ile, bölük nöbetçiastsubayının vazifelerini yapar.)
    6 – Nöbetçi subaylığı; Asteğmen – teğmen ve üsteğmenler arasında tutulur. (Kıdemli nöbetçi subayı ve bölük nöbetçi subayının vazifelerini
    yapar.)
    7 – Nöbetçi âmirliği, yüzbaşılar ve binbaşılar arasında tutulur. Bu nöbeti tutacak olanlar 4 den az ise nöbetçi âmirliği tutulmaz yalnız mevcut
    subaylar arasında nöbetçisubaylığı tutulur.
    8 – Müstakil taburlar bir birliğin veya kurumun kışlası içinde bulunurlarsa müşterek nöbete katılırlar. Bu durumda müstakil birlik komutanı da
    nöbete iştirak eder.
    9 – Nöbet hizmeti kışla komutanı tarafından Yönetmeliğin 395 incimaddesine göre düzenlenir.
    Madde 418 – Hava er eğitim tugayı nöbet hizmetleri : Kara kuvvetleri bölük tabur ve alaydaki nöbet hizmetlerine uygun olarak tutulur.
    C) Deniz Kuvvetlerinde ve Sahil Güvenlikte :
    1 – Gemilerde nöbet hizmetleri genel hususlar:
    Madde 419 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Gemi nöbet hizmetlerinin emniyetli ve doğru bir şekilde yürütülebilmesi için, role esaslarına uygun ve gemi emniyetini tam olarak sağlayacak
    şekilde; konuş limanında, gemi komutanı veya üst makamlar tarafından belirlenecek oranda; diğer limanlarda ise, birlik komutanı veya gemi komutanı
    tarafından verilecek emre göre, vardiyalar tesis edilir ve uygulanır.
    Madde 420 – Seyirde, vardiyaların daha başka şekilde olacağı gemi kumandanı tarafından tasrih edilmediği müddetçe hazırlık durumlarına
    uygun olarak vardiyalar muntazaman devamlı olacaktır.
    Madde 421 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Limanda, üst makam veya gemi komutanı tarafından ayrıca bir emir verilmedikçe; 24 saat süreli vardiya esasına göre günlük nöbetler ihdas
    edilir.
    Liman nöbeti; gemi demirledikten veya şamandıraya bağlandıktan yahut herhangi bir yere aborda ya da kıçtankara olduktan sonra manevra
    yerlerinin paydos edilmesiyle başlar, seyre kalkmak üzere gemi personelinin manevra yerlerine veya savaş yerlerine alınmasıyla sona erer.
    Bu nöbetler, geminin limana geldiği veya seyre kalktığı günler hariç olmak üzere, normal olarak mesai günlerinde her sabah saat 09.00’da başlar
    ve ertesi günü saat 09.00’a kadar devam eder. Hafta sonu veya tatillerde uygulanacak nöbet süreleri, üst makamlar veya gemi komutanı tarafından
    verilecek emre göre düzenlenir.
    Madde 422 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Gemi limanda iken, subaylar arasında vardiya amirliği ve nöbetçi subaylığı tutulur. Gemideki subay mevcudu, nöbet hizmetlerinin yürütülmesine
    izin vermediği takdirde astsubaylar da; gerek vardiya amiri, gerekse nöbetçi subayı olarak görevlendirilebilir. İhtiyaca göre bu nöbetler birleştirilebilir.
    Bu hususlar komutan tarafından açıklanarak, nöbet tutacak subay ve astsubaylar belirlenir.
    Madde 423 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Gemi limanda iken, deniz ve hava şartlarına göre gemi komutanı tarafından ayrıca emredilmedikçe aşağıda yazılı nöbetler tutulur.
    1 – Vardiya amiri,
    2 – Gemi nöbetçisubayı,
    3 – Güverte nöbetçiastsubayı,
    4 – Lumbarağzıemniyet nöbetçiastsubayı,
    5 – Güverte nöbetçiçavuşu,
    6 – Güverte nöbetçi onbaşısı,
    7 – Gemi polisi,
    8 – Lumbarağzı nöbetçisi,
    9 – Nöbetçisilistre (vardiyan),
    10 – Nöbetçi porsun,
    11 – Başüstü nöbetçisi,
    12 – Nöbetçi telsizci,
    13 – Nöbetçi vardabandıra (işaretçi),
    14 – Emniyet nöbetçisi,
    15 – (Değişik:RG-3/5/2015-29344) Sancak nöbetçisi,
    16 – Ceza yeri nöbetçisi,
    17 – Manga nöbetçileri,
    18 – Makine nöbetçisubayı,
    19 – “”astsubayı,
    20 – “”çavuşu,
    21 – “”elektrikçi,
    22 – “”motorcu,
    23 – Nöbetçi yara savunmacı.
    Madde 424 – Gemi kumandanı duruma göre gözcü, kampanacı, denizfilikacısı, sabotaj ve balık adamı,emniyet devriyeleri veya nöbetçileri ihdas
    edebilir.
    Emniyet nöbetçileri, gemiye patlayıcı ve yanıcı maddeler alınırken bunların alınacağı cephanelik, akaryakıt sarnıçları gibi yerler ile bu yerler
    arasına veya bunlara zarar gelmesi muhtemel mevkileri kripto, kasa v.s. yerlere lüzumu kadar silâhlı veya tabancalı olarak konulur ve her türlü yangına
    karşıemniyet tertibatlarıalınmış olarak diğer ilgili personel ile takviye edilir.
    Madde 425 – (Değişik:RG-3/5/2015-29344)
    Saygı nöbetçileri, gemide bulunan sancağa ihdas olunur.
    Madde 426 – Nöbetçilerin duracakları mevkileri; gemi kumandanları tarafından ayrıca emir verilmedikçe; müessir bir şekilde kontrol ve
    murakabe edebileceği, kendisine verilen vazifelerien iyi bir şekilde yapmasına imkân verecek mahaller olacaktır.
    Nöbetçilerin nöbet yerinde hareket tarzları
    Madde 427 – Nöbetçiler nöbet yerlerini terk edemezler. Ancak âni hastalık, mahkemeye çağrılma, mühim görev almak hallerinde gemi nöbetçi
    subayıemri ile ve yerine bir başkası konarak nöbetten ayrılabilirler. Ve nöbetçisubayı tarafından da II nci kumandana zamanında bilgi verilir.
    Madde 428 – Gemi II nci K. gemide nöbet sırasını tanzim ve temin etmekten sorumludur.
    Madde 429 – Nöbetçiler görevlerine ve nöbet alacakları mevkilere göre günlük, eğitim veya işbaşı kıyafetinde olarak görevlerine mahsus işaret
    veya silâh taşıyarak nöbet alırlar.
    Nöbetçilerin günlük kıyafet ile nöbet alacakları yerler ve taşıyacakları teçhizat kıyafet kararnamesinde gösterilmiştir. Gemi kumandanı duruma
    göre veya lüzum gördüğü ahvalde bütün nöbetçilere günlük elbise giymeleriniemredebilir.
    Madde 430 – Nöbetçiler nöbet yerlerinde görevinin özelliğine göre ayakta veya oturur halde bulunur. Hiç bir zaman dayanmaz, uyumaz,
    silâhını bırakamaz, müsaade edilen mesafe içersinde dolaşabilir. Daima etrafına bakar, dinler, gelen ve geçenlere, gemiye yaklaşan veya
    civarından geçen vasıtalara dikkat eder. Sigara içmesi özel talimata göre olur.
    Madde 431 – Nöbetçilerin alâmetleri kıyafet kararnamesinde gösterildiği gibidir.
    Madde 432 – Nöbetçi gemi :
    Donanmada her filotilla veya gemisınıfından, sair birliklerde birden fazla gemiaynı limanda bulunurlarken münavebe ile bir gemi nöbetçi gemi
    olarak tefrik edilir.
    Madde 433 – Nöbetler hergün saat 12.00 den ertesi günü aynısaate kadar devam eder.
    Madde 434 – Üs olmayan limanlarda nöbetçi gemi daima harekete hazır bulunur.
    Madde 435 – Sahil ve deniz inzibatının sağlanması telsiz nöbeti, hava, su üstü ve denizaltı emniyeti bu gemiye aittir. Birden fazla nöbetçi gemi
    olduğu takdirde vazifelerien büyük birlik kumandanlığınca düzenlenir.
    Madde 436 – Nöbetçi gemiler daima her vasıtalarını hizmete hazır bulundurur ve gerekirse diğer gemilerin vasıta ihtiyacını temin eder.
    Madde 437 – Bu geminin nöbetini liman ağzında ve seyir halinde tutması özel karakol hizmeti yapmasıemredilebilir.
    Madde 438 – Nöbetçi gemileri, gündüz ve gece nöbetçi olduğunu belirten işaretleri yürürlükte bulunan talimatlara göre çekerler.
    Donanmada sıhhiye nöbeti
    Madde 439 – Donanmada baş tabibin tanzimi ve kumandanın emri ile mevcut tabipler arasında veya her filo içinde bir tabip nöbeti tanzim
    olunur.
    Madde 440 – Bu tabiplerin bulundukları gemilerde listede belirtilir ve listeler bütün gemilere yayınlanır.
    Madde 441 – Nöbetçisıhhiye gemiaynızamanda nöbetçi gemi olabilir.
    Madde 442 – Tabibi olmayan gemiler personeli, sağlık subayları veya tabip teknisyen astsubaylar refakatinde olarak kayıtları ve fişleri ile birlikte
    nöbetçi tabibe götürülerek muayene ettirilirler.
    Madde 443 – Hasta gidemiyecek bir vaziyette ise tabip hastanın bulunduğu yere gider.
    Madde 444 – Yiyecek maddelerinden kendisine gösterilmesi icap edenlerimuayene ederler.
    Madde 445 – Nöbetçi tabibin bulunduğu gemiler gündüz ve gece gerekli işareti yürürlükte bulunan talimatlara göre çekerler.
    Madde 446 -Sıhhiye nöbetialan gemi limandan ayrılırsa nöbet emir baklemeksizin sırada en yakın ve limanda bulunan tabibin gemisine geçer.
    Madde 447 – Sıhhiye nöbetinden ayrılan gemi, nöbetialacak gemiyi ve donanma kumandanını veya birlik kumandanını derhal haberdar eder.
    Gemi nöbetçi subayının görevleri
    Madde 448 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Limanda vardiya amirliği görevi, mesai saatinin bitiminde başlar ve müteakip vardiya değişimine kadar devam eder. Vardiya amiri, komutana
    karşı sorumlu olup, vardiyasındaki personele emir vermeye ve gemi emniyeti ile ilgili her türlü tedbiri almaya yetkilidir. Ayrıca, günlük programın ve
    planlı faaliyetlerin yürütülmesinden de sorumludur.
    Vardiya amiri, seyir esnasında geminin emniyetle seyrinden ve harekat görevlerinin yerine getirilmesinden, gemi komutanına; planlı diğer idarî
    faaliyetlerin yürütülmesinden, ikinci komutana karşısorumludur.
    Madde 449 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Gemi nöbetçi subayı; geminin her türlü emniyet ve selametinden, günlük hizmetin ve eğitimlerin vakit cetveline göre kifayetle yürütülmesinden
    sorumludur.
    Gemi nöbetçisubayı; gemi vasıtalarının,emniyet ve disiplin dahilinde tespit edilen programlar gereğince çalışmasını temin eder ve her zaman faal,
    temiz ve neta bulundurulmasını, teçhizatının tam, kullanılır ve yerinde olmalarınısağlar.
    Madde 450 – Barometre ve termometre kayıtları ile meteoroloji raporlarına göre vukuu melhuz durumları önceden görmeğe çalışacak (silâhların
    ve teçhizatının kapele edilmesi, tentenin sarılması vasıtaların mahfuz ve emniyetli bulundurulması veya asılması, demir ve zincirlerin durumları geminin
    tarayıp taramadığı üzerine bir gemi düşmesi v.s. gibi hallere karşı) ve icabeden bütün emniyet tedbirlerinizamanında alacaktır.
    Madde 451 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Genel vazifeler veya geminin emniyeti ile ilgili hususlar ikinci komutan ve vardiya amiri, nöbetçi subayına emir verir. Tehlikeli zamanlarda ve
    olağanüstü hallerde komutan, ikinci komutan veya vardiya amiri; nöbetçisubayına ne şekilde hareket edebileceğiniemreder.
    Madde 452 – Nöbetçi subayı tekmil yönetmelik, tüzük, talimat ve emirlere harfiyen riayet eder ve emrinde bulunan personelden de aynı
    hususları ister.
    Nöbetçi personelin vazifelerini doğru ve noksansız yapmaları için lüzumlu talimatı verecek ve bu şahısların mevkilerinde bulunmalarını, hareket
    tarzlarını daima hazır ve dikkatte olduklarınızaman zaman kontrolederek sağlar.
    Madde 453 – Görevi ile ilgili vazifelerin doğru olarak yapılması için icabeden hususlarda ilgilişahısları derhal haberdar edecektir.
    Madde 454 – Nöbetleriesnasında işleri bizzat takip ve kontroletmek suretiyle bu talimatname, veya kumandanın emirleri ile tâyin ve açıklanmış
    bulunan vazifelerin doğru ve emniyetli bir şekilde yapılmasınısağlayacaktır.
    Madde 455 – Gemiseyire kalkmadan önce seyir hazırlıklarının zamanında ve tam yapılmasını temin eder.
    Madde 456 – Gece ve gündüz denize düşecek personel ve eşyayı kurtarabilmek üzere lüzumlu vesaitin hazır bulundurulmasını dikkat nazarına
    alacaktır.
    Akıntılı limanlarda, rüzgârlı ve fırtınalı havalarda vasıtaların iskelelere kolayca yanaşabilmeleri için ve denize düşeceklere hemen atılmak üzere
    her zaman lumbar ağızlarında bir baş koltuğu ile uzun bir savloya bağlı bir can simiti hazır bulundurur.
    Madde 457 – Suda bulunan bütün vasıtaların gemiciliğe uygun olarak borda mataforalarına veya kıç’a bağlanmış olmasınısağlar ve temizliklerini
    kontroleder.
    Madde 458 – Geminin bordasına yanaşan veya gemiden avara eden bütün vasıtalar hakkında bilgisahibi olur.
    Gemi vasıtalarının veya sair diğer deniz vasıtalarının lümbar ağızlarını uzun zaman işgaletmemelerini temin eder.
    Madde 459 – Geminin akaryakıt, su, cephane torpito alması veya sair sebepler ile başka bir geminin aborda almasında bordaları zamanında
    hazırlatır. Emniyeti ve halat manevralarınısağlar.
    Madde 460 – Gemiye herhangi bir malzeme ve yiyecek maddeleri geldiğinde ilgili subaylara derhal haber verir, ikmal işleri için istenen vasıta ve
    personeli tefrik eder ve ikmalmaddelerinin alınmasınısağlar.
    Madde 461 – Geminin hariçten görünüşünü kontroleder ve gemiciliğe yakışmıyacak haller var ise bunların giderilmesini, nete edilmesinisağlar.
    Madde 462 – Müsaade edilmeyen ve yasak olan maddelerin gemiye sokulmasına ve müsaade edilmemiş malzemenin gemiden çıkarılmasına,
    personelin izinsiz olarak gemiden ayrılmalarına mani olur.
    Madde 463 – Toka ve arya sancak zamanlarında usule göre merasimin icrasınısağlar.
    Madde 464 – Arya sancak’ı müteakip yanması icabeden liman ve nöbetçi gemi fenerlerinin zamanında ve usulüne göre yanmasını, siste tipide,
    gerekli işaretlerin verilmesinisağlar.
    Madde 465 – Nöbetçi personel ile vasıta personelinin kılık ve kıyafetlerinin düzgün temiz ve daima itibar görecek görünüşe sahip olmalarını
    sağlar.
    Madde 466 – Lümbar ağzında selâmlara:
    a. Gemiye gelen tekmilşahısların nazikâne bir muamele görmelerini temin eder.
    b. Gemiye gelen makam sahiplerinin karşılanma ve uğurlanma merasimini yapar, keza gemiye gelen tekmil subayları lümbar ağzında karşılar ve
    uğurlar.
    c. Gemiden ayrılan veya gemiye avdet eden bütün personelin kendisine rapor edilmesinisağlar.
    d. Gemi yanından geçen forslu vasıtaları, harb ve ticaret gemilerinin usulünce selâmlanmasını temin eder.
    Madde 467 – Gemi jurnalini doğru ve temiz bir şekilde tutar.
    Madde 468 – Nöbet talimatına uygun olarak nöbet değiştirmedikçe nöbet yerinden ayrılmaz.
    Gemimakine nöbetçisubayının görevleri
    Madde 469 – Makine nöbetçisubayı, gemide başçarkçı hariç enaz üç makine subayı var ise tutulur.
    Makine nöbetçisubaylığı tutulmuyorsa görevleriniana makine subayının teknik direktifi ve güverte nöbetçisubayının idarî direktifi ile gemi
    makine nöbetçiastsubayı yapar.
    Madde 470 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Gemi limanda iken makine nöbetçi subaylığı, başçarkçı hariç olmak üzere gemide görevli makine subayları tarafından tutulur. Uygulanan liman
    vardiyası gözönüne alınarak, makine subaylarının sayısı yeterli olmadığı durumlarda, subaylara ilaveten astsubaylar da, komutan emri ile makine nöbetçi
    subayı olarak görevlendirebilir.
    Makine nöbetçi subayının görevi, bütün makine branşlarının günlük faaliyetlerinin yürütülmesini, makine ve kazanlar ile motorların uygun şekilde
    çalışmasını, geminin yangın ve yarasavunma emniyetinin alınmasınısağlamaktır.
    Makine nöbetçisubayı, mesaisaatleri dışında vardiya amirine karşısorumludur.
    Madde 471 – Seyir hazırlıklarında, limanda ana makinelerin torna çark edilmesinden önce gemi nöbetçi subayına torna çarkın yapılmasında
    mahzur olup olmadığını öğrenecek ve yetkili personelin mevkilerinialmalarınısağlayacak ve bundan sonra torna çark’a müsaade edecektir.
    Gemi güverte nöbetçi astsubayının görevleri
    Madde 472 – Güverte nöbetçisubayının yardımcısı olarak amelî ve idarî görevlerini yapacaktır.
    Madde 473 – Güverte nöbetçi subayına ait görevleri bilir. Bu görevleri zamanında nöbetçi subayına yardımcı olarak emrine göre hizmet icra
    eder. Nöbet işlerinin yürütülmesinden birinci derecede sorumludur. Nöbetini sekizer saatlik vardiyalar halinde tutar. Nöbette uyumaz. Yedek zamanı
    nöbetçisubayına haber vererek emrine göre hareket edecektir.
    Madde 474 – Gemide vakit cetvelinin uygulanmasından, gemi temizlik ve nete bataryasından, arya ve hisa bayrak merasiminden, silâhların fora
    ve kapela burndasından ve gemi vasıtalarının programa göre idaresinden sorumludur.
    Madde 475 – Gemi vasıtaları personelinin intizamını donanımlarının uygunluğunu sağlar.
    Madde 476 – Gemiyisık sık dolaşarak, temiz,emniyetli ve nete bulundurulmasını kontroleder ve uygunluğunu sağlar.
    Madde 477 – Kumanya verilişi ve yemek dağıtılmasısırasında bizzat bulunur.
    Madde 478 – Geminin dıştan görünüşünü bozacak şeylere mâni olur. Yan mataforası ve top namlularının seviyelerine dikkat eder.
    Gemi makine nöbetçi astsubaylarının görevleri
    Madde 479 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Lumbarağzıemniyet astsubayı; nöbetçisubayına karşısorumlu olup, nöbetini lumbarağzında silâhlı olarak tutar.
    Lumbarağzıemniyet nöbetçiastsubayı; yürürlükteki yönerge, plan ve verilen emirler doğrultusunda lumbarağzının disiplin ve emniyetini sağlar ve
    ilgili kayıtları tutar.
    Madde 480 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Gemi makine nöbetçi astsubayı; gemi makine nöbetçi subayının yardımcısı olup, emredilen ameli ve idarî görevleri yapar. Makine nöbetçi
    subayının görevlerini bilir. Emrine göre, bizzat icra eder. Nöbet işlerinin yürütülmesinden de, birinci derecede sorumludur.
    Gemi makine nöbetçi astsubayı, nöbetini sekizer saatlik vardiyalar halinde tutar. Nöbette uyumaz. Yemek zamanı, güverte ve makine nöbetçi
    subayına haber vererek emrine göre hareket eder.
    Madde 481 – Makine bölümünde vakit cetvelinin uygulanması, makine kazanlar ve sair yerlerde gerekli liman personelinin tam olarak
    bulundurulması. Vardiya değişmesinin vaktinde yapılması. Su, yakıt, sarfiyatında tasarruf sağlanması ile sorumludur.
    Madde 482 – Tehlike ve arıza vukuunda ilgili branş subaylarının veya astsubaylarının derhal haberdar edilmelerinden sorumludur.
    Madde 483 – Limanda kullanılan ırgat, matafora, vinç makinelerinin çalıştırılmasısırasında başında bulunur.
    Madde 484 – Elektrik istihsaleden makineler ile motorlar ve gemisoğutma, havalandırma tesis ve donanımlarını kontroleder.
    Gemi nöbetçi çavuşunun görevleri
    Madde 485 – Gemide mevcut güverte erbaşlarıarasında tutulur.
    Madde 486 – Gemi kumandanı gerektiğinde gemide mevcut astsubay çavuşları da bu göreve tefrik edebilir. Kıdemli onbaşılar dahi nöbetçi
    çavuşluğu vazifesine seçilebilir.
    Madde 487 – Nöbetçiçavuşu görevlerini lümbar ağzında tutar.
    Madde 488 – Lümbar ağzı personelinin her zaman tertipli bulunmalarından nöbetçi vardiyanın, gemide, vakit cetvelinin ve sair emirlerin
    zamanında ve doğru yaymasını, izinsiz ve vazifesiz hiç bir erbaş veya erin gemiden ayrılmamasını ve gemiden çıkanların temiz giyimli olmasını, gemiye
    ait bir şeyi dışarıya çıkarmamalarını temin etmekten sorumludur.
    Madde 489 – Gemiye giren ve çıkan subayları bilir ve levhaya işaret eder.
    Madde 490 – Gemiye giren ve çıkan eşyayı nöbetçisubayına haber verir.
    Madde 491 – İskeleler, lümbar ağzı ve civarında temizlik ve neteye dikkat eder.
    Madde 492 – Gemi vasıtalarının bağlanması ve iskeleye yanaşmalarında gerekli ikazda bulunur.
    Madde 493 – Yan mataforası ve kıç omuzlukta bekleyen vasıtalarızamanında iskelelere celp eder.
    Madde 494 – Gemiye tanınmayan veya parola veremiyen vasıtaları yaklaştıramaz.
    Madde 495 – Nöbetçisubayı ve astsubayı tarafından verilen diğer emirleri icra eder.
    Gemi nöbetçi onbaşısının görevleri
    Madde 496 – Gemide mevcut güverte onbaşıları veya kıdemlierleriarasında tutulur. Bütün gemi için bir tek veya bölümlerde ayrıayrı ihdasına
    gemi kumandanı yetkilidir.
    Madde 497 – Nöbetçi onbaşı, nöbet alacak erlerin kıyafetlerini, teçhizatlarını kontrolederek zamanında nöbetleri devir ve teslim ettirir.
    Madde 498 – Yemek dağıtımını yaptırır. Sofraların zamanında hazırlanmasını, bulaşık yıkanmasını, er mangalarının temizlik ve intizamını, gemi
    temizliği ile sair müteferrik işlerin yapılması için er tefriki ile hizmetin yapılmasını icra eder.
    Madde 499 – Erlerin günlük vakit cetveli ile hareketlerini ve yoklamalarda nöbetçi ve vazifeli erlerden gayri personelin tabura geçmesini temin
    eder.
    Gemi nöbetçi polisinin görevleri
    Madde 500 – Gemide suç işlenmemesine, disiplinin korunmasına çalışır, suç işleyenleri rapor eder. İzinden dönenlerin izin kâğıtlarını toplar,
    kontroleder. İzine çıkanların izin kâğıtlarınısorar. Gemimevcudunu deftere işler. Gemiye gelen sivilşahısların kimliklerini tesbit eder. Geminin sabotaja
    karşıemniyetinisağlar.
    Madde 501 – Gemiye gelen yabancıların silâhlarınıalır.
    Madde 502 – Ceza odasına girecek astsubay,erbaş ve erlerin üstleriniarar,ceza odasında kontrollarını yapar.
    Madde 503 – Gemiye yasak maddelerin sokulmaması için gerekli tertibatıalır. Giren ve çıkanları kontroleder.
    Lümbarağzı silâhlı nöbetçisinin görevleri
    Madde 504 – Lümbar ağzında silâhlı olarak ve gündelik kıyafetle bulunur.
    Madde 505 – Esas görevi lumbarağzıemniyetinisağlamak ve gemiye zorla çıkışa mâni olmaktır.
    Nöbetçi vardiyanın görevleri
    Madde 506 – Mümkün ise gemi dahilîmuhabere elektrikçileriarasından seçilir.
    Madde 507 – Gemi nöbetçi subayı ve astsubayının emri ile gemide vakit cetveline göre yoklama, tabur, yat kalk vesair zamanlarını ve sair
    emirleri,alârmı, kumanda gereci ile veya avzile gemide yayar.
    Nöbetçi porsunun görevleri
    Madde 508 – Gemide dolaşarak, demir ve zincirlerin nete bulunduğuna, ırgat ve kastanyola civarında funda ve viraya mâni bir şey
    bulunmamasına, bosa emniyetine, gemiarma donanımları ve matafora, dike halatlarda gemicilik ve emniyete mugayir bir şey olup olmadığına bakarlar.
    Madde 509 – Filika ve sair vasıtalar asılırken veya mayna dururken emniyetle çalışılmasına, eşya naklinde armadorluk işleri ile gerekli palanga
    donanımları,açavele ve kasavele donatılmasını yaparlar.
    Madde 510 – Mataforlarda bulunan vasıtaların paletlerini ve sair emniyet tertiplerini kontrolederler.
    Gemi başüstü nöbetçisinin görevleri
    Madde 511 – Silâhlı olarak, gemi başüstünde bulunur. Yanında megafon ve düdük bulunacaktır.
    Madde 512 – Gemi başüstünde dolaşarak demir tertibatı ve zincirinin durumuna, geminin tarayıp, taranmadığına, zincirden kimsenin
    tırmanmadığına, gündüz demir şamandırasına, gece baş liman fenerlerinin yandığına, gemiye iskelelerden başka bir yerden kimsenin çıkmamasına
    dikkat eder. Ve emniyetisağlar.
    Madde 513 – Yan mataforalarındaki vasıtalara da dikkat eder.
    Madde 514 – Baş omuzluklar hizasına kadar, balık adamlar emniyetinisağlar.
    Nöbetçi telsizcilerin görevleri
    Madde 515 – Donanma veya birlik kumandanı emrine göre dinlemede veya mesaj vermek ve almakda gerekli işlemlerini yapmak üzere telsiz
    operatörü astsubay,erbaş ve erler arasında tutulur.
    Madde 516 – Esas görevleri, daireleri ve gereçlerinin emniyet, kifayet ve gizlilik ve sürat ile çalıştırılmasını temin etmektir.
    Madde 517 – Mesajalınması ve verilmesinde mer’i talimname ve yönetmeliklere göre işlem yaparlar.
    Madde 518 – Fırtınalı havalarda antenlerinin emniyetinisağlarlar.
    Nöbetçi vardabandıra (İşaretçi) nin görevleri
    Madde 519 – Gemi işaret astsubay erbaş ve erleriarasında tutulur.
    Madde 520 – Nöbetlerinien aziki kişi olarak tutarlar.
    Madde 521 – Esas görevleri gemiye verilen veya geminin vereceği görünür işaret mesajlarını doğru, süratli ve emniyetlişekilde alıp vermektir.
    Madde 522 – Gemi vasıtalarını gözle takip ederler.
    Madde 523 – Sisli tipili havalarda kampana ve sis düdüğünü çalar ve çalınan düdüklere dikkat eder, yaklaşan düdükleri nöbetçi subayına rapor
    ederler.
    Madde 524 – Toka ve arya bayrak için çekilen işaretleri takip eder ve zamanında nöbetçisubayını haberdar eder.
    Madde 525 – Gemi baş ve kıç liman feneri ile şapka kırmızı fenerlerini kumandan fenerlerini yakarlar ve bunların elektriksiz yedeklerini hazır
    tutarlar.
    Madde 526 – Başüstü nöbetçilerinin raporlarını nöbetçisubayına pasaparola ederler.
    Madde 527 – Gemiye yaklaşmakta olan vasıtalar ile geçen forslu vasıtaların, boş veya dolu olarak geçişlerini, limana gelen veya giden gemileri
    nöbetçisubayına rapor ederler.
    Madde 528 – Hisa bayraktan evvel limana gelen gemilere bayrak gösterirler.
    Madde 529 – Tüccar gemilerinin selâmlarını iade ederler.
    Madde 530 – Arya ve hisa bayrakda kıç ve civadra bayrağını, fors ve flandralarıarya ve toka ederler.
    Madde 531 – Denizde ve kıyıda olan mühim vakaları, yangınları, batma ve çatışmaları nöbetçisubayına rapor ederler.
    Madde 532 – İşaret jurnalini tutarlar.
    Emniyet nöbetçilerinin görevleri
    Madde 533 – Gemide II nci kumandan tarafından lüzumu kadar emniyet nöbetçisi tesis olunur. Para kasası… Açık cephanelik veya ambar gibi
    yerlerle açıkta bulunan malzeme ve silâhlara ve yanıcı, patlayıcımaddelere emniyet nöbetçisi tahsis olunur.
    Madde 534 – Gemiye para alınmasısırasında ikmalsubayı yanına da astsubay veya er emniyet nöbetçisi verilebilir.
    Madde 535 – Görevleri, kendimuhafızlarına tevdiedilen şeyleri olduğu gibimuhafaza etmektir.
    Madde 536 – Nöbet yerinde yangın emniyetini de sağlarlar.
    Madde 537 – Nöbet talimatlarındaki hususi hizmeti yaparlar.
    Sancak nöbetçilerinin görevleri
    Madde 538 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-3/5/2015-29344)
    Sancak nöbetçileri nöbet aldıkları yerin maddî ve manevişahsiyetine tecavüzü önlerler.
    Madde 539 – Bulundukları yerlerde sükûnetisağlarlar.
    Manga nöbetçisinin görevleri
    Madde 540 – Mangada, temizlik, emniyet ve disiplini muhafaza etmek düzeni sağlamak, mangaya kokacak, bozulacak birşey getirilmesine mâni
    olmak, mangayı havalandırmak, tenviratını kontroletmek, kalk borusunda ve alarmda, yangında uyuyanları uyandırmak, gece uyurken açılanları örtmek
    ve manga personelieşyasının emniyetinisağlamakla görevlidirler.
    Ceza odası nöbetçilerinin görevleri
    Madde 541 – Oda hapsi ve katıksız hapis cezasını çekenlerin hapis odasından kaçmamalarını, kanun ve nizamın tecviz etmediği mahallere
    uzaklaşmamalarınısağlar.
    Madde 542 – Katıksız hapis cezasıçekenlere hariçten yiyecek getirilmemesini ve cezalılara ziyaret yapılmamasınısağlar.
    Madde 543 – Mahpusun edep ve terbiye dairesinde bulunmasınısağlar.
    Madde 544 – Mahpusların hava almaları ve defi hacet zamanlarında nöbetçi polis ile işbirliği yapar.
    Makine nöbetçi çavuşlarının görevleri
    Madde 545 – Makine vardiyası personelinin yerlerinde olup olmadıklarını kontroleder.
    Madde 546 – Makine bölümünde vakit cetvelinin uygulanmasını ve vardiyaların zamanında değişmesinisağlar.
    Madde 547 – Vardiyadan çıkan erbaş ve erlerin temizliklerini yapmalarını ve terli vücutla rüzgâra çıkmamalarınısağlar.
    Madde 548 – Gemi yara savunma ve yangın donanımlarını kontroleder.
    Madde 549 – Kapalı kalması gereken bölmelerin kapalı olduğuna dikkat eder.
    Madde 550 – Gemi havalandırma tertibatını kontroleder.
    Madde 551 – Gemi ısıtma tertibatının kifayetinisağlar.
    Nöbetçi elektrikçilerin görevleri
    Madde 552 – Bütün gemi tenvirat devresinin daimî kontrolünü yapar. Tasarruf için gerekli lâmbalarısöndürür,ârızaları tamir eder.
    Madde 553 – İcabeden yerlere cereyan verir.
    Madde 554 – Gemide mahsus yerinden başka ütü,elektrikli ocak kullanılmasına mâni olur.
    Madde 555 – Dizellerin jurnale geçecek kayıtlarını saat başlarında ve bizzat görerek tutar. Altörnatör veya dinamolara yağ ve su veya yabancı
    bir madde girmemesine bakar.
    Nöbetçi motorcular(Dizel) in görevleri
    Madde 556 – Gemi dizellerinin ve motorlarının kifayet ve emniyet ile çalışmalarını, yağlanmalarını, temizlenmelerinisağlar.
    Madde 557 – Gemide ve vasıtalarda çalışan benzin motorlarını kullanır. Bakımlarını, yağlanmalarınısağlar.
    Madde 558 – Motorlarda soğutma suyu devrini kışın donmalara mâni olacak tedbirleri kontrol eder ve sağlar. Yağ seviyesi ve devrini kontrol
    eder.
    Madde 559 – Ana makinesi dizel veya dizelelektrik ve motor olan gemilerde gemidekiesas liman vardiyasının görevlerini yaparlar.
    Seyirde nöbet hizmetleri
    Madde 560 – (Değişik: RG-05/03/1999-23630)
    Seyir Nöbeti, “Savaş Yerleri/Manevra Yerleri Paydos, I/II/III üncü veya Sancak/İskele Vardiya Savaş/Seyir Nöbet Yerlerine” anonsu ile
    başlar; geminin seyir hitamında demirleme, şamandıraya bağlanma,aborda veya kıçtankara olmak üzere personelin manevra yerlerine alınmasıyla sona
    erer.
    Seyir nöbeti, genel olarak mevcut taktik durumun gerektirdiği hazırlık seviyesine göre; tek, 1/2 veya 1/3 vardiya esasına göre tutulur. Bu durum,
    gemi komutanının emrine göre belirlenir.
    Seyirde vardiya amiri, gemi komutanı tarafından görevlendirilen o vardiyadaki en kıdemli güverte subayıdır. Vardiyada görevli diğer tüm
    subaylar, vardiya subayı olarak isimlendirilir. Vardiya değişim zamanları ve süreleri, gemi tipi ve uygulanan vardiya düzenine bağlı olarak yürürlükteki
    talimatlara göre belirlenir.
    Madde 561 – Liman nöbetleri vardiya esasına göre tutuluyorsa seyir nöbetinden liman nöbetine geçişte hangi vardiya seyir nöbetinde
    bulunuyorsa o vardiyadan başlamak üzere liman nöbetine devam edilir.
    Güverte vardiya subaylarının görevleri
    Madde 562 – (Değişik: RG-05/03/1999-23630)
    Güverte vardiya subaylığı, güverte branşına dahil subaylar tarafından tutulur. Denizaltı gemilerinde makine branş subayları da, güverte vardiya
    subayı olarak görevlendirilir.
    Vardiya subaylarının esas görevi, gemiyi emniyet ve selâmetle tesbit edilen rotada seyrettirmektir. Vardiya subayları, vardiya amirinin emirleri
    doğrultusunda hareket ederek, ona yardımcı olurlar.
    Madde 563 – Seyir esnasında, tehlikeli hallerde ve düşmanca hareketler karşısında durumu derhal gemi kumandanına haber verir. Ancak
    hemen alınacak tedbirleri de almakla sorumludur.
    Madde 564 – Geminin rotasında bulunup bulunmadığını daima mevkiler koyarak tesbit eder ve seyir subayına da kontrollar yaptırır.
    Madde 565 – Birlik halindekiseyirlerde geminin esas mevkiini, mesafe ve aralıkların muntazam olmasınısağlar.
    Madde 566 – Hidrografik neşirayata göre tesbit ettiğiaksaklıkları veya yeni bilgileriseyir subayına ve kumandana bildirir.
    Madde 567 – Müstakilseyirlerde mevki raporlarını hazırlar ve zamanında ilgilimakamlara verilmesinisağlar.
    Madde 568 – Üst makamlardan alınan emirleri (Mesajları) yapılacak işlerizamanında kumandana ulaştırır.
    Madde 569 – Sis bastırması halinde kumandanı hemen haberdar eder ve geminin emniyeti için gerekli yara savunma tedbirlerini gözden geçirtir
    ve siste hareket tarzını uygular.
    Madde 570 – Geminin, denizde çatışmayı önleme tüzüğü gereğince gerekli fener ve işaretlerle tam donanmış olarak seyirden sorumludur.
    Madde 571 – Gemiden denize adam veya eşya düşmesi halinde gereken işleri yapar.
    Madde 572 – Rastlanan Türk harb gemileriniselâmlar veya yabancı harb gemilerinin veya ticaret gemilerinin selâmlarınızamanında iade eder.
    Madde 573 – Köprü üstünde tutulması icap eden kayıtların muntazam ve eksiksiz olarak seyir jurnalına yazılmasınısağlar.
    Madde 574 – Personelin zamanında vardiyalarını almalarını, yemek yemelerini yatmalarını, kalkmalarını, v.s. temin eder. Geminin genel
    temizliğinin yapılmasınısağlar.
    Madde 575 – Düşman karşısında hemen alarm vererek personelin savaş yerlerinialmasını temin eder ve görevini kumandana devreder.
    Makine vardiya subayının görevleri
    Madde 576 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Makine vardiya subaylığı görevi; seyre hazırlık durumu ile başlar ve personelmevcuduna göre başçarkçı hariç olmak üzere makine subayları
    tarafından; gemi tipi, hazırlık durumları ve diğer koşullara bağlı olarak, üst makamlar veya gemi komutanı tarafından belirlenen oranlardaki vardiya
    esasına göre tutulur.
    Madde 577 – (Değişik:RG – 05/03/1999 – 23630)
    Makine vardiya subayının esas görevi; kazanlar, ana makineler, gaz türbini ve yardımcı makinelerin emniyet ve kifayetle çalıştırılmasını ve
    köprüüstünden verilen makine komutlarının zamanında ve tam olarak uygulanmasını sağlamak; geminin seyrini ve emniyetini ilgilendiren hususlarda,
    vardiya amiri, başçarkçı ve gemi komutanının emirlerine göre gerekli tedbirlerialmak ve işlemlerini başlatmaktır.
    Madde 578 – Gemide, yangın ve yara savunma A. B. C. emniyetinisağlar.
    Madde 579 – Sitimli gemilerde seyifti valfın atmamasına ve fakat çeşitli süratler ile manevralara geçecek sitimin bulunmasını, istenecek fazla
    cereyanın hemen verilmesinisağlar.
    Madde 580 – Makine arızalarında yardımcı veya istirahatçı vardiyadan da personelalarak arızaları tamir ettirir.
    Madde 581 – Makine seyir jurnalini tutar.
    Madde 582 – Munavebe ile çalışacak kazan ve makineleri, motorlarızamanında çalıştırır.
    Köprü üstü astsubay erbaş ve erlerinin görevleri
    Madde 583 – Seyirde köprü üstünde, seyir, işaret, serdümen, makine telgrafçı radarcı, S.H.M.ci vardabandra, telsizci, D.S.A.cı vesair hareket
    branşlarından lüzumu kadar personel bulunur.
    Madde 584 – Bu personel vardiya subayının emrine göre kendilerine verilen asli görevleri dikkat ve ihtimam ile yapar.
    Madde 585 – Gemi kumandanı kendi gemisinin ihitiyacına göre nöbetleri ve talimatlarını yapar.
    Madde 586 – Kullandıkları gereçlerde ihmal ve dikkatsizlikten doğacak arızalardan bizzat ve birinci derecede sorumludurlar.
    Makine, astsubay, erbaş ve erlerinin görevleri
    Madde 587 – Seyirde ve gerekirse limanda kazan ve makineler ile sair yerlerde tam kifayetle hizmeti görecek şekilde vardiya halinde personel
    bulunur.
    Madde 588 – Bu personel vardiya subayıemrinde olarak, kendilerine verilen asli görevleri yaparlar.
    Madde 589 – Makine, şaft vesair yerlerin yağlanmasına dikkat ederler.
    Madde 590 – Kullandıkları gereçlerde ihmal dikkatsizlikten doğacak arızalarda bizzat ve birinci derecede sorumludurlar.
    Elektrik astsubay, erbaş ve erlerinin görevleri
    Madde 591 – Seyirde makine vardiya subayına bağlı olarak gemi elektrik cihazlarının çalışmasını kontrol ederler. İstenilen akım kuvvetini
    sağlarlar.
    Madde 592 – Kullandıkları gereçlerde doğacak arızalardan bizzat sorumludurlar.
    Kazan astsubay, erbaş ve erlerinin görevleri
    Madde 593 – Kazanların tam kifayetle istenen stimi sağlamasını, devreye girecek ve çıkacak kazanların usulüne göre hazırlanmasını,
    yakılmasını,çekilmesinisağlarlar.
    Madde 594 – Yangına karşı gerekli bütün tedbirlerin alınmasını ve dairelerinin nete bulundurulmasınısağlarlar.
    Madde 595 – Kazanların su seviyesi hava ve yakıt durumunun uygunluğunu sağlarlar.
    Madde 596 – Kazanlar ve dairelerde doğacak arızalardan bizzat sorumludurlar.
    Motor astsubay, erbaş ve erlerinin görevleri
    Madde 597 – Motorlarda yakıt, yağ ve soğutmanın tam olarak bulunmasını ve motorların kifayet ve emniyetle çalışmasınısağlarlar.
    Madde 598 – Yangına karşı tedbir alırlar ve dairelerinin nete bulunmasınısağlarlar.
    Madde 599 – Doğacak arızalardan ve arızanın izalesinden bizzat sorumludurlar.
    Yarasavunma astsubay, erbaş ve erlerinin görevleri
    Madde 600 – Gemide kapalı tutulması icap eden bölmeler, kaportalar, lümbuz ve sairenin kapalı tutulmasınısağlarlar.
    Madde 601 – Yakıt ve su kavancasını yaparlar. Donanımlarını kontrolederler.
    Madde 602 – Yara savunma (A.B.C.) ve yangın donanımları, gereçleri ve malzemesinizamanında ihzar ve kullanmakla görevlidirler.
    Madde 603 – Arıza ve tedbirlerinden dolayı bizzat sorumludurlar.
    Madde 604 – Bölmelerin açılıp kapanmasında her geminin özelliğine göre mer’i talimatlara riayet edilir.
    Gözcülerin görevleri
    Madde 605 – Seyir halinde bulunan her gemi köprü üstü, güverteye veya lüzumu halinde baş ve kıç güverteye geminin seyir istikametini, gemiye
    balık adam veya mayın, torpito, uçak gibi bir şey gelip gelmediğini ve denize bir şey düşüp düşmediğini gözetlemek ve ufkun her tarafını tarassut etmek
    üzere gözcüler konur.
    Gözcüler, gündüz gemi, kayık, duman enkaz, kara sahil, ada ve şüpheli herhangi bir yeri ve gece fener, ışık, tenvir mermisi, top alevli, veri fişeği
    gibi fasılalı ziyaları, ışıksız tekne ve karaltılar gibi gördüğü şeyleri her sesi ve gürültüyü cihet ve istikametlerini söylemek üzere köprü üstüne rapor
    ederler.
    Madde 606 – Gözcülere birer dilim verilir ve 360 dereceyi gözetliyerek burada gördüklerini devamlı olarak rapor ederler.
    Kıç gözcüsü denize adam düştüğünde emir beklemeden can simitiniatar.
    Denizfilikacılarının görevleri
    Madde 607 – Gemide, seyirde bir filika, kik veya motor daima mataforada denize alabura olmuş vaziyette askıda tutulur, vasıtayı tam donatacak
    personel ile vasıtayımayna edecek porsun,elektrikçi gibi personeli de tefrik edilir.
    Personel daima can yelekli olarak filikalarının yanında güvertede bulunurlar.
    Can filikasında tolsun sandığı, muhabere vasıtaları ile diğer lüzumlu malzemeler ve miktarı kâfican yeleğisimidi ve salvo bulunur.
    Denizfilikası lüzumu halinde usulüne göre mayna edilir. Personeli içine can halatından iner ve gerekli kurtarma görevini yaparlar.
    Can filikası personelinin filika maynası ve bilhassa gemi üzerinde yol varken vasıtanın gemiden ayrılması usulleri hakkında özeleğitimleri yapılır.
    2 – Denizin kara tesislerindeki nöbet hizmetleri
    Madde 608 – Müstahkem mevki, üs ve bölge kumandanlıkları camiasındaki nöbet hizmetleri; genel esaslarda açıklanan hususlara ve mahallin,
    görevlerinin özelliklerine göre bu kumandanlıklarca düzenlenir.
    Karakol, karakol nöbetçisi ve devriyeler
    1 – Genel esaslar:
    Madde 609 – Karakollar ve nöbetçiler: Emniyet karakolu,emniyet nöbetçisi, saygı karakolu ve saygı nöbetçisi olmak üzere ikiye ayrılır.
    Madde 610 – Karakol ve nöbetçiler kanun ve nizamlarla tâyin edilen yerlere konur. Karakol hizmeti kaideden yaya sınıflar tarafından yahut atlı
    sınıflardan yaya olarak yapılır. Bunların atlı veya motorlu olarak bulunmaları icap ediyorsa o şekilde tertip olunurlar.
    Madde 611 – Her kıt’a ve kıt’ası bulunan karargâh ve kurumlarda bir nizam karakolu bulunur. Nizam karakolunun kuvveti; çıkaracağı nöbetçi ve
    devriyelerin adedine göre hesap edilir. 24 saat içinde her nöbet için asgari üç er hesap edilir. Karakolçavuşu ile onbaşılar, borazan ve trampetçiler bu
    hesaptan hariç kalmalıdır. Emniyet karakolları ve nöbetçiler askerlikçe mühim olan noktalara, cephanelik, harb silâh ve vasıtaları, ambar ve kasa ile
    mahpusların muhafazası için çıkarılırlar.
    Bunlar haricinde askerlikçe mühim olan yerlere karakol ve nöbetçiçıkarılması garnizon kumandanının emir ve müsaadesi ile olur.
    Madde 612 – Kıt’a bulunmıyan kurumlardaki nöbet ve devriye hizmetleri için iş bu müesseselere garnizon kumandanının emriyle ayrı karakollar
    tahsis edilebilir. Kıt’alara yakın bulunan ve kıt’a nöbetçileri gibi değiştirilmesi mümkün olan kurumlara ait nöbetçiler işbu kıt’anın nizam karakolundan
    çıkarılır. Ayrı karakollar tahsis edilen kurumlardaki karakollar en çok haftada bir değiştirilmelidir.
    Madde 613 – Kurum ve karargâhtakimuhafız kıt’aları birer nizam karakolu mahiyetindedir.
    Madde 614 – Nizam karakol erbaş ve erlerin kıt’alarında silâhlı ve seferi teçhizatlı (Cephane dâhil) olarak çıkarılır. Bu karakoldan çıkacak
    nöbetçi ve devriyelerin nöbet esnasında da seferi teçhizatını kamilen taşıyıp taşımıyacakları o zamanki vaziyete göre kumandanlıkça tâyin ve emrolunur.
    Madde 615 – Nizam karakolundan uzak ve ıssız yerlere çıkarılan nöbetçilerin tüfekleri geceleyin dolu ve kapalı bulunur. Ceza evi ve tutuk
    evlerinde bulunan nöbetçiler ile fevkalâde hallerde bütün nöbetçilerin silâhları gece ve gündüz dolu bulundurulur. Nöbetçilere verilecek mermi miktarını
    kışla kumandanı tesbit ve emreder.
    Madde 616 – Saygı karakolu: Cumhurbaşkanı ikametgâhına yaya kıt’alar tarafından (Atlı ve motorlu kıt’alardan yaya olarak) çıkarılır. Kıt’a
    bulunmıyan yerlerde bu vazife jandarma tarafından yapılır. Saygı karakolu bunu çıkaracak kıt’anın kumandanı tarafından tesbit edilecek kuvvette ve bir
    subay (Asteğmen, üsteğmen) kumandasında olur. Bu karakol her hususta Cumhurbaşkanı başyaveriemrinde bulunur.
    Madde 617 – (Değişik:RG-3/5/2015-29344)
    Saygı nöbetçisi: Cumhurbaşkanı, Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Millî Savunma Bakanı, İçişleri Bakanı (Bakanlık binası ile sadece Jandarma
    Genel Komutanlığına bağlı kışla, karargah ve kurumlarda bulunduğunda), Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Orgeneral/Oramiraller ve
    Korgeneral/Koramiral (bulunulan garnizonda görevli Orgeneral/Oramiral mevcut değilse) seviyesindeki komutan ve amirlerin kışla, karargah ve
    kurumlarda bulunduklarında, karargah binalarının ana giriş kapısına çıkarılan iki kişilik nöbetçidir. Yüzer birliklerde sancak nöbetçisiaynızamanda saygı
    nöbetçisidir, bunun haricinde saygı nöbetçisi çıkarılmaz. Saygı nöbetçisi, ihtiram olunan makam sahibinin bulunduğu yerden bir günden fazla bir zaman
    için ayrılması halinde kaldırılır. Avdet ederse tekrar konur. Her kışlanın nizam kapısındaki nöbetçiemniyet nöbetçisidir.
    Nöbetçilerin muayyen ve devamlı nöbet yerlerinden, hava tesirinden korunmaları için numunesine uygun birer nöbetçi kulübesi olmalıdır.
    2 – Nizam karakolu:
    Karakolun çıkması ve değiştirilmesi)
    Madde 618 – Nizam karakolu; kıt’a, karargâh ve kurumlarda piyade bölükleri (Kıt’aları) arasından sıra ile çıkarılır. Kuruluşunda piyade olmayan
    birliklerde o birliğin silâhlı erleri arasından çıkarılır. Nöbet yerlerinin çokluğundan dolayı bu bölüğün silâhlı erbaş ve erleri kâfi gelmezse kıt’a
    kumandanının emrine göre diğer bölüklerden (Kıt’alardan) kâfimiktarda erbaş ve erlerle takviye edilir.
    Bir bölüğün (Kıt’anın) mevcudu nizam karakol hizmetlerini kamilen yapmağa kifayet etmediği zamanlarda, bu bölüğün diğer bölüklerden
    (Kıt’alardan) takviyesi veya aynı zamanda iki bölüğün (Kıt’anın) birden hizmete memur edilmesi şeklinden biri kışla kumandanı tarafından tesbit ve
    emredilir.
    Madde 619 – Nizam karakolu çıkaran birliğin nöbetçisubayı veya astsubayıaynızamanda nizam karakol kumandanıdır.
    Madde 620 – Nizam karakolu nöbetçi heyeti ile birlikte değiştirilir.
    Madde 621 – Nizam karakol görevini alacak olan kuvvet, onu çıkaran bölüğün (Kıt’anın) kumandanı tarafından toplanma yerinde gözden
    geçirilir ve ondan sonra nöbetçisubay veya astsubayının emrine verilir.
    Madde 622 – Karakollar ve nöbetçilerin değiştirilmesi hususi merasimle yapılır. Nizam karakol nöbetçi subayı veya nöbetçi astsubayı emrine
    verilen nizam karakol kuvvetini değiştireceği eski nizam karakol kuvvetinin bulunduğu yere doğru sevkeder, bu esnada eski karakol, karakol yerinin
    önünde hazır ve toplu bir halde bulunur. Yeni karakol münasip mesafeye yaklaşınca silâh başıeder. Her iki karakol birbirine altıadam mesafe kalınca
    «dikkat sağa (Sola) bak» komutu ile birbirini selâmlar yeni karakol kuvveti sağ yanı eski karakolun sol yanı karşısına gelecek veçhile kumandanı
    tarafından safa geçirilir ve bundan sonra her iki kumandan kıt’alarını rahat ettirir ve teslim ve tesellüm işlerini görüşürler.
    Madde 623 – Her nöbet yerine ve devriyeye bir numara verilir. Yeni karakol, nöbetçi yerlerine ve çıkarılacak devriyelerin adedine göre
    postalara taksim edilir. Her nöbet postasının erleri posta içinde ayrıca bir sıra numarası alır. (Meselâ: bir numaralı nöbet yerinin bir numaralı nöbetçisi,
    iki numaralı nöbetçisi gibi),
    Madde 624 – Nöbet yerlerinin yeni karakol tarafından teslim alınması işine her postanın bir numaralı erlerinin bir araya toplanmasiyle başlanır.
    Bu suretle toplanan kıt’aya (Nöbetçi kıt’ası) denir. Onbaşılardan biri değiştirici olarak bu kıt’aya kumanda eder ve kıt’ayı hareket ettirir ve her nöbet
    yerine uğrıyarak eski karakolun nöbetçilerini değiştirir. Bu esnada eski değiştirici onbaşı da yeni değiştiricinin yanında bulunur ve nöbetçilerini toplıyarak
    karakola getirir.
    Madde 625 – Bu nöbet teslim işi yapılırken eski ve yeni karakol kumandaları da karakola ait eşyayı karakolun ve mıntıkasının temizliğini, nöbet
    yerlerini gözden geçirirler. Temizlikte bir kusur varsa eski karakol hemen bu kusuru giderir. Eşyada bir noksan varsa 24 saatlik vukuat raporuna ayrıca
    yazılır ve her iki kumandan tarafından imza edilir. Bu rapor yeni nöbetçiâmiri tarafından kışla kumandanına sunulur.
    Madde 626 – Eski karakolun nöbet yerlerinde bulunan erleri karakola geldikten sonra eski karakol kumandanı kıt’asına silâhbaşına ederek
    karakoldan hareket ettirir ve münasip yere kadar götürerek oradan erbaş ve erlerin koğuşlarına gitmelerine müsaade eder.
    Madde 627 – Nizam karakolunun temizliğine ve nizamına bakmak üzere yedek olarak fazladan getirilen erlerden biri memur edilir. Nöbette
    olmıyan erler tüfeklerini tüfekliye posta posta ve nöbet sırasiyle korlar. Teçhizat ve eşyalarını da hemen giyinip kuşanacak veçhile başuçlarında derli
    toplu olarak bulundururlar.
    Madde 628 – Her nizam karakolunda nöbet yerlerini ve nöbetçisinin genel ve özel talimatını ihtiva eden bir (Nizam karakolu talimatı) ve bir de
    yangın halinde hareket tarzını gösterir bir talimat, kıt’anın günlük ve nöbet hizmetlerini ve daha buna benzer işleri gösterir cetveller bulunur.
    Madde 629 – Nizam karakollarıaşağıda yazılı kumandanlara resmî tazim yapar:
    1 – Alay (Hava ve denizde benzeri) kumandanlarına ve karargâhı kışla dahilinde bulunan daha yukarı kumandanlara her gün kışlaya ilk
    gelişlerinde;
    2 – Karargâhı kışla veya garnizon haricinde bulunan kumandanları kışlaya gelişlerinde kışladan çıkışlarında.
    3 – Nöbetçilerin nöbet yerinde hareket tarzları:
    Madde 630 – (Değişik:RG-29/8/2014-29103)
    Nöbetçinin nöbet yerindeki hareket tarzları, nöbeti tefrik eden kışla/birlik komutanı tarafından talimatla belirlenir. Nöbetçi sorumluluk bölgesini
    sürekli gözetler, dinler ve bir olay vukuunda nöbetçi heyetini ve hazır kıtayımevcut muhabere iletişim vasıtalarıyla derhal bilgilendirir.
    Madde 631 – Her nöbet yeri için nöbetin cinsi ve nev’ine göre (Kiler, hapishane emniyet, cephanelik…) bir talimat yapılır ve varsa nöbetçi
    kulübesine, yoksa kışla karakolunun içine asılır. Nöbet tesliminde de nöbet yerine mahsus talimat maddelerinin nöbetçilere söylenmesi ve tekrar
    ettirilmesi lazımdır.
    Madde 632 – Nöbetçilerin umumi olarak bilmesi lâzım gelen mevaddan başka bulunduğu yerin ve civarının isimlerini, bulunduğu yerden her
    tarafa giden yolların nereye gittiklerini, civarda nerelerde hangi kıt’alar bulunduğunu bir taarruza uğrarsa veya muhafazasına mecbur olduğu mahaller
    bir taarruz vukuu bulursa ne suretle hareket edeceğini, gündüz ve gece nerede bulunup ne suretle hareket edeceğini bilmelidir. Savaşta nöbet hizmetleri
    bununla ilgili talimname hükümlerine göre yürütülür.
    Madde 633 – Silâhlıeşkiya karşısında nöbetçinin tavır ve hareketisavaştaki nöbetçilerin tavır ve hareketlerinin aynıdır.
    4 – Nöbetçilerin değiştirilmesi:
    Madde 634 – Nöbet değiştirme saati geldiği veya buna mahsus işaret verildiğizaman yeni nöbetçi kıt’ası ve yeni değiştirici onbaşı nizam karakol
    talimatı ile tâyin edilmiş olan kendilerine mahsus toplanma yerinde toplanır. Burada nöbet değiştirici onbaşı süngü takması emredilmiş olan nöbetçilere
    süngü taktırır, tüfeklerin dolu bulunması icap eden ahvalde tüfekleri doldurtur. Emniyet kanatlarının kapalı bulunmasına bilhassa dikkat edilmelidir ve
    nöbet yerlerinisıra ile dolaşmak üzere kıt’ayı düzgün olarak sevk eder.
    Madde 635 – Nöbetçi kıt’ası bir nöbet yerine yaklaştığı zaman o nöbet yerinin nöbetçisi yerinde durmuyorsa (Geziniyorsa) yerine gidip hazır ol
    vaziyetinialır ve nöbetçi kıt’asını selâmlar. Nöbet değiştirici onbaşı kıt’ayı durdurup nöbet yerinin yeni nöbetçisine nöbete emrini verir; yeni nöbetçieski
    nöbetçinin sol yanına doğru uygun adımla yürür ve nöbet yerinin vaziyetine göre icap ediyorsa tam veya yarım bir dönüşle eski nöbetçinin sol yanında
    bir hizada olmak şartiyle durur. Değiştirici onbaşı, her iki nöbetçinin bir adım açığında ve tam ikisi ortasında, yüzü her iki nöbetçinin aynı istikamette
    bulunan yüzlerine karşı dönük bulunur. Selâm vaziyetinde nöbet yerine ait vazifenin teslimine dair eski nöbetçinin sözlerini ve yeni nöbetçinin de
    tekrarlamasını dinler. O nöbet yerinin talimatına uygun olmayan sözler söylenirse düzeltilir, eksik varsa tamamlar. Evvelemirde değiştirici ve yeni
    nöbetçi nöbet hududu dahilindeki her şeyin nizamında bulunduğuna kanaat getirmelidir. Çifte nöbetçi konan nöbet yerlerinde yeni nöbetçiler yukarıdaki
    tarife uygun olarak birieski nöbetçilerin sağında ve diğeri solunda bulunmak üzere vaziyet alırlar. Değiştirici onbaşı dört erin ortası karşısında bulunur.
    Nöbetin tesliminde nöbet alanla nöbet değiştiricinin işitebileceğinden daha yüksek sesle konuşulmaz. Nöbetlerin tesliminde konuşmaların âmirden
    başkasının duymasına müsaade etmemelidir. Bir nöbet yerinde teslim ve tesellüm işi bittikten sonra değiştirici eski nöbetçiye «kol nihayetine marş»
    emrini verir. Bu emir yapıldıktan sonra kıt’ayı nöbet yerine hareket ettirir. Bu suretle bütün nöbet yerleri dolaşılıp eski nöbetçiler değiştirildikten sonra
    gene topluca, karakola dönülür. Burada kıt’a durdurulur. Süngü çıkartılır, dolu silâhlar boşaltılır ve emniyet için bir defa da silâhlar muayene edilir ve
    ancak ondan sonra kıt’aya karakola girmelerine müsaade edilir. Değiştirici onbaşı, bu işler yapıldıktan sonra karakol erbaşına vazifesini yaptığını ve
    nöbet yerlerinde görüp de söylemesi lâzım gelen şeyler varsa onları haber verir.
    Madde 636 – Nöbetçiler genel olarak iki saatte bir değiştirilir. Ancak nöbet hizmetinin ve iklim şartlarının özelliği dolayısiyle zaruri hallerde bu
    müddetler azaltılabilir veya çoğaltılabilir. Çoğaltma 4 saati geçemez.
    Madde 637 – Fevkalâde hallerde şehir ve kasabalar içine konan karakolların hareket tarzı, karakolun çıkmasını emreden birlik veya garnizon
    kumandanı tarafından maksada vaziyete ve nizamlar uygun bir şekilde yapılacak talimatlarla tanzim olunur.
    Madde 638 – Karakol kumandanı emirsiz olarak ancak nöbet yerlerini ve devriyeleri teftiş etmek maksadiyle ayrılabilir ve bu takdirde
    bırakacağı vekile gideceği yeri ve ne vakit döneceğinisöyler.
    Madde 639 – Karakollar her türlü ahvalde daima hazır bulunurlar. Geceleri elbiseleri ile yatarlar. Fevkalâde hallerde teçhizatlariyle birlikte en
    kısa zamanda her an silâh başına edebilecek veçhiyle hazır bulunurlar. Baskın vukuu melhuz ise karakol erbaş ve erlerinden ihtiyaca göre bir kısmı
    veya hepsi yatmaz, uyumaz ve lâzımsa karakol dışında hazır bulunurlar. Bu takdirde silâhlar erlerin yanında bulunur. İcabında maksada uygun başkaca
    tertibat da alınır.
    Madde 640 – Karakol, nöbetçi ve devriyelerin silâh kullanma selâhiyetleri Türk Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Kanunu 87-90 maddelerinde
    yazılıdır.
    Karakol, karakol nöbetçisi ve devriyelerin muvakkat yakalama selâhiyetleri
    Madde 641 – İç Hizmet Kanunun 80-82 nci Maddelerinde olduğu gibidir.
    K) Hazır kıt’a:
    Madde 642 – Hal ve vaziyetin icap ettirdiği zamanlarda her kışla, konak ve ordugâhta derhal kullanılmak üzere bir hazır kıt’a bulundurulur.
    Bunun dışında hazır kıt’a bulundurulmaz.
    Hazır kıt’anın teşkiledileceğizaman ve kuvvetini garnizon kumandanı bildirir. Ayrıca bu kıt’anın teşkilini üst makamlar da emredebilir.
    Madde 643 – Hazır kıt’anın bütün erbaş ve erleri hep bir arada ve mümkün ise ayrı bir oda ve koğuşta bulundurulur. Hazır kıt’a gece dahiseferi
    teçhizatlısilâhlı ve giyimli olarak harekete hazır bulunur. Bu kıt’anın nöbetle uyku uyuyup uyumayacağıçıkaran kumandanca emredilir.
    Madde 644 – (Değişik:RG-29/8/2014-29103)
    Hazır kıtanın kuvveti ihtiyaca göre belirlenir. Bu kıtanın kuvvetien az üç kişiden birliğin tamamına kadar olabilir. Komutanı görevlendirilen birliğin
    büyüklüğüne bağlı olarak subay,astsubay, uzman jandarma veya uzman erbaş olabilir.
    Madde 645 – Hazır kıt’a kumandanın tensip edeceği birlikten çıkarılır. Bu birliğin kuvveti kâfi gelmezse diğer birlikten takviye edilir. Hazır kıt’a
    lüzum ve ihtiyaca göre başka sınıflarla da takviye edilir. Bir kışlada başka başka sınıflardan asker bulunursa bu kıt’a kaideten yaya sınıflardan sıra ile
    tertip olunur. Eğer kışlada yaya sınıftan asker yoksa o zaman bu kıt’a kışlada oturan sınıftan yaya ve lüzumunda atlı ve motorlu olarak tertip edilir.
    Madde 646 – Hazır kıt’a için bir toplanma yeri gösterilir.
    Madde 647 – Şayet bir ihtilâl ve isyan çıkmasımuhtemel ise askerlerin hepsinin kışlalarda mevcut bulunmasıemredilir.
    Madde 648 – Bütün birliğin hazırlanması veyahut bir kısmının hazır kıt’a olarak bulunması icap eden fevkalâde hallerde dışarda olup biten
    işlerden haber almak, alâkadar makamlarla ve civar kışla askerî müesseselerle irtibatta bulunmak ve lüzumlu olan telgraf, telefon hatlarını muhafaza
    etmek ve kışla dışında rastlanacak erbaş ve erleri kışlalarına göndermek için münasip kuvvette devriye kolları çıkarılır. Hale göre komşu makam ve
    kıt’alarla irtibatta bulunmak üzere irtibat vasıtaları hazır bulundurulur.
    Madde 649 – Kışlada bulunmak emri verildikten sonra er, erbaş astsubay ve subaylardan hiç bir kimse kışladan emirsiz ayrılamaz. Herhangi bir
    sebeple veya iş maksadiyle kışla dışına çıkarılacak kuvvetin miktarı durumun ehemmiyetine göre hesap edilmeli ve bu kuvvet silâhlı ve cephaneli
    olmalıdır.
    Madde 650 – Hazır kıt’anın cephanesiçabuk ve kolayca dağıtılacak bir yerde ve vaziyette bulundurulmalıdır.
    Fevkalâde hallerde her erbaş ve erin üzerinde münasip miktarda cephane bulunmalıdır. Bu miktar hazır kıt’anın teşkili emreden kumandan
    tarafından bildirilir.
    L) Asayişin temini için askerin nasıl kullanılacağı ve örfi idare:
    1 – Örfi İdare ve asayişin temini İç Hizmet Kanununun 86 ncı maddesinde olduğu gibidir.
    2 – Silâh başına.
    Madde 651 – Birliklerin silâh başına edilmeleri ilgili ve yetkili kumandanların emriyle olur. Bir kışladan bir kısım askerin fevkalâde ahval
    karşısında silâh başına edilmesi kışla kumandanının veya kışla nöbetçiâmirinin emriyle olabilir.
    Madde 652 – Askerin silâh başı edilmeleri kaideten boru veya trampet veya alarm düdüğü vesair işaretiyle olur. Bu işaret icabında uzaktan
    işitilip görülecek surette mesalâ; top, işaret tabancasıattırmak ve ateş yaktırmak, tayyare uçurmak ve telefon gibievvelden kararlaştırılacak vasıtalarla
    da yapılır.
    Madde 653 – Silâh başına borusu, nizam, karakolunun (Hazır kıt’anın) borusu ile ve varsa diğer borazanlar tarafından tekrar tekrar çalınır.
    Madde 654 – Silâh başına emir veya işaretiyle o mevkide bulunan bütün birlikler kendilerini muharebeye hazır bir hale koyarlar, böyle bir halde
    birliklerin alacakları tertipler kuvvetlerin özel talimat ve emirlerine göre olur.
    Madde 655 – Asker her an ve zamanında ve hususiyle silâh başına emir veya işareti verildiği vakit hemen takınıp kuşanacak ve süratle
    çıkabilecek veçhile eşya ve teçhizatı hazır bulunmalıdır. Bu gibi zamanlarda kışla ve konakların dışında bulunan askerler hemen kışlaya koşar ve
    çabucak hazırlanıp evvelden tesbit edilen yere giderler.
    Madde 656 – Kışla nöbetçi subayları evlerinde bulunan subaylara «silâh başına» emrini çabucak ulaştırırlar ve emniyete lüzum görülürse
    muhafız da gönderilir.
    Madde 657 – Birlikler; senede birkaç defa ve muhtelif maksatlarla talim için silâh başıettirilir.
    3 – Nokta dizmek:
    Madde 658 – Bazı ahvalde nokta dizmek icap edebilir. Bu husus için ayrılan asker münasip aralıklarla karşılıklı bir veya iki sıra üzerine tertip
    olunur ve bunlara vazifeleri iyice anlatılır. Vazifenin ifası sırasında halka iyilikle ve nezaketle muamele edilmeli, verilen emre aykırı hareket edilmesine
    rıza gösterilmemeli bu vazife atlı ve motorlu askerler tarafından yapılırsa bir kaza vukuuna asla meydan verilmemelidir.
    Astsubay ve subaylar gürültüsüzce ve lüzumsuz yere dolaşmıyarak kendi kıt’alarının hududu içinde nizamın muhafazasına dikkat ve nezaret
    ederler.
    Madde 659 – Nokta dizmek için tahsis edilen askerlerin teçhizat ve kıyafetlerinin ne şekilde olacağı her defasında emredilmelidir. Mızraksız atlı
    noktalar kılıç çekerler.
    Madde 660 – Noktaya memur olanlar karakol gibi vazife görürler.
    M) Askerlerin silâh kullanma yetkileri:
    Madde 661 – İç Hizmet Kanununun 87 ilâ 90 ıncımaddeleri hükümleri uygulanır.
    N) Askerlerin inzibat kuvvetlerinin vazife teşkil ve yetkileri:
    Madde 662 – Askeri inzibat kuvvetleri;
    (1)
31. Askeri disiplini korumak, bozulan disiplinin süratle iadesinisağlamak, ilgilimevzuat hükümlerine göre askeri trafik hizmetlerini yürütmek,asker
    kişilerin suç işlemelerini önlemek ve gerektiğinde bunların kimliklerini tesbit etmek, üstleriniaramak.
32. İzinsiz kıt’asını terk etmiş olan veya korunması için yakalanması gereken ya da askeri disiplini bozucu davranışlarda bulunan asker kişileri
    yakalamak.
33. Aşağıda gösterilen hallerde:
    a. Adli bir görevin yerine getirilmesiamacıyla; yetkilimerciin isteklerini yerine getirmek için,
    b. Adli takibat amacıyla;
    (1) Kendimuhafazalarıaltına tevdiedilmiş olan insanlarla eşyanın korunmaları için muvakkaten yakalanmasızorunlu görülen,
    (2) Karakola, karakol nöbetçisine, devriyelere (veya görevlerini yaptıkları sırada ya da görevlerinden dolayı askeri inzibat görevlilerine) karşı
    tecavüz müessir fiil veya hakaret eden veya muvakkaten yakalanmaması halinde bu fiillere devam edeceğianlaşılan,
    Asker veya sivil kişileri yakalamak,
34. Suç üstü hallerinde delillerin kaybolmasını önlemek, gerekli işlem yapılmak üzere; suç delilleriyle birlikte sanık asker kişileri en yakın kıt’a
    komutanlığına veya askeri kurum amirliğine, sivil kişileri ise mahalli polis veya jandarma karakoluna teslim etmek,
35. Askeriadlimakamların isteklerini yerine getirmek,
36. Gerektiğinde askericeza ve tutukevlerinin korunmasınısağlamak,
37. Yukarıdaki bentlerde belirtilen görevlerin ifası sırasında kuvvetinin yeterli olmaması halinde, en yakın askeri birlikten, acele ve gecikmesinde
    sakınca olan hallerde de polis ve jandarma kuvvetlerinden yardım istemek,
38. Polis ve jandarmanın vaki yardım taleplerini yerine getirmek,
    Görev ve yetkilerini haizdirler.
    2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu ile 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun uygulanacağı ve Genel Güvenlik Kuvvetlerinin de yeterli olmadığı
    hallerde, valinin isteği üzerine ve garnizon komutanı ile mülki amirin müştereken tesbit edecekleri yer ve zamanlarda, tefrik edilecek askeri inzibat
    kuvvetleri; karakol, karakol nöbetçisi, devriye, trafik, kolluk, kurtarma ve yardım görevlerini, polis ve jandarma yetkilerini haiz olarak yerine getirirler.
    Bu görevlerin nasıl yapılacağı ve yetkilerin nasıl kullanılacağı Genelkurmay Başkanlığınca çıkarılacak yönergede gösterilir.
    O) Sosyal hizmetler:
    1 – Ordu pazarları:
    Madde 663 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    2 – Ordu evleri ve askeri gazinolar:
    Madde 664 – (Mülga birinci fıkra:RG-26/12/2014-29217)
    Bunlar askerî binalar olup askerîmahal vasıf ve mahiyetini haizdir.
    1 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    2 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217).
    3 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    4 – Subaylar,askerimemurlar ve astsubaylar ile bunların emeklileri orduevlerinin ve askeri gazinoların tabii üyeleridirler.
    Tabii üyeler ile orduevleri,askeri gazino ve ötekiaskerisosyal tesislerden yararlanma hakkına sahip diğer kişilerin (…);
    (1)
    a) (Ek ibare: 17/11/2007-26703) Bu Mahallerde
    (1) Siyasi konuşma yapmaları, siyasi telkin ve öneride bulunmaları, yasal ve yasa dışı
    kurulmuş bulunan siyasi amaçlı parti, kuruluş, dernek ve örgütlerden herhangi biri hakkında propaganda yapmaları yasaktır. Bu yasağa uymayanlar
    hakkında gerektiğinde yasal işlem yaptırılmakla birlikte, emekli üyeler ile sosyal tesislerden yararlanma hakkına sahip diğer kişilerden birinin bu tür
    faaliyette bulunduğu herhangi bir şekilde tesbit edilenler anılan sosyal tesislerden yararlanma haklarını kaybederler.
    b) Söz atma, sarkıntılık, ırz ve iffete tecavüz, askerlik haysiyet ve şerefine dokunan fiilleri işlemeleri veya orduevleri, askerî gazino ve öteki
    askerî sosyal tesislerde
    (1) uyulması öngörülen kurallara uymamakta ısrar etmeleri halinde bunlar hakkında gerektiğinde yasal işlem yaptırılmakla
    birlikte bu tesislere girişleri Genelkurmay Başkanlığınca yasaklanabilir. Yapılan yasal işlem sonucunda bu fiilleri işlemedikleri anlaşılanlar hakkında,
    daha önce alınmış olan yasaklama kararı Genelkurmay Başkanlığınca kaldırılır.
    c) (Değişik: RG-14/02/1999-23611) Emekli üyeler ile bunların aile fertlerinden birisinin, irticai, bölücü, yıkıcı faaliyetler içerisinde yer aldığının
    ya da Türk Silâhlı Kuvvetleri aleyhinde beyanda veya faaliyette bulunduğunun tespit edilmesi halinde, bu kimselerin, orduevleri, askerî gazinolar ve
    diğer askerîsosyal tesislere girişleri, Genelkurmay Başkanlığınca geçici veya sürekli olarak yasaklanabilir.
    ç) (Ek: RG-17/11/2007-26703) Kendisine özel bir görev verilmediği halde görevi ve sıfatı icabı muvazzaflık yaptığı dönemde bulunduğu görev
    ve görev yerleri hakkında beyanat veren, yazı yazan veya sair surette açıklamada bulunan, astlık-üstlük münasebetlerini zedelemeye, amir veya
    komutanlara karşı güven hissini yok etmeye yönelik olarak açıkça aşağılayıcı söz ve davranışta bulundukları çeşitli komutanlık ve resmî kaynaklardan
    intikaleden bilgi ve belgelerden tespit edilenlerin orduevleri, askerî gazinolar ve diğer askerî sosyal tesislere girişleri, Genelkurmay Başkanlığınca geçici
    veya sürekli olarak yasaklanabilir.
    d) (Ek:RG-16/10/2020-31276) İlgili mevzuat gereği açığa alınan, terör örgütlerine veya Millî Güvenlik Kurulunca Devletin millî güvenliğine
    karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilerek 30
    iş gününden daha fazla süre ile geçici görevden uzaklaştırılan Türk Silahlı Kuvvetleri personeli ile aynı gerekçelerle görevden uzaklaştırılan Jandarma
    Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin orduevleri, askeri gazinolar ve diğer askeri sosyal tesislere girişleri görevden uzak
    kaldıkları süre zarfında; emekli üyeler ile sosyal tesislerden yararlanma hakkına sahip diğer kişilerden bu durumları nedeniyle soruşturma veya
    kovuşturma altında bulunanların orduevleri, askeri gazinolar ve diğer askeri sosyal tesislere girişleri ise soruşturma veya kovuşturma süresince Millî
    Savunma Bakanlığınca geçici olarak yasaklanabilir.
    5 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    6 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    7 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
39. (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
40. (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    10 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    11 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    12 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    3 – Dinlenme kampları ve karşılama ekipleri
    Madde 665 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    Madde 666 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    Madde 667 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    Madde 668 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    Madde 669 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    Madde 670 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    Madde 671 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    Madde 672 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217).
    Madde 673 – (Mülga:RG-26/12/2014-29217)
    4 – Kışla kantinleri:
    Madde 674 – Kışlalarda askerlerin ihtiyaçlarını ucuz ve kolaylık ile temin maksadı ile lüzumu kadar kantin kurulur.
    Bu kantinlerin gelirleri, teşkili, idaresi, işletme şekli ve kontrolları Milli Savunma Bakanlığınca hazırlanacak bir Yönetmelik ile düzenlenir.
    Askerî kantinlerin teşkili idare ve murakabesi ve kârın tevzii İç Hizmet Kanununun özel hükümlerine göre ve düzenlenecek yönetmeliğe göre
    yapılır.
    5 – Bakım ve onarım tesisleri:
    Madde 675 – Bakım ve onarım tesislerinden subay, askerî memur ve astsubayların faydalanmalarını usul ve şekli Millî Savunma Bakanlığınca
    ayrıca hazırlanacak bir yönetmelik ile düzenlenir.
    6 – Askerî nakil vasıtalarından istifade:
    Madde 676 – Kıta, karargâh ve kurum âmirlerince tahsis edilecek kara ve deniz sınıfı vasıtalarından mesaiye geliş ve gidişlerinde subay, askerî
    memur,astsubaylar ve sivilmemurlar istifade ederler.
    Servis vasıtalarından ancak boş yer bulunduğu takdirde ve seyir istikametleri değiştirilmemek şartı ile bu şahısların aileleri de istifade edebilirler.
    (Ek fıkra: RG-11/11/1976-15760) Acilen sevki gereken hasta ve cenaze nakilleri için tahsis edilecek vasıtalarda boş yer olduğu takdirde
    subay,askerimemur,astsubay ve aileleri de yararlandırılabilir.
    (Ek fıkra: RG-11/11/1976-15760) Savaşta ve olağanüstü hallerde, izinli personel ve hizmetin gerektirdiği diğer işlerde görevlendirilecek subay,
    askerîmemur,astsubay ve Silâhlı Kuvvetlerde görevlisivilmemurlar ile sivilmoralekipleri, harekat bölgesi ve harekatla ilgili diğer garnizonlara gidiş ve
    dönüşlerinde kara, deniz ve hava ulaştırma araçlarından yararlandırılabilirler.
    (Ek fıkra: RG-11/11/1976-15760) Barışta ve olağanüstü hallerde, Genelkurmay Başkanının emri ile önemli kişiler ve bunların refakatındakiler
    veya önemli görev ve hizmetler için hava ulaştırma araçları tahsis edilebilir.
    Madde 677 – Kıta, karargâh ve kurumlardakisubay,askerîmemur ve astsubayların şehir içi :
    a. Ev değiştirilmesinde eşyaların nakli
    b. Şehirdeki depolardan mahrukatın eve nakli için kumandan veya âmir tarafından vasıta temin edilir. (Tahsis)
    c. Vasıtası olmayan kıta, karargâh ve kurumların personelinin bu nakliyatı garnizon kumandanlığınca düzenlenir.
    Madde 678 – Subay, askerî memur ve astsubaylar makam araçları hariç hizmet maksadı ile aynı istikamete giden boş vasıtalardan istifade
    edebilirler.
    Madde 679 – Uzak garnizonlarda oturan subay, askerî memur ve astsubay ailelerinin şehirle irtibatları ve çocukları okula götürülüp getirilmesini
    temin için garnizon kumandanlığınca bir program dahilinde vasıta tahsis edilir.
    Madde 680 – Gündelik ve muayyen tarifeli umumi vasıtaları işlemediği garnizon ve kıtalara tâyin edilen subay, askerî memur ve astsubayların
    zatî eşyaları ile ailesi efradı ve kendisi umumi vasıtanın en son gittiği yerden vazife mahalline kadar askeri vasıta ile götürülür ve getirilir. Bu husus
    garnizon kumandanlığınca düzenlenir.
    Madde 681 – Yukarıda bahsedilen hususlar için tahsis edilecek vasıtaların tertip tanzim, program ve icrası kumandan ve âmirlerce hazırlanacak
    özel talimatlara göre yürütülür.
    6 – Sivil nakil vasıtalarından tenzilâtlı istifade :
    Madde 682 – Sivil nakil vasıtalarından tenzilâtlı istifade Türk Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Kanununun 109 uncu maddesinde olduğu gibidir.
    P) Merasim :
    Madde 683 – Askerîmerasimler,askerîmerasim ve protokol yönetmeliği ile yanaşık düzen ve merasim talimnamesiesaslarına göre yapılır.
    R) Harb esirleri ve mülteciler:
    1 – Esaslar:
    Harb esirlerine 6020 ve mültecilere de 4104 sayılı kanun hükümleri tatbik edilir.
    Madde 684 – Harb esirleri, mahpus, alelâde insan, hayvan, eşya mühimmat ve sairenin bir kıta muhafaza ve nezareti altında bir yerden diğer
    yere götürülmesinde bunların muhafız kıta ile birlikte teşkilettikleri intizamlı topluluğa kafile denir.
    Muhafız kıtanın kuvveti vazifeye ve duruma göre tâyin olunur. Ve bu tâyinde birliklerin parçalanmasıesası gözönünde tutulur.
    Madde 685 – Yürüyüşe başlamadan evvel kafile komutanı teslim alınacak herşeyi sayı veya tartısına göre tamam olarak teslim alır. Muhafız
    kıtanın vazifesi ve kafilenin sureti hareketi hakkında kafile komutanına icap eden emir ve talimatla idare ve iaşe işlerine ait ayrıca emir ve talimat
    verilir.
    Madde 686 – Sevk ve muharebe talimnamesinin yürüyüş faslında yazılı kaidelere umumi olarak kafileler de tabidirler.
    Madde 687 – Kafilelere lüzum halinde bir borazan, tabip, veteriner veya bir sıhhiye, veteriner erbaşı katılır.
    2 – Harb esirleri ve mahpus kafileleri :
    Madde 688 – Harb esirlerine Türklüğe yakışır bir surette insaniyetle muamele edilir. Hususiyetle yaralı, hasta zayıf düşmüşe iyimuamele etmek
    her namuslu askerin vazifesidir. Düşman ölülerine hürmet etmelidir.
    Madde 689 – Harb esirlerinin ve mahpusların muhafazasına memur olanların daima çok dikkatli davranmaları lâzımdır. Yollarda bilhassa
    molalarda ve su başlarında esirlerden veya mahpuslardan birkaçının derhal üzerine hücum ederek silâhını elinden alabileceğini daima gözönünde
    bulundurulmalıdır. Kafile eratı gerek yürüyüşte ve gerek molada kafileye yanaşmıyarak açığında ve daima müteyakkiz bulunur. Kafile komutanı
    mahpusları teslim alırken bunların eşkalini ve suçlarını gösteren defteri de beraber alır, hareketten evvel bunların ve harb esirlerinin üzerinde silâh
    olarak kullanılabilecek veyahut kaçmalarını kolaylaştıracak vasıtaları aldırtır. Karşı koyar ve dayanırlarsa bağlanacaklarını, kaçmağa kalkışırlarsa,
    üzerlerine ateş edileceğini ihtar eder ve muhafızlara da vazifeleri hakkında sarih talimat verir. Muhafızlar yaya sınıftan iseler bunlara süngü taktırır.
    (Süvari iseler kılıç çektirir) ve silâhlarını doldurtur. Doldurma işini harb esirlerinin veya mahpuslarının gözlerinin önünde yaptırır.
    Madde 690 – Kafile kumandanı yürüyüşte muhafızları harb esirlerinin veya mahpusların dörtbir tarafını saracak veçhile tertipler, kendisi de en
    geriden yürür. Eğer muhafızlar bir veya birkaç kişiden ibaretseler harb esirlerinin veya mahpusların gerisinde yürürler.
    Madde 691 – Sevkiyat arabalar veya kamyonlarla yapılıyorsa hale ve muhafaza şekline göre muhafızlar tertip olunur.
    Madde 692 – Mahpusların muhafızlarla veyahut diğer kimselerle münasebette bulunmalarının önüne geçilmelidir. Aksi halde bu münasebetten
    mahpusların kaçmalarını kolaylaştıracak imkânlar hâsıl olabilir.
    Madde 693 – Muhafızlar, bilhassa ârızalı arazide, şehir, kasaba ve köprülerin yakınında, sokaklarda velhasıl harb esirlerinin ve mahpuslarının
    kaçmalarına müsait olabilecek bütün mevki ve hallerde dikkatleriniartırmalı, meskûn yerlerden mecburiyet olmadıkça durmadan geçmelidir.
    Madde 694 – Tren veya vapurlarda harb esirleri ve mahpuslar diğer yolculardan ayrı bir yerde bulundurulmalıdır. Muhafızlar harb esirlerinin
    veya mahpusların bulunacağı yerlerin kapı ve pencereleri yakınında bulunmalıdırlar. Mahpuslardan karşı koyanlara ve kaçmalarından şüphe edilenlere
    kelepçe vurulmalı, yoksa ip, kayış vesaire gibi vasıtalarla elleri bağlanmalıdır.
    Madde 695 – Harb esirleri veya mahpuslar uzak yere sevkediliyorlarsa miktarlarına ve gidilecek yolun haline göre (Ormanlık, çok dolambaçlı
    yol ve arazi, şüpheli mıntaka vesaire gibi) münasip kuvvette bir muhafız kıtası tertip edilir, buna rağmen kafile kumandanı yollarda muhafızların
    fazlalaştırılmasına lüzum görürse ilk askerî garnizon kumandanına veya mahalli Hükümete müracaat ederek bu lüzum anlatılır. Bu gibi hallerde mahalli
    Hükümetler jandarma ile yardımda bulunurlar.
    Madde 696 – Harb esiri ve mahpus kafilelerinin geceyi geçirecekleri yerde varsa garnizon kumandanlığına yoksa mahalli Hükümete haber
    verilerek bunların kaçmalarına meydan vermiyecek kapalı ve münasip yerler istenir ve buralarda emniyet altında yerleştirilir.
    Madde 697 – Bir harb esiri veya mahpus yürüyemiyecek derecede hastalanırsa kumandanlığa veya mahalli Hükümete ilmühaber alınarak
    evrakı ile birlikte teslim edilir.
    3 – Adi kafileler:
    Madde 698 – İnsan, hayvan, eşya, mühimmat ve saire kafilelerinden yol esnasında hastalanan olursa ve kafile yanında tabip bulunmazsa en
    yakın Hükümet veya belediye tabibine veya veterinerine müracaat olunur. Tabip raporu ile hastalığı tesbit veya gidemiyecek kadar hasta oldukları
    görülenlerin nakli için bir vasıta tutulur veyahut hastahaneye yatırılır. Hastahane yoksa ya en yakın askerî garnizon veya en yakın bir hastaneye
    gönderilmek üzere mahalli Hükümete, köylerde ihtiyar heyetlerine teslim edilerek imzalı kâğıt alınır. Bu gibiler için yazılacak hasta tezkeresinin iyi
    olduğu zaman nereye gönderilmesi icap ettiği ve varsa üzerindeki para miktarı yazılır. Köy ihtiyar heyetlerine bırakılan hastalar için en yakın askerlik
    şubesine ve mahalli Hükümete de haber verilir. Şayet bir hastanın hastalandığı yerde sıhhiye memurlarından kimse bulunmazsa kafile kumandanı bu
    gibilerien yakın sıhhiye memurunun bulunduğu yere nakil vasıtasiyle gönderir.
    Kafilede nakil vasıtası yoksa veya var olup da tahsisi kendi işini veya yürüyüşünü aksatacak olursa sivil nakil vasıtalarından istifade olunur ve bu
    takdirde verilen ücrete karşılık bir makbuzalınır.
    Madde 699 – Kafile eratından birinin ölmesi halinde askerî veya mülki tabipten bir rapor alınarak cenazesi dinî merasimle gömülür. Ölenlerin
    gerek Hükümet tarafından verilmiş ve gerek şahsına ait bulunan eşyası kıtasına teslim edilmek üzere beraber taşınır. Şayet beraber taşımakta güçlük
    varsa silâh ve cephaneden gayrisien yakın askerî garnizona teslim olunur.
    Madde 700 – Yürüyebilen veya yürümesinde mahzur olmıyan hasta hayvanlar yedekte çekilir. Yürümesinde mahzur olanlar en yakın garnizon
    kumandanlığına, yoksa Hükümete veya ihtiyar heyetine teslim olunur. Hastalığın bulaşıcı olduğundan şüphe edilirse böyle hayvanlar hemen ayrılır ve
    mutlaka en yakın askerî garnizon kumandanlığına veyahut veterineri bulunan mahallî Hükümete teslim olunur. İktiza ettiği halde bakıcısı da beraber
    bırakılır.
    Madde 701 – Hastalık sebebiyle bir yere teslim edilen erat ve hayvanların iaşe ilmuhaberini hemen vermek imkânı yoksa, bu sonradan
    gönderilmek üzere bunlar kafile kumandanlığınca verilecek muvakkat bir muhtıra üzerine teslim olunduklarımahallerce iaşe olunurlar.
    Madde 702 – Teslim olunan hayvanlar için tesellüm eden yerden esbabımucibeli ve eşkalli bir ilmühaber alınır.
    Madde 703 – Bu hayvanda ruam, kuduz vesaire gibi bulaşıcı ve kızıl kurt gibi korkulu hastalıklar görülürse veyahut kuduz bir hayvan tarafından
    ısırılacak olursa her askerî veteriner ve bulunmadığı takdirde her Hükümet veya belediye veterineri, hayvanı muayene etmeğe ve fennen alınması
    lâzımgelen tedbirlerialmağa mecburdurlar.
    Madde 704 – Öldürülmesine veteriner tarafından rapor verilen hayvanlar kafile kumandanı tarafından tâyin edilecek bir heyetin gözü önünde
    öldürülür ve bir de zabıt kâğıdı tutulur. Böyle hayvanlar derisi ile beraber derince gömülür ve bulunduklarıahırlar fenni bir surette temizlenir.
    Madde 705 – Ölen hayvanların ölüm sebebi için alınacak veteriner raporu garnizon kumandanlığına tasdik ettirilerek tutulacak zabıt kâğıdına
    iliştirilir.
    Madde 706 – Kafile kumandanlarısevkine memur olduklarıeşya, mühimmat ve sairenin iyimuhafazasından mesul olduklarından ona göre tedbir
    düşünüp almalıdırlar. Gerek yürüyüşte ve gerek duruşlarda yangına karşı ayrıca tedbir düşünmelidirler. Patlayıcı ve çabuk yanıcı eşya, mühimmat ve
    sairenin, para ve kıymetlieşyanın naklinde hususi talimatımucibince hareket olunur ve bu talimat kafileyi tertip eden âmirden istenir.
    Madde 707 – Kafile kumandanlarımühim vakalarıen yakın garnizon kumandanlığına ve kafileyi tertip ve sevkeden âmire bildirirler.
    Madde 708 – Kafile kumandanları aldıkları vazifeyi bitirip dönünce âmirlerine döndüklerini bildirirler ve ayrıca yazı ile bir de rapor verirler.
    Vazifeye giderken şayet kendilerine masraf için para verilmiş ise dönüşlerini takip eden bir kaç gün zarfında masraflarına mukabilaldıkları makbuzları
    teslim ederek hesaplarını keserler.
    S) Tabii âfetlerde yardım :
    Madde 709 – Yer sarsıntısı, yangın, su basması, yer kayması, kaya düşmesi,çığ benzeri tabiiâfetler vukuunda :
    1 – Afet bölgelerinde veya civarında bulunan Türk Silâhlı Kuvvetleri kumandan ve âmirleri, hazarda kendilerinden vali veya kaymakamlar
    tarafından istenilecek yardımları üstlerinden emir beklemeksizin yapmaya mecburdurlar.
    2 – Afetlerin vukuunu ellerinde bulunan muhabere vasıtaları ile mahallin en büyük mülkiye âmirine haber vermekle mükelleftirler.
    3 – Afetlerin vukuunu ihbar veya yardım talepleri için yapılacak muhaberatıaskerî birlikler her işe tercihan yapmağa mecburdurlar.
    4 – Afet bölgelerindeki askerî hastaneler, yaralanan ve (Değişik ibare: RG-27/10/2013-28804)engelli hale gelen eşhası hemen kabul ve
    tedaviye mecburdurlar.
    5 – Tabiiâfetlere yardım hususunda 7260 sayılı kanunun hükümleri dâhilinde hareket olunur.
    Ş) Yangında yapılacak işler:
    Madde 710 – Kışla ve müştemilâtında yangın çıktığı takdirde 182 ve 183 üncü maddelerde belirtilen usul ve esaslara göre hareket edilir.
    (1)
    Madde 711 – Yangın şehir veya kasaba içinden çıkar da o mahallin en büyük mülkiye âmiri tarafından askerin yardımı istenirse, garnizon
    kumandanı ve dar zamanlarda her birlik kumandanı yardım için kâfi kuvvette bir kıta sevkeder. Bu kuvvetten yangın söndürmeğe tefrik edilen kısım
    silâhsız ve karakol vazifesi görecek olanlar silâhlı olur.
    Madde 712 – Uzun zaman söndürülemiyen yangınlarda yangın mahallindeki emniyet ve disiplinin muhafazası maksadiyle lüzum görülen
    mahallere karakollar ihdas edilir. Bu karakollar geceleri de yangın mahallinde kalacaklarsa hususi binalarda ikametleri ve iaşeleri garnizon
    kumandalığınca tanzim ve vazifeleri bir talimatla tesbit olunur.
    Bu karakolların umumi olarak yangın yerindeki vazifelerişunlardır:
    1 – Yangın söndürme vasıta ve aletlerinin geçecekleri yolları açık bulundurmak, işi olmıyan kimseleri yangın yerine yaklaştırmamak, hırsızlığa,
    yağmacılığa mâni olmak ve asayişi bozacak vakalar hususunda zabıta memurlarına yardım etmek.
    2 – Hükümete ait binaları korumak ve icabında eşyasınımuhafaza etmek.
    Madde 713 – Yangın kışlaya yakın bir yerde çıkar da etrafı sararsa kışlanın askerî mükemmelen giyinmiş, kuşanmış olduğu halde silâh başına
    eder ve yangından zarar görmiyecek münasip bir yerde tüfek çatar, teçhizatını çıkarır, emniyet ve disiplin için karakollar ayrıldıktan sonra geri kalan
    bütün asker iki kısma ayrılır. Bunlardan bir kısmı kışlanın tehlikeden kurtulması için alınacak tedbirleri yapmakta kullanılır. Diğer kısmı da yangının
    söndürülmesine yardım için yangın yerine gönderilir. Her halde hazır kıta daima hazır bulunmalıdır.
    Madde 714 – Her garnizon kumandanı, askerin yardımına lüzum hâsıl olacak yangınlar vukuunda askerin yapacağı vazifelerle intizamın ve
    Hükümet mallarının muhafazası için ne gibi tedbirler alınacağınımahallin en büyük mülkiye âmiri ile evvelce görüşerek bir talimatla tesbit eder.
    T) Askerî öğrenciler:
    Madde 715 – Liselerden yukarı okul, yüksek okul ve üniversitede okuyan askerî öğrenciler askerî mükellefiyet altına girmiş bulunmakla AskerÎ
    Ceza ve Askerî Muhakeme Usulü Kanunlarına tabidirler.
    (2)
41. (Değişik: RG-31/05/1991-20887) Bütün askerî öğrenciler; subaylara, astsubay hazırlama ve astsubay sınıf okulu öğrencileriaynızamanda
    astsubaylara karşıast durumunda olup,askerî öğrencilerin belirtilen hallerin dışında gerek kendiaralarında gerekse erbaş ve erlere karşıastlık ve üstlük
    münasebetleri yoktur. Askerî inzibat kuvvetleri, askerî lise, harp okulları, fakülte ve yüksek okullar öğrencilerine subaylar gibi, askerî orta okul ve
    muadili okullar ile astsubay hazırlama ve sınıf okulları öğrencilerine astsubaylar gibimuamele yaparlar.
    (3)
42. Bütün askerî öğrenciler sağlık işleriyle ilgili hükümlerden yalnız kendileri subaylar ve astsubaylar gibi istifade ederler. Şehir içi ve şehirler arası
    seyahatlerde emsalisınıf talebeler gibi istifade ederler.
    Madde 716 – Askeri öğrenciler öğrenim bakımından öğrenim, müesseselerinde tabi oldukları statüye, öğrenim şartlarına ve imtihana hazırlık için
    gerekli mesai şekillerine halel gelmemek üzere Türk Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Kanununun 113 üncü maddesinde yazılı esaslar gözönünde tutularak
    nöbet ve diğer hususlarda bağlı oldukları karargâh, kurum ve askerî okulların talimat hükümlerine tabidirler.
    Silâhlı kuvvetlerde çalışan sivil personel
    Madde 717 – Silâhlı Kuvvetlerde çalışan sivil memur, müstahdem müteferrik müstahdem ve gündelikçi sivil personel Türk Silâhlı Kuvvetler İç
    Hizmet Kanunu ile bu Yönetmeliğin askerlere tahmilettiğisorumluluk ve hizmetlerin ifası bakımından :
    a) Amir vazifesi alanlar; maiyetindeki bütün askerî ve sivil personele hizmetin icabettirdiği emirleri verebilir. Ceza vermek selâhiyetleri yoktur.
    Maiyetinicezalandırılması icabeden hallerde en yakın askerîâmire müracaat edilir.
    Bu halde ceza verecek en yakın askerîâmir kendisine ceza verilecek olan askerî veya sivil personelin en yakın askerî disiplin âmiridir.
    b) Silâhlı Kuvvetlerde vazifeli her nevi sivil personel emrinde çalıştıkları askerî âmirlere karşı ast durumunda olup, Türk Silâhlı Kuvetleri İç
    Hizmet Kanununun 14 üncü maddesi ile bu madde ile ilgili yönnetmelik hükümlerinin asta tahmilettiği vazifeleriaynen yapmaya mecburdurlar. Hilâfına
    hareket edenler askerlerin tabi olduklarıcezaisorumluluklara tabidirler.
    c) (Ek: RG-31/05/1991-20887)Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silâhlı Kuvvetleri kadrolarında veya kadro açıklamalar bölümünde özel
    nitelikli olarak gösterilen görev yerlerine atanan memurların askerî personel ile olan protokol münasebetleri, görevlendirildikleri kadro derecesindeki
    subaylar gibidir. Bu statüdeki personele ve bakmakla yükümlü olduklarıaile fertlerine Yönergede tespit edilen kimlik kartları verilir.
    d) Askerî tabiplerce muayene ve tedaviedilecek, askerî hastanelere yatırılacak sivil personelin askerî tabip ve hastanelere müracaat usulü şekli,
    muayene ve tedavileri için gerekli ilâç iaşe ve malzeme bedellerinin verilmesi ve temini hususlarında kendi hususi kanunlarında hüküm bulunmadığı veya
    temini imkân olmadığı hallerde işbu Yönetmeliğin sağlık işleri bölümünde askerler hakkında konulan hükümler tatbik olunur.
    (2)
    Madde 718 – Silâhlı Kuvvetlerde çalışan sivil personelin, Türk Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Kanunu ile bu Yönetmeliğin askerlere tanıdığı hak ve
    selâhiyetlerden faydalanmaları ve mükellefiyetleri yerine getirmeleriaşağıdakiesaslar dahilinde olur :
    a) Müracaat ve şikâyet bölümlerinde gösterilen usul, hak ve kayıtlara aynen tâbidirler.
    b) İzin hususunda; Türk Silâhlı Kuvvetler İç Hizmet Kanununun 33 üncü maddesi ve bu madde ile ilgili Yönetmelik hükümlerine aynen riayetle
    mükelleftirler.
    Ancak, yıllık izinleri kendi özel kanunlarındakiesaslara göre tâyin ve tanzim olunur.
    c) (Değişik: RG-31/05/1991-20887) Hastalık ve ölüm hallerinde bütün sivil personel hakkında tâbi oldukları özel kanunlar hükümleri tatbik
    olunur. Ancak sivil personel ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri, bunlardan harp ve vazife malülü olanlar ile bakmakla yükümlü bulundukları aile
    fertleri ve harp ve vazife malüllüğünü gerektiren nedenlerden dolayı ölenlerin aylığa müstehak dul ve yetimleri, 211 sayılı Kanunun 66 ncı maddesinin
    (a) ve (b) fıkraları ile 67 ncimaddesinin hükümlerinden aynen istifade ederler. Aile fertleri; eş,çocuklar (üvey ve evlatlıklar dahil) ile ana ve babadır.
    Ayrıca, özel kanunları hükümlerine tâbi maaşlı, ücretli ve gündelikçi personel ile diğer şekillerdek istihdam edilen sivil personelin sadece kendileri
    askerî tabipler tarafından muayene ve tedaviedilebilir ve askerî hastanelere yatırılabilirler.
    d) Silâhlı Kuvvetler teşkilâtında vazifeli erkek ve kadın tüm sivil personel gördükleri hizmetlerin hususiyetleri gözönüne alınarak emri komutayı
    icap ettirmeyen nöbet görevlerinde,asker kıt’a, karargâh ve kurumlarda nöbetçi heyetlerinde yardımcı olarak istihdam edilirler.
    e) Hususi kanunlarına göre kurulacak ordu pazarlarından ve askerî kantinlerden yalnız kendileriaynen ve askerler gibiaskerî nakil vasıtalarından
    ise İç Hizmet Kanununun 108 incimaddesi ve bu madde ile ilgili Yönetmelik hükümleri dâhilinde istifade ederler.
    f) (Değişik: RG-31/05/1991-20887) Sivil personelin görevdeki kıyafetleri, Kıyafet Yönetmeliğinde gösterilir.
    g) (Ek: RG-31/05/1991-20887) Millî Savunma Bakanlığı ile Türk Silâhlı Kuvvetleri kadrolarında veya kadro açıklamalar bölümünde özel
    nitelikli olarak gösterilen görev yerlerine atanan memurlar Türk Silâhlı Kuvvetleri Sosyal tesislerinden görevlendirildikleri kadro derecesindeki subaylar
    gibi istifade ederler. Bunların bakmakla yükümlü olduklarıaile fertlerinin bu tesislerden istifadesinde de aynıesas uygulanır.
    (2)
    Madde 719 – 1 Mart 1961 tarihinde yürürlüğe girmiş ve 9 Mart 1961 tarih ve 10753 sayılı Resmî Gazete ile neşredilmiş bulunan Silâhlı
    Kuvvetler İç Hizmet Sağlık İşleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
    Yönetmeliğin uygulanmasında sorumluluk
    Madde 719/A – (Ek:RG-16/10/2020-31276)
    Bu Yönetmeliğin uygulanmasından doğacak tereddütler derhal Millî Savunma Bakanlığının ve İçişleri Bakanlığının ilgili birimlerine bildirilir. Millî
    Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı bu tereddütleri gidermeye yetkilidir.
    Geçici Madde 1 – Bu yönetmeliğin 662 nci maddesi gereğince hazırlanacak yönerge yürürlüğe girinceye kadar, Kara Kuvvetleri
    Komutanlığınca çıkarılmış olan ST 19-1 Askeri İnzibat Talimnamesi hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
    (3)
    Madde 720 – 211 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanununun 120 nci maddesine istinaden tanzim olunan Türk Silâhlı Kuvvetleri İç
    Hizmet Yönetmeliği 27 Mayıs 1961 tarihinden itibaren mer’idir.

(1) 17/11/2007 tarihli ve 26703 sayılı Resmi Gazete’de Yayınlanan Yönetmelik değişikliği ile 664 üncü maddenin ikinci fıkrasının 4
numaralı bendinin ikinci paragrafında yer alan “bu mahallerde” ibaresi metinden çıkarılmış, aynı bendin (a) alt bendinin başına “Bu
mahallerde;” ibaresi eklenmiş, (b) alt bendinde yer alan “anılan yerlerde” ibaresi “orduevleri, askerî gazino ve öteki askerî sosyal
tesislerde” olarak değiştirilmiştir.
(2) 145/2018 tarihli ve 30421 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklik ile Yönetmeliğin 65 inci maddesinin dördüncü fıkrasından
sonra gelmek üzere fıkra eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.